25-lecie tragedii w kopalni "Wujek"

16 grudnia mija 25. rocznica pacyfikacji katowickiej kopalni "Wujek". Od milicyjnych kul zginęło tam dziewięciu górników, a kilkudziesięciu zostało rannych. Przedstawiamy kalendarium pacyfikacji oraz toczących się od prawie 14 lat procesów domniemanych sprawców zbrodni.

1. 12/13 grudnia 1981 - zatrzymanie przewodniczącego kopalnianej "Solidarności", Jana Ludwiczaka.

2. 13 grudnia 1981 - msza święta na terenie kopalni, odprawiona przez ks. Henryka Bolczyka.

3. 13 grudnia 1981 - minister spraw wewnętrznych Czesław Kiszczak kieruje tajny szyfrogram do jednostek milicji, mających m.in. pacyfikować zakłady strajkujące po wprowadzeniu stanu wojennego.

4. 14 grudnia 1981 - decyzja o rozpoczęciu strajku. Nieudane negocjacje z władzami. Wysunięcie postulatów uwolnienia Ludwiczaka, zniesienia stanu wojennego, respektowania porozumień jastrzębskich, przywrócenia działalności "Solidarności".

5. 15 grudnia 1981 - pacyfikacja kopalni "Manifest Lipcowy" w Jastrzębiu Zdroju i innych zakładów. Kilkakrotne głosowania w sprawie kontynuacji strajku w "Wujku". Przygotowania do obrony kopalni.

6. 16 grudnia 1981 - Starcia górników z milicją. Atak milicji na tłum otaczający kopalnię. Pacyfikacja kopalni, padają strzały. Śmierć sześciu górników, kolejny zmarł kilka godzin po operacji.

7. 19-22 grudnia 1981 - SB zatrzymuje siedem osób, które zostają oskarżone o zorganizowanie i kierowanie strajkiem.

8. Styczeń 1981 - od odniesionych ran zmarli dwaj kolejni górnicy.

Życie stracili:

- Józef Czekalski
- Krzysztof Giza
- Ryszard Gzik
- Bogusław Kopczak
- Zenon Zając
- Zbigniew Wilk
- Andrzej Pełka
- Jan Stawisiński
- Joachim Gnida

9. 20 stycznia 1981 - Prokuratura Garnizonowa w Gliwicach umorzyła śledztwo w sprawie użycia broni, przyjmując tezę o obronie koniecznej milicjantów.

10. 9 lutego 1982 - katowicki sąd wojewódzki skazał Stanisława Płatka na 4 lata więzienia, a Jerzego Wartaka, Adama Skwirę i Mariana Głucha na 3 lata. Czterej inni oskarżeni zostali uniewinnieni.

11. Zima 1982 - szkolenia dla zomowców, podczas których - według późniejszych zeznań kilku instruktorów, tzw. taterników - mieli oni opowiadać, jak strzelali do górników. Instruktorzy opisali to w "raporcie taterników", który miał trafić do władz podziemnej "Solidarności". Raport zaginął.

12. 1989-1991 - Sejmowa Komisja Nadzwyczajna do Zbadania Działalności MSW - tzw. komisja Rokity - bada zbrodnie stanu wojennego, w tym sprawę pacyfikacji "Wujka".

13. Październik 1991 - Prokuratura Wojewódzka w Katowicach wszczyna śledztwo w sprawie śmierci górników z "Wujka".

14. Grudzień 1992 - prokuratura kieruje do sądu akt oskarżenia przeciwko 24 osobom, m.in. szefowi MSW w czasie pacyfikacji, gen. Czesławowi Kiszczakowi i szefowi katowickiego ZOMO Kazimierzowi W.; ich sprawy zostaną potem wyłączone do odrębnych postępowań.

15. Marzec 1993 - w Katowicach rusza pierwszy proces b. zomowców, oskarżonych o strzelanie do górników. Z czasem na ławie oskarżonych pozostaje 22 oskarżonych. Odbyły się 153 rozprawy.
16. Wrzesień 1994 - przed warszawskim sądem rusza pierwszy proces gen. Czesława Kiszczaka, oskarżonego o przyczynienie się do śmierci górników.

17. Lipiec 1996 - sąd uniewinnia gen. Kiszczaka, uznając, że nie ma dowodów na związek wydanego przez niego szyfrogramu ze strzelaniem do górników.

18. Maj 1997 - Sąd Najwyższy orzeka, że sprawa gen. Kiszczaka nie uległa przedawnieniu i jego proces może toczyć się nadal.

19. Listopad 1997 - warszawski sąd apelacyjny uchyla wyrok wobec gen. Kiszczaka - jego proces ma toczyć się ponownie w pierwszej instancji.

20. Listopad 1997 - wyrok w pierwszym procesie zomowców. Sąd uniewinnia większość z nich, a wobec pozostałych umarza postępowanie.

21. Wrzesień 1998 - Sąd Najwyższy stwierdza, że wobec błędów proceduralnych proces b. zomowców należy powtórzyć.

22. Grudzień 1998 - Sąd Apelacyjny w Katowicach uchylił wyrok w sprawie b. zomowców, uznając, że sąd I instancji dopuścił się uchybień proceduralnych.

23. Styczeń 1999 - wylosowanie składu orzekającego w drugim procesie; wobec rezygnacji sędziów losowanie trzeba było powtarzać.

24. Wrzesień 1999 - adwokaci masowo odmawiają objęcia funkcji obrońców z urzędu w drugim procesie.

25. Październik 1999 - początek drugiego procesu 22. b. zomowców, oskarżonych o strzelanie do górników.

26. Marzec 2001 - początek składania zeznań w drugim procesie przez autorów tzw. "raportu taterników". To pierwsi nowi świadkowie w drugim procesie.

27. Maj 2001 - w Warszawie rusza drugi proces gen. Kiszczaka.

28. Październik 2001 - wyrok w drugim procesie b. zomowców - 10 z nich uniewinniono, sprawy 5 umorzono z powodu przedawnienia; wobec pozostałych 7 zapadły wyroki jednocześnie uniewinniające i umarzające.

29. Luty 2003 - Sąd Apelacyjny w Katowicach uchyla wyrok z drugiego procesu, zarzucając sądowi I instancji wiele uchybień, błędów proceduralnych i niewłaściwą ocenę dowodów.

30. Marzec 2004 - gen. Kiszczak zostaje uznany winnym i skazany na dwa lata więzienia w zawieszeniu; potem ten wyrok zostanie uchylony.

31. Wrzesień 2004 - w Katowicach rusza trzeci proces byłych milicjantów. W związku ze śmiercią części oskarżonych, odpowiada w nim 17 osób.

32. Grudzień 2004 - IPN zarzucił byłemu prokuratorowi wojskowemu utrudnianie pierwszego śledztwa w sprawie pacyfikacji kopalni; później podobne zarzuty postawiono dwóm kolejnym b. prokuratorom wojskowym.

33. Luty 2005 - Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie umarza sprawę b. prokuratorów wojskowych z powodu przedawnienia.

34. Lipiec 2005 - Sąd Najwyższy decyduje o skierowaniu sprawy trzech b. prokuratorów do ponownego rozpatrzenia.

35. Kwiecień 2006 - rusza proces trzech b. prokuratorów wojskowych, oskarżonych o mataczenie w pierwszym śledztwie.

36. Wrzesień 2006 - przed warszawskim sądem rusza trzeci proces gen. Kiszczaka; procedury przedłuża jednak stan zdrowia oskarżonego.

37. Październik 2006 - prokurator składa wniosek o przesłuchanie w charakterze świadka incognito b. zomowca, który zgłosił się do prokuratury i oświadczył, że ma wiedzę na temat strzelania do górników "Wujku". Po zbadaniu sprawy sąd odrzucił wniosek o przesłuchanie go jako świadka anonimowego. Prokuratura może złożyć zażalenie na tę decyzję.

38. 16 grudnia 2006 - obchody 25. rocznicy tragicznych wydarzeń w kopalni "Wujek", z udziałem prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

39. 2006/2007 - spodziewane zakończenie trzeciego procesu b. zomowców.

Źródło artykułu:
Wybrane dla Ciebie
Tusk zachęca do powrotów do Polski. "Ludziom żyje się lepiej"
Tusk zachęca do powrotów do Polski. "Ludziom żyje się lepiej"
Koalicja traci wyborców. Niemal co czwarty zagłosowałby inaczej
Koalicja traci wyborców. Niemal co czwarty zagłosowałby inaczej
65-latek oblał partnerkę benzyną. Jest w rękach policji
65-latek oblał partnerkę benzyną. Jest w rękach policji
Trump grozi Hiszpanii cłami. "Jestem bardzo niezadowolony"
Trump grozi Hiszpanii cłami. "Jestem bardzo niezadowolony"
Chiny odgrażają się USA. "Natychmiastowe naprawienie błędów"
Chiny odgrażają się USA. "Natychmiastowe naprawienie błędów"
Nocne kolejki do filharmonii. Chcą dostać się na Konkurs Chopinowski
Nocne kolejki do filharmonii. Chcą dostać się na Konkurs Chopinowski
Co rośnie najbardziej? Kilkanaście procent tylko jeden produkt
Co rośnie najbardziej? Kilkanaście procent tylko jeden produkt
Stan nadzwyczajny w Los Angeles. Odpowiedź na obławy na imigrantów
Stan nadzwyczajny w Los Angeles. Odpowiedź na obławy na imigrantów
Dwa lata po wyborach. Co najbardziej szkodzi rządowi?
Dwa lata po wyborach. Co najbardziej szkodzi rządowi?
Poranek Wirtualnej Polski. Pasmo publicystyczne
Poranek Wirtualnej Polski. Pasmo publicystyczne
Portugalia: założony przez Polaków klasztor  domem dla imigrantów
Portugalia: założony przez Polaków klasztor domem dla imigrantów
Kontrole cudzoziemców. Policja w Poznaniu prowadzi naloty
Kontrole cudzoziemców. Policja w Poznaniu prowadzi naloty