Czegoś takiego Białoruś jeszcze nie widziała. "To pewien przełom"

Wybory prezydenckie na Białorusi odbędą się 9 sierpnia, a sytuacja w kraju staje się coraz bardziej napięta. Rządzący od 26 lat Białorusią Aleksandr Łukaszenka może mieć 7 kontrkandydatów. Tyle komitetów dostarczyło do Centralnej Komisji Wyborczej listy z podpisami. Wciąż nie wiadomo jednak, ilu kandydatów zostanie oficjalnie zarejestrowanych.

Pod kandydaturą Łukaszenki, jak podaje Biełsat, podpisały się 2 miliony wyborców. Drugi był Wiktor Babaryka, który dostał 430 tysięcy podpisów. Jednak byłego bankiera i głównego kontrkandydata Łukaszenki niedawno aresztowano. Władze zarzucają mu pranie brudnych pieniędzy i kierowanie grupą przestępczą. Wcześniej zatrzymany został znany działacz opozycyjny Siarhiej Cichanouski.

Na ulicach białoruskich miast protestują przeciwnicy urzędującego prezydenta. Ponad setkę osób milicja zatrzymała, gdy brutalnie rozpędziła piątkową manifestację w Mińsku. Kolejnych kilkadziesiąt osób zatrzymano w sobotę. Nie tylko w Mińsku, ale też w Hancewiczach. Część zatrzymanych, w tym dwójka białoruskich dziennikarzy, trafiła do aresztów. Pozostali zostali ukarani grzywnami.

Niektórzy eksperci ostrzegają nawet przed rozlewem krwi, do którego mogłoby dojść na Białorusi. Jednak Kamil Kłysiński z Ośrodka Studiów Wschodnich jest bardziej powściągliwy. - Do kwestii rozlewu krwi i wszelakich rewolucji trzeba podchodzić z wielką ostrożnością - mówi Wirtualnej Polsce. - Ludzie są niezadowoleni, to jest fakt. Nikt z tym nie dyskutuje, nawet Łukaszenka do tego nawiązuje - dodaje.

- Oczywiście Łukaszenka nazywa tych ludzi mniejszością, bo inaczej nie może zrobić. Musi zachować wizerunek człowieka, który panuje nad sytuacją i popieranego przez większość - zauważa ekspert. - Ale myślę, że w końcu zrozumiał, że pewna część społeczeństwa się z nim nie zgadza. Uważam, że w tym momencie to jest większość - stwierdza.

Zdaniem eksperta, świadczą o tym bardzo długie kolejki, które ustawiły się do złożenia podpisów pod listami poparcia dla opozycyjnych kandydatów. - Kolejki były bezprecedensowo długie. Widać było, że ludzie są zdeterminowani. Tego nie obserwowaliśmy we wcześniejszych wyborach - zauważa. - Liczba podpisów, które zebrał Babaryka, jak na białoruskie warunki jest olbrzymia. To pewien przełom - dodaje.

- Ludzie są też zmęczeni bardzo długimi rządami Łukaszenki. Wiele osób mówi, że ma dość, bo ile jeden człowiek może być przy władzy - zauważa ekspert. - Demonstranci są zatrzymywani, bici i wrzucani do aresztu. Łukaszenka chce spacyfikować nastroje protestacyjne. Pokazać, że nie opłaca się protestować. Chwilowo uliczne demonstracje wygasły, ale nie można wykluczyć, że odżyją znowu - dodaje.

Kłysiński ocenia, że na złe nastroje wśród Białorusinów wpływa wiele czynników. Wśród nich spadek poziomu życia, a jednocześnie wzrost kosztów utrzymania i recesja gospodarcza. - Kolejny czynnik to epidemia. Białoruskie władze podeszły do koronawirusa bardzo lekceważąco. Nie wprowadziły restrykcji, nawet takich zbliżonych do działań podjętych w Rosji czy na Ukrainie - przypomina.

- Obecnie cała intryga dotyczy Wiktora Babaryki - wyjaśnia ekspert. - Władze chcą go zdyskredytować, pokazać jako skorumpowanego bankiera. Używają trochę sowieckich schematów. Mówią, że to tłusty burżuj, który żywi się tragedią biednych ludzi - ocenia.

Ekspert podkreśla jednak, że trudno ocenić, na ile zasadne są przedstawiane mu zarzuty. - Niezależnie od tego widać, w jakim celu są używane. Jest to ostra gra wobec niego, ma na celu jego pełną dyskredytację - mówi. - Poparciem Babaryki zaskoczeni są wszyscy. Podejrzewam, że i on sam. Łukaszenka traktuje to bardzo emocjonalnie i boi się o swoją władzę - ocenia.

Babaryka, dopóki nie zostanie prawomocnie skazany, będzie mógł zostać oficjalnie zarejestrowany jako kandydat na prezydenta. - To wszystko jest olbrzymim zaskoczeniem dla Łukaszenki, dla którego, jak dla każdego autorytarnego lidera, wybory prezydenckie zawsze są najważniejszym egzaminem. Sprawdzianem, na ile może dalej trwać - mówi Kłysiński.

- Dlatego Łukaszenka jest nerwowy, bardzo zmienny w swoich działaniach i wypowiedziach. Natomiast niezmienny jest jego cel, żeby władzę utrzymać. Będzie robił wszystko, żeby to się udało - podsumowuje ekspert.