ETPCz: Polska naruszyła prawo do rzetelnego procesu. "Czas na ruch rządu"

Sprawa rozstrzygnięta we wtorek dotyczy sędziego Jana Grzędy, który został wybrany do Krajowej Rady Sądownictwa w styczniu 2016 r. Zgodnie z Konstytucją kadencja w tym organie wynosi cztery lata. Została ona jednak skrócona na mocy uchwalonej w 2017 r. reformy sądownictwa, bez możliwości zaskarżenia tego do sądu.

W związku tym sędzia Grzęda w 2018 r. złożył skargę do ETPCz, zarzucając naruszenie zawartych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka: prawa do sądu i prawa do skutecznego środka odwoławczego.

Trybunał w Strasburgu wydał wyrok w tej sprawie, w którym stwierdził, że "brak kontroli sądowej w sprawie naruszył prawo skarżącego do dostępu do sądu, co stanowiło naruszenie Konwencji". ETPCz zasądził przy tym na rzecz sędziego NSA Jana Grzędy 30 tys. euro tytułem zwrotu kosztów procesu.

- To kolejny wyrok sądów europejskich, w których podważony został sposób wyboru neo-KRS - mówi Wirtualnej Polsce Sylwia Gregorczyk-Abram z Inicjatywy "Wolne Sądy".

- Najwyższy czas, aby rząd podjął stanowcze kroki zmierzające do wykonania tych wyroków i nie narażał dłużej obywateli na chaos prawny i znaczne wydłużenie postępowań sądowych - podkreśla.

"Trybunał stwierdził w szczególności, że brak kontroli sądowej naruszył prawo dostępu pana Grzędy do sądu. Stwierdził, że kolejne reformy sądownictwa, w tym reforma KRS, które dotknęły pana Grzędę, miały na celu osłabienie niezawisłości sędziowskiej. Cel ten został osiągnięty przez narażenie sądownictwa na ingerencję władzy wykonawczej i ustawodawczej" - głosi orzeczenie ETPCz.

Odnosząc się do meritum sprawy, Trybunał podkreślił znaczenie mandatu Krajowej Rady Sądownictwa w obszarze ochrony niezawisłości sędziowskiej oraz "powiązania między integralnością powołania sędziów a wymogiem niezawisłości sędziowskiej".

Trybunał podkreślił, że "kolejne reformy sądownictwa miały na celu osłabienie niezawisłości sędziowskiej, począwszy od poważnych nieprawidłowości w wyborze sędziów Trybunału Konstytucyjnego w grudniu 2015 r., po w szczególności przebudowę KRS i powołanie nowych izb Sądu Najwyższego, rozszerzając jednocześnie kontrolę Ministra Sprawiedliwości nad sądami i zwiększając jego rolę w sprawach dyscypliny sędziowskiej".

ETPCz odwołał się do swoich orzeczeń związanych z reorganizacją polskiego sądownictwa, a także do spraw rozstrzyganych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz odpowiednich orzeczeń Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Stwierdził, że "w wyniku tych kolejnych reform sądownictwo zostało narażone na ingerencję władzy wykonawczej i ustawodawczej, a jego niezależność została znacznie osłabiona".

Źródła: WP, PAP