Ci, którzy odeszli w ostatnim roku na świecie

###Galeria
[

]( http://wiadomosci.wp.pl/swiat-pozegnal-w-minionym-roku-6038645459502209g ) [

]( http://wiadomosci.wp.pl/swiat-pozegnal-w-minionym-roku-6038645459502209g )
W minionym roku odeszli za granicą

2 listopada - Amerykański pisarz William Styron. Światową sławę zyskał powieścią "Wybór Zofii" (1979).

6 listopada - Bulent Ecevit, czterokrotny premier Turcji. Wysyłał wojska tureckie na Cypr oraz zbliżył kraj do UE. Otworzył Turcję na świat, zwolennik laicyzacji, wprowadził wolnorynkowe reformy gospodarcze.

7 listopada - Jean-Jacques Servan-Schreiber, założyciel francuskiego tygodnika "L'Express", autor "Wyzwania amerykańskiego", w którym alarmował, że Europa Zachodnia, zwłaszcza Francja, przegrywa z USA. Były deputowany, w 1974 roku minister reform.

9 listopada - Były szef wywiadu NRD Markus Wolf. Przez prawie 30 lat szef wywiadu zagranicznego NRD, na Zachodzie nazywany "człowiekiem bez twarzy", bo do 1978 roku nie było tam jego fotografii.

16 listopada - Socjolog rosyjski Jurij Lewada, założyciel i dyrektor Centrum Analitycznego Jurija Lewady - najbardziej cenionego ośrodka socjologicznego w Rosji.

16 listopada - Obrońca i propagator wolnego rynku, amerykański ekonomista Milton Friedman. Uhonorowany Noblem za prace z zakresu problematyki pieniądza, które dały podstawy doktrynie monetaryzmu. Doradca prezydentów Richarda Nixona i Ronalda Reagana. Jedna z jego najbardziej znanych prac to "Kapitalizm i wolność" z 1962 roku.

21 listopada - Robert Altman, jeden z najwybitniejszych reżyserów amerykańskich. Jego dorobek obejmuje ponad 30 filmów, m.in. czarną komedię "Dzień weselny", "Gracza", "Kansas City", czy "Pret-a- porter". Wielokrotnie nominowany do Oscara, otrzymał go w 2006 roku za całokształt twórczości.

23 listopada - Francuski aktor Philippe Noiret. Zagrał w 125 filmach, z których najbardziej znane to m.in. "Wielkie żarcie", "Zazie w metrze", "Cinema Paradiso".

8 grudnia - Jeane Kirkpatrick, ambasador USA przy ONZ za prezydentury Ronalda Reagana. Czołowa rzeczniczka polityki osłabiania ZSRR i popierania ruchów antykomunistycznych na świecie. Orędowniczka pomocy dla polskiej Solidarności, powiedziała, że był to "ruch, który zmienił kierunek historii".

10 grudnia - Były dyktator Chile, generał Augusto Pinochet. Doszedł do władzy w 1973 roku jako przywódca wojskowego puczu, który obalił lewicowego prezydenta Salvadora Allende. Ofiarami 17-letniej wojskowej dyktatury padły około 3 tysiące ludzi.

10 grudnia - Abp Palermo, kardynał Salvatore Pappalardo. Piętnował wszystkich tych obywateli i polityków, którzy tolerowali działalność gangów i sprzyjali im swym milczeniem. Zasłynął odwagą, z jaką sprzeciwiał się mafii.

19 grudnia - Joe Barbera. Z Williamem Hanna założył wytwórnię filmów animowanych Hanna-Barbera. Wyszły z niej oglądane na całym świecie seriale "Tom i Jerry", "Jaskiniowcy", "Jetsonowie", "Miś Jogi".

21 grudnia - Saparmurad Nijazow, dożywotni prezydent Turkmenistanu. Roztoczył wokół siebie kult jednostki, nazwał Turkmenbaszą (ojcem Turkmenów). Wizerunek Turkmenbaszy widniał na banknotach i monetach, a kraj pełen jest jego złotych popiersi.

25 grudnia - Amerykański piosenkarz i kompozytor James Brown, uważany za prekursora muzyki rhythm and blues i funky, nazywany "ojcem chrzestnym" soulu.

27 grudnia - Prezydent USA Gerald R.Ford(1974-1977), kontynuator polityki odprężenia w stosunkach z ZSRR. Za jego rządów USA wycofały wojska z Wietnamu i podpisano porozumienia helsińskie, które utrwalały pojałtański podział Europy.

28 grudnia - Francuski poeta i tekściarz Pierre Delanoe, autor ponad 5 tys. piosenek. Jego przeboje śpiewali m.in. Edith Piaf, Michel Sardou, Joe Dassin. Napisał m.in. słynne "Les Champs Elysees", "L'ete indien", "Et si tu n'existais pas", "Mamy Blue", "Nathalie".

4 stycznia - Dyrygent węgierski Janos Fuerst, główny dyrygent i dyrektor muzyczny orkiestr w Malmoe, Aalborgu, Dublinie, Marsylii, Winterthur, główny dyrygent Orkiestry Filharmonii w Helsinkach. Od 1972 roku w Londynie prowadził m.in. London Symphony Orchestra oraz Royal Philharmonic Orchestra. 4 stycznia - Jeden z najwybitniejszych światowych socjologów Seymour Martin Lipset. Znany szerszej publiczności głównie dzięki książce "American Exceptionalism" (Amerykańska wyjątkowość), w której analizował cechy społeczeństwa i politycznego systemu różniące USA od innych krajów Zachodu. Jego "The Political Man: The Social Bases of Politics" (Człowiek polityczny: społeczne podstawy polityki), stał się jednym z klasycznych tekstów socjologii politycznej.

10 stycznia - Włoski producent filmowy Carlo Ponti, mąż gwiazdy kina Sophii Loren. Stawiał jakość nad sukces kasowy. Wyprodukował ponad 140 filmów, m.in. "Powiększenie" Michelangelo Antonioniego, "La Stradę" Federico Felliniego. Wśród najsłynniejszych koordynowanych przez niego filmów są też "Pieskie Życie" Mario Monicellego, "Boccacio '70" Vittoria De Siki, "Zabriskie Point" Antonioniego.

16 stycznia - Bo Yibo - weteran rewolucji chińskiej z 1947 r., jeden z kluczowych polityków ChRL w latach 70. i 80. Ostatni z tzw. Ośmiu Nieśmiertelnych - grupy rewolucjonistów na czele z Deng Xiaopingiem, którzy przeprowadzili Chiny przez proces reform politycznych i ekonomicznych.

22 stycznia - Obrońca ubogich ojciec Piotr(abbe Pierre), twórca ruchu i wspólnot Emaus, których celem jest wspieranie najuboższych, bezdomnych i uchodźców. We Francji stał się legendą i wielkim autorytetem moralnym. "Ubóstwo jest wyzwaniem dla ludzkości" - wielokrotnie powtarzał. Odznaczony Krzyżem Wojennym, medalem Ruchu Oporu oraz Legią Honorową.

2 lutego - Gian Carlo Menotti, amerykański kompozytor włoskiego pochodzenia, założyciel muzycznego Festiwalu Dwóch Światów w Spoleto, który stał się jedną z najważniejszych imprez kulturalnych we Włoszech. Opera "Konsul" przyniosła mu w 1954 r. dwie nagrody - Pulitzera i krytyków nowojorskich.

17 lutego - Maurice Papon, urzędnik reżimu Vichy, uznany za zbrodniarza wojennego. Współuczestniczył m.in. w organizowaniu deportacji 1560 Żydów do Auschwitz w latach 1942-44. Skazany w 1998 na 10 lat więzienia, odsiedział trzy - zwolniono go ze względu na podeszły wiek i zły stan zdrowia.

23 lutego - Niemiecki pisarz i malarz Lothar-Guenther Buchheim, znany przede wszystkim jako autor wojennej powieści paradokumentalnej "Okręt". Jej ekranizacja otrzymała sześć nominacji do Oscara.

1 marca - Historyk Arthur M. Schlesinger Jr., doradca prezydentów Kennedy'ego i Johnsona. Autor teorii cykli w historii USA, wg której występują w niej na przemian okresy dominacji ideologii i polityki "konserwatywnej" i "liberalnej".

5 marca - Francuski pisarz i historyk literatury pochodzenia rosyjskiego Henri Troyat(Lew Tarasow), autor ponad 100 powieści, sztuk teatralnych, esejów i biografii. W wieku 27 lat został laureatem Nagrody Goncourtów. Od 1959 członek Akademii Francuskiej.

7 marca - Francuski socjolog i filozof kultury Jean Baudrillard, jeden z najbardziej wpływowych myślicieli ponowoczesnych. Radykalny krytyk współczesnego społeczeństwa i kultury, krytyk globalizacji. Do jego najbardziej znanych dzieł należą przetłumaczone na kilkanaście języków "Symulakry i symulacja" (1981). Pisał stylem gęstym, aluzyjnym, a jego krytycyzm cechował cięty humor.

4 kwietnia - Najbogatsza kobieta Azji Nina Wang. Magazyn "Forbes" umieszczał ją na 204. miejscu najbogatszych ludzi na świecie i 35. wśród bogaczy w Azji. Majątek Wang szacowano na ponad 4,2 miliardy

12 kwietnia - Amerykański pisarz i publicysta Kurt Vonnegut. Autor 19 powieści, wielu opowiadań, esejów i sztuk dramatycznych. Regularnie występował z wykładami, na których prezentował sprzeciw wobec konsekwencji rozwoju technicznego i instytucji, prowadzących do dehumanizacji człowieka. W "Rzeźni numer pięć" opisał alianckie bombardowania Drezna.

14 kwietnia - Wybitny francuski historyk i politolog Rene Remond. Autor ok. 50 dzieł n temat historii politycznej, intelektualnej i religijnej Francji w wieku XIX i XX oraz miejsca Kościoła i chrześcijaństwa. Wyróżniony licznymi odznaczeniami francuskimi, otrzymał też Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP.

20 kwietnia - Francuski aktor Jean-Pierre Cassel. Zdobył popularność dzięki komediom de Broki i rolom amantów w filmach muzycznych. Grał m.in. u Jeana Renoira, Luisa Bunuela, Claude'a Chabrola, Josepha Loseya, Roberta Altmana i Mathieu Kassovizta.

21 kwietnia - Jazzowy pianista i kompozytor Andrew Hill. Tworzył muzykę post-bop z tendencjami w kierunku awangardy. Pozostawał nieco w cieniu współczesnych mu Milesa Davisa i Charlie Parkera.

23 kwietnia - Prezydent Rosji Borys Jelcyn, który w 1991 roku podpisał z przywódcami Białorusi i Ukrainy porozumienie o likwidacji ZSRR i utworzeniu Wspólnoty Niepodległych Państw. Zdobył popularność hasłami walki z korupcją, nie zapobiegł jednak nieuczciwościom podczas prywatyzacji firm państwowych. Wprowadził wielopartyjne wybory, stworzył sektor prywatny. Wielu Rosjan pamięta go jednak jako tego, który zapoczątkował kryzys: za jego kadencji dochód na mieszkańca spadł o 75 proc., a liczba ludności zmalała o 2 mln. 27 kwietnia - Rosyjski wirtuoz wiolonczeli i dyrygent Mstisław Rostropowicz. W młodości przyjaźnił się z tak wybitnymi muzykami jak Benjamin Britten, Siergiej Prokofiew i Dmitrij Szostakowicz, który był zarazem jego mistrzem i nauczycielem. Naraził się władzom ZSRR, gdy zaproponował dysydentowi Aleksandrowi Sołżenicynowi trwającą cztery lata gościnę na swej daczy. W 1974 r.
emigrował. Orędownik praw człowieka w ZSRR.

29 kwietnia - Były premier Chorwacji Ivica Raczan, który umożliwił przeprowadzenie w tym kraju pierwszych wolnych wyborów w 1990 r., a później wyznaczył kurs na integrację z UE.

29 kwietnia - Wybitny niemiecki fizyk i filozof Carl Friedrich von Weizsaecker. Ostatni niemiecki badacz zasługujący na miano "uczonego uniwersalnego". Uczeń Wernera Heisenberga i Nielsa Bohra, utrzymywał kontakty z filozofem Martinem Heideggerem. W czasach konfrontacji między Wschodem i Zachodem poświęcił się działaniom służącym zapobieganiu wojnie. SPD i FDP chciały dwukrotnie (w 1964 i 1979) wysunąć jego kandydaturę na prezydenta RFN. Sławę zdobył badając energię jąder atomowych. Kierował instytutem Maxa Plancka, wykładał też filozofię w Hamburgu.

28 maja - Jeden z najwybitniejszych niemieckich malarzy okresu powojennego Joerg Immendorff, uczeń Josepha Beuysa. Do jego najbardziej znanych prac należy cykl "Cafe' Niemcy" z przełomu lat 70. i 80.

30 maja - Francuski aktor, reżyser i scenarzysta filmowy Jean-Claude Brialy. Wystąpił w ponad 100 filmach, po raz pierwszy w "Helenie i mężczyznach" Jeana Renoira (1956). Grał w filmach Louis Malle'a, Claude Chabrola, Francois Truffaut, Erica Rohmera.

14 czerwca - Kurt Waldheim, były sekretarz generalny ONZ (1972-1982) i prezydent Austrii (1986-1992). Prestiż Waldheima na świecie mocno ucierpiał, gdy ujawniono, że w czasie drugiej wojny światowej pełnił służbę w niemieckim Wehrmachcie. Na prezydenta wybrany mimo rewelacji o jego wojennej przeszłości.

17 czerwca - Legendarny włoski projektant mody Gianfranco Ferre. Słynął z zamiłowania do orientalnych tkanin oraz kolorów natury i złota.

27 czerwca - Projektantka mody Liz Claiborne. Specjalizowała się w odzieży dla kobiet pracujących.

28 czerwca - Premier Japonii Kiichi Miyazawa. Zajmował stanowiska ministra spraw zagranicznych, finansów, wicepremiera i premiera, by w 1998 roku powrócić do rządu jako minister finansów. Jako pierwszy szef japońskiego rządu formalnie przeprosił kraje Azji za zmuszanie do prostytucji kobiet w Chinach i Korei w czasie drugiej wojny światowej.

23 lipca - Francuski aktor Michel Serrault. Nakręcił 135 filmów. Trzy razy uhonorowany Cezarem. Grał u takich reżyserów jak Claude Chabrol, Bernard Blier czy Mathieu Kassowitz.

30 lipca - Geniusz indywidualizmu w historii kina - szwedzki reżyser Ingmar Bergman. W swoim dorobku ma ponad 100 inscenizacji teatralnych i ponad 50 filmów. "Źródło" (1959), "Jak w zwierciadle" (1961), "Fanny i Aleksander" (1983) wyróżniono Oscarem. Do najsłynniejszych należą też "Siódma pieczęć", "Tam, gdzie rosną poziomki", "Persona", "Szepty i krzyki", "Jesienna sonata", "Sceny z życia małżeńskiego". Pełne tragizmu, ukazywały złożoność stosunków między ludźmi, podkreślały samotność i zagubienie człowieka, milczenie i nieobecność Boga, zagadkę śmierci i cierpienia. Spośród filmowców poszedł najdalej w odsłanianiu ciemnej, niechcianej podszewki świadomości człowieka.

30 lipca - Zwierzchnik rumuńskiego Kościoła prawosławnego patriarcha Teoktyst. To dzięki zaproszeniu Teoktysta Jan Paweł II przybył w 1999 roku do Rumunii, zostając pierwszym papieżem, który odwiedził kraj prawosławny. Cieniem na życiorysie patriarchy była jego postawa w ostatnich latach komunistycznego reżimu w Rumunii.

31 lipca - Wpływowy duchowny irański ajatollah Ali Meszkini. Przewodniczący Zgromadzenia Ekspertów, które wybiera przywódcę duchowo-politycznego kraju.

31 lipca - Mistrz kina - reżyser, scenarzysta i producent filmowy Michelangelo Antonioni. Sławę przyniosła mu "Przygoda" (1960), w której uznając za niemożliwe poznanie i wyjaśnianie świata, skupił się na zewnętrzności. Ukazywał też jałowość emocjonalną nowoczesnego społeczeństwa. Do najwybitniejszych jego filmów należ "Powiększenie" "Zabriskie Point", "Zawód: Reporter". Otrzymał honorowego Oscara za całokształt twórczości (1995). Uznawany za fatalistę i sceptyka twórca, który z materii realizmu potrafił wydobyć najczystszą metafizykę. Część krytyki uważa, że jego filmy zmieniły bieg nie tylko historii kina, ale i europejskiej kultury jako całości.

4 sierpnia - Art Davis, ulubiony basista Coltrane'a. W latach 70. trafił na czarną listę za wypowiedzi o rasizmie w przemyśle muzycznym, a po doktoracie z psychologii dzielił czas na przyjmowanie pacjentów i występy.

5 sierpnia - Kardynał Jean-Marie Lustiger, jedna z najwybitniejszych postaci francuskiego Kościoła katolickiego, bliski współpracownik Jana Pawła II. Sam o sobie mówił, że jest "kardynałem, Żydem i synem emigranta". Od 1981 abp Paryża, za jedno ze swych głównych zadań uznał ewangelizację zlaicyzowanej Francji. Uważany za głównego autora zbliżenia Kościoła katolickiego i judaizmu, podkreślał wspólne korzenie tych religii. Członek Akademii Francuskiej.

9 sierpnia - Niemiecki pisarz Ulrich Plenzdorf. Autor dramatu i opowiadania "Nowe cierpienia młodego W." (1972). Krytyczny wobec rzeczywistości NRD ukazał na przykładzie zbuntowanego nastolatka antagonizm między jednostką a społeczeństwem oraz problem nieszczęśliwej miłości. 25 sierpnia - Francuski polityk i ekonomista Raymond Barre, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej odpowiedzialny za sprawy ekonomiczne i finansowe (1967-1972), premier Francji (1976-1981).

26 sierpnia - Gaston Thorn, premier Luksemburga (1974-1979 i przewodniczący Komisji Europejskiej (1981-1985). Przewodniczył Międzynarodówce Liberalnej(1970-1982).

6 września - Luciano Pavarotti, najsłynniejszy tenor świata, "legenda opery XX wieku". Specjalizował się w bel canto, szczególnie w operach Belliniego, Donizettiego, Rossiniego i wczesnego Verdiego. Miał niezwykle mocny głos o rozległej skali, sięgającej do C2. Przeniósł elitarny świat opery do parków i na stadiony - do Hyde Parku, Madison Square Garden, Central Parku i pod wieżę Eiffla.

9 września - Ostatni dowódca Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) Wasyl Kuk, pseudonimy: Łemisz, Jurko, Medwid i pułkownik Kowal.

10 września - Anita Roddick. Założyła światową sieć sklepów Body Shop z kosmetykami z naturalnych, nie testowanych na zwierzętach składników.

11 września - Joe Zawinul, legenda jazzu, wirtuoz fortepianu i rozbudowanych instrumentariów elektronicznych. Koncertował i nagrywał z Milesem Davisem, Cannonballem Addereleyem, Jaco Pastoriusem. Współzałożyciel Weather Report - najważniejszej formacji muzyki fusion.

23 września - Francuski mim Marcel Marceau. "Pantomima, tak jak muzyka, ani nie zna granic, ani nie rozróżnia narodowości" - podkreślał. Odznaczony orderem Legii Honorowej.

30 września - Aktorka Lois Maxwell. 14 razy grała w filmach o Jamesie Bondzie pannę Moneypenny -sekretarkę szefa brytyjskiego wywiadu.

7 października - Luciana Frassati Gawronska, wdowa po polskim dyplomacie Janie Gawrońskim, córka założyciela dziennika "La Stampa". W czasie II wojny światowej niosła pomoc polskiemu ruchowi oporu. Odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP z Gwiazdą.

9 października - Han Dinxiang, biskup wiernego Stolicy Apostolskiej chińskiego Kościoła podziemnego w prowincji Hebei. 11 razy aresztowany, od zatrzymania w 1999 roku nie odzyskał już wolności.

18 października - Brytyjska aktorka Deborah Kerr, znana m.in. z filmów "Stąd do wieczności", "Quo Vadis" (1951), "Król i ja", w którym zagrała brytyjską guwernantkę dzieci króla Syjamu. Sześciokrotnie nominowana, dopiero w 1994 roku otrzymała Oscara honorowego.