Co to jest exit poll? Wyjaśniamy, czym jest to badanie

Bezpośrednio po ciszy wyborczej, która skończy się w niedzielę 15 października o godzinie 21.00 - zostaną ogłoszone wyniki sondażu exit poll, przygotowanego przez IPSOS. Dopiero później możemy spodziewać się wyników cząstkowych z części komisji wyborczych, a ostatecznie oficjalnych i końcowych wyników od Państwowej Komisji Wyborczej.

Wirtualna Polska zaprasza na godzinę 20.50 - na specjalny program wyborczy. O 21.00 pokażemy sondażowe wyniki, a następnie będziemy o nich rozmawiać z zaproszonymi gośćmi.

Warto wyjaśnić, jak przebiega badanie do exit poll, jak duży jest margines błędu i co najważniejsze - kiedy możemy spodziewać się ostatecznych wyników wyborów parlamentarnych w 2023 roku.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej, sędzia Sylwester Marciniak, w rozmowie z PAP wyraził nadzieję, że wyniki wyborów zostaną ogłoszone najpóźniej we wtorek, w godzinach przedpołudniowych.

- Ucieszyłbym się, gdyby to się udało rano, a nawet w godzinach nocnych z poniedziałku na wtorek. Ale, oczywiście, komisje muszą pracować nie tylko sprawnie, ale przede wszystkim rzetelnie - powiedział. To może oznaczać, że na końcowy wynik Polacy będą czekać prawie 48 godzin.

- Z uwagi na to, że po raz pierwszy razem z wyborami do Sejmu i Senatu odbywa się referendum ogólnokrajowe, mam świadomość, że nie ma możliwości ustanowienia nowego rekordu szybkości ogłoszenia wyników głosowania - podkreślił Marciniak.

W 2019 roku wyniki wyborów parlamentarnych, które odbyły się 13 października, zostały ogłoszone już następnego dnia.

W 2015 roku wybory odbyły się 25 października, a na oficjalne wyniki musieliśmy czekać do 27 października.

Cztery lata wcześniej, w 2011 roku, wybory przeprowadzono 9 października, a oficjalne wyniki zostały ogłoszone 11 października.

W 2007 roku wybory zorganizowano 21 października, a PKW podała oficjalne wyniki 23 października.

Dwa lata wcześniej, w 2005 roku (różnica dwóch, nie czterech lat, ponieważ doszło do przedterminowych wyborów) wybory przeprowadzono 25 września, a wyniki poznaliśmy 27 września.

Historia pokazuje więc, że zwykle czekamy dwa dni.

W niedzielę o godzinie 21.00 najważniejszy jest exit poll - czyli sondaż przeprowadzany przez agencję badawczą w dniu wyborów. Nie wcześniej, nie później, a dokładnie w ciągu dnia wyborczego.

I to właśnie na podstawie exit poll podaje się pierwsze, przybliżone wyniki wyborów tuż po zamknięciu lokali wyborczych.

Badanie exit poll w 2023 roku jest przeprowadzane praktycznie identycznie, jak poprzednie w 2019 roku - informuje Wirtualną Polskę Ipsos. Próba liczy 900 obwodowych komisji wyborczych.

Według informacji przekazanych nam przez Ipsos, struktura próby jest identyczna, jak struktura wszystkich ponad 31 000 obwodowych komisji wyborczych. Na przykład, w Polsce według Państwowej Komisji Wyborczej ponad 56 proc. wszystkich komisji znajduje się na wsi. Zatem i w Ipsos z 900 wszystkich lokali w badaniu 507 to lokale położone na wsi. Ze wszystkich komisji 12,6 proc. znajduje się w województwie mazowieckim, w próbie Ipsos jest to 114 komisji, czyli dokładnie również 12,6 proc.

Przy każdym wylosowanym lokalu wyborczym pracuje zespół ankieterów z Ipsos. Do zadań ankieterów należy zliczanie i dobór osób wychodzących z lokali wyborczych, zaproszenie respondentów do wypełnienia ankiety, a następnie przesyłanie danych do Centrum Analiz Ipsos.

Ankieterzy zliczają osoby opuszczające lokale wyborcze posługując się licznikami. Średnio ankieter Ipsos zaprasza do badania co 10. osobę i prosił ją o wypełnienie krótkiej ankiety. A po samodzielnym wypełnieniu ankiety respondent wrzuci ją do urny Ipsos.

Cała procedura jest odwzorowaniem procedury głosowania w lokalu wyborczym, co oznacza, że daje respondentom poczucie pełnej anonimowości.

Ankieta jest uproszczonym odwzorowaniem karty do głosowania, czyli zawiera pytania odnośnie głosowania oraz dodatkowo pytania o cechy społeczno-demograficzne osób badanych. Ponadto jest tam pytanie o ich ostatnie zachowania wyborcze, czyli na kogo głosowali w poprzednich wyborach (parlamentarnych i prezydenckich).

Ipsos szacuje, że podczas całego dnia trwania badania przeprowadzonych zostanie około 90-100 tys. ankiet.

Dla badania exit poll zakłada się, że średni błąd szacunku poparcia dla ogólnopolskich komitetów wyborczych może wynieść 2 pkt proc. Warto o tym pamiętać analizując pierwsze wyniki.