100 najbardziej wpływowych Polaków za granicą

A zatem kto jest najbardziej wpływowym Polakiem za granicą? Papież Jan Paweł II? Komisarz europejski Danuta Hübner? A może jeden z twórców komputera osobistego, Steve Woźniak? No właśnie... Jak zestawić ludzi z trzech zupełnie różnych światów? Raczej nie sposób. Ale z drugiej strony, trudno oprzeć się pokusie stworzenia rankingu 100 rodaków, z większym niż inni powodzeniem funkcjonujących poza krajem.

Z tej pułapki wybrnęliśmy, rozbijając naszą listę na sześć różnych kategorii. Nauka, świat idei, polityka i organizacje międzynarodowe, biznes, kultura, sport. Niestety, nawet w ten sposób dzieląc rzeczywistość społeczną, nie uzyskaliśmy tak pożądanej czystości metodologicznej. Bo owszem, uniknęliśmy wartościowania aktywów Leszka Kołakowskiego i Zbigniewa Bońka – wielkiego filozofa i znakomitego sportowca. Ale nadal mieliśmy problem z tym, jak rzetelnie ustalić hierarchię w ramach poszczególnych kategorii. Jak porównać głos Urszuli Dudziak z projektem architektonicznym Marty Rudzkiej?

Ratowaliśmy się szeroką definicją wpływowości. Naszym zdaniem, ten jest bardziej wpływowy, kto większe piętno wyciska na otaczającym go świecie. Jego opinie częściej niż innych są słuchane przez możnych tego świata i znajdują wyraz w podejmowanych przez nich decyzjach (polityka i organizacje międzynarodowe). Jego wizje – w sposób bardziej rzetelny, spójny czy przekonujący – tłumaczą skomplikowaną naturę ludzkiej egzystencji i zarazem nadają ramy rozumienia i postrzegania rzeczywistości społecznej, zarówno na poziomie rozważań filozoficznych, jak i potocznej świadomości (świat idei). Jego odkrycia czy dokonania stają się kamieniami milowymi, wyznaczając nowe pola poszukiwań badawczych, albo nie mając atutu przełomowości, w sposób istotny modelują zmiany w ramach naszej stechnologizowanej rzeczywistości (nauka).

Od pewnego czasu wielu badaczy społecznych zgadza się, że rzeczywistość w istotny sposób jest kształtowana przez podmioty i osoby związane z trzema branżami – informatyczną (bo systemy komputerowe to krwiobieg współczesnej cywilizacji), zbrojeniową (bo wojny i zbrojenia dają największy impuls innowacyjności) i farmaceutyczną (bo ludzkie życie znacznie się wydłuża). Uznając ten pogląd, przyjęliśmy, że w kategorii biznesu czołowe miejsca powinny przypaść osobom działającym właśnie w tych branżach (choć kilka razy odstąpiliśmy od tej reguły, biorąc pod uwagę olbrzymie dysproporcje w majątkach prywatnych poszczególnych biznesmenów).

W kulturze zakres wpływowości mierzyliśmy popularnością poszczególnych osób, ale również ich wkładem w kształtowanie wiodących trendów, mód i prądów artystycznych oraz mirem w środowisku. W sporcie także skupiliśmy się na popularności jako pochodnej sukcesów byłych czy obecnych zawodników. Założyliśmy bowiem, że im szerszy zakres funkcjonowania w zbiorowej wyobraźni, tym większe możliwości oddziaływania nie tylko w świecie stadionów i hal, lecz także poza nim.

Tworząc ranking, braliśmy pod uwagę nie tylko instytucjonalne czy organizacyjne osadzenie danych osób, ale również wpływowość wynikającą z czynników nieformalnych – przede wszystkim ze znajomości i z charyzmy. Wszystkie te zabiegi, naszym zdaniem, nadają rankingowi znamiona obiektywności. Ale tylko znamiona, bowiem nie wykluczamy, że przy całej staranności niektóre osoby zostały przeszacowane lub niedoszacowane. Albo, co gorsza, w ogóle nie pojawiły się na liście. I dlatego jesteśmy gotowi poddać się surowej krytyce naszych Czytelników.

Marcin Ogdowski

ŚWIAT IDEI

1. Jan Paweł II (Karol Wojtyła) – papież, który odegrał wielką rolę w doprowadzeniu do zakończenia zimnej wojny. Zmienił styl sprawowania władzy papieskiej, stając się „ewangelizatorem podróżującym”. Choć uważany za tradycjonalistę, uwspółcześnił i rozwinął doktrynę społeczną, w której Kościół opowiada się po stronie ubogich, nie negując roli gospodarki rynkowej.

1. Prof. Leszek Kołakowski – najwybitniejszy filozof polski, od 1968 r. na emigracji, obecnie w Oksfordzie. Pierwszy laureat Nagrody im. Johna W. Klugego, nazywanej humanistycznym Noblem. 3. Prof. Andrzej Walicki – filozof i historyk idei. Laureat Nagrody Bolzano – najważniejszej nagrody historyków. Wykładał w Australii, USA, Anglii, Japonii i Szwajcarii. Jego książki przetłumaczono m.in. na włoski, japoński, rosyjski, hiszpański i ukraiński. Na co dzień wykładowca University of Notre Dame w amerykańskiej Indianie.

POLITYKA I ORGANIZCJE MIĘDZYNARODOWE

1. Prof. Zbigniew Brzeziński – specjalista od stosunków wschodnioeuropejskich. Polityczny doradca Jimmy'ego Cartera w jego kampanii wyborczej (1975-1976). W latach 1977-1981 prezydencki doradca ds. bezpieczeństwa narodowego. Doprowadził do porozumienia izraelsko-egipskiego w Camp David. Od 23 lat związany z Centrum Badań Strategicznych w Waszyngtonie, zawsze uważnie słuchany zarówno przez Demokratów, jak i Republikanów.

1. Eugeniusz Wyzner – zastępca sekretarza generalnego ONZ i wiceprzewodniczący Komisji Międzynarodowej Służby Cywilnej. Podlega mu 20 agend (m.in. UNESCO, WHO, FAO) z 52 tys. zatrudnionych. Zna osobiście ponad 50 urzędujących głów państw i szefów rządów oraz ponad 100 szefów dyplomacji. Najwyższy rangą Polak na forum organizacji międzynarodowych.

1. Prof. Danuta Hübner jako szef UKIE wprowadziła Polskę do Unii Europejskiej. Jest pierwszym polskim komisarzem w Komisji Europejskiej, odpowiedzialnym za handel międzynarodowy. Znalazła się wśród trzech najwyżej ocenionych przez Parlament Europejski kandydatów na komisarzy z 10 państw przystępujących do UE.

NAUKA

1. Prof. Aleksander Wolszczan – astronom z Filadelfii. W 1992 r. odkrył pierwszy pozasłoneczny układ planetarny. Zdaniem specjalistów, to jedno z największych odkryć astronomicznych. Pobudziło ono intensywne badania, które zaowocowały odkryciem wielu innych układów planetarnych w ciągu ostatnich lat.

1. Prof. Bohdan Paczyński – astronom, lider teorii ewolucji gwiazd. Sławę przyniosło mu stworzenie metody wykrywania obiektów kosmicznych i wyznaczania ich masy przez tzw. soczewkowanie grawitacyjne. Od 1981 r. w USA, na Uniwersytecie Princeton. Kilka miesięcy temu odkrył najodleglejszą z dotychczas poznanych planet.

1. Prof. Marek Pieńkowski – w USA od 1971 r. Specjalizację z alergologii i immunologii zdobył w słynnej Johns Hopkins School of Medicine. Ma pięć prywatnych klinik oraz wykłada na University of Tennessee w Knoxville. Prowadzi firmę wytwarzającą specyfiki transgeniczne, wykorzystywane w terapii AIDS. Aktywna postać partii republikańskiej o silnych koneksjach waszyngtońskich.

BIZNES

1. Steve Woźniak – wnuk emigrantów podkreślający polskie korzenie. W 1976 r. założył ze Steve'em Jobsem firmę Apple Computers, która rok później stworzyła pierwszy komputer osobisty. Apple II i Atari, do którego Woźniak osobiście napisał oprogramowanie, podbiły świat. Zaliczany do grona 50 ludzi, którzy najbardziej zmienili świat.

1. Barbara Piasecka-Johnson – współwłaścicielka imperium farmaceutyczno-chemicznego Johnson & Johnson. W 2003 r. „Forbes” sklasyfikował ją na 87. miejscu listy najbogatszych mieszkańców USA i na 162. pozycji na liście najbogatszych ludzi świata. Jej majątek wynosi dziś 2,3 mld dol.

1. Felix Zandman – „Forbes” wymienia go wśród najbardziej wpływowych postaci amerykańskiego przemysłu elektronicznego. Doktor fizyki z Sorbony, założyciel i główny udziałowiec firmy Vishay Intertechnology, której przychody sięgają 2 mld dol. rocznie. Autor wielu prac naukowych, laureat prestiżowych nagród. Prywatny majątek – 260 mln dol.

KULTURA

1. Roman Polański – najbardziej znany polski reżyser, na stałe mieszkający we Francji. Oscary za „Pianistę” udowodniły, że choć do Hollywood osobiście pojechać nie może, dzięki swojemu filmowi na dobre wrócił do pierwszej ligi reżyserów. Od 1999 r. członek Francuskiej Akademii Sztuk Pięknych.

1. Henryk Mikołaj Górecki – wielokrotnie nagradzany kompozytor. Sławę przyniosła mu III Symfonia, która w 1992 r. trafiła na pierwsze miejsca anglosaskich list przebojów. Angielskie radio Classic FM na żądanie słuchaczy nadawało fragmenty utworu Góreckiego na okrągło.

1. Janusz Kamiński – jeden z najlepszych operatorów filmowych świata, znana postać Hollywood. Wielokrotnie nominowany do Oscara, statuetki otrzymał za „Listę Schindlera” i „Szeregowca Ryana”. Od kilku lat stały współpracownik Stevena Spielberga.

SPORT

1. Zbigniew Boniek – występy sprzed lat otwierają przed Bońkiem, na co dzień mieszkańcem Rzymu, salony całego świata. W 1982 r. w plebiscycie „France Football” został wybrany na trzeciego piłkarza Europy. Największe sukcesy odniósł w barwach Juventusu Turyn (1982-1985), zdobywając z nim Puchar Europy, Puchar Zdobywców Pucharów i Superpuchar Europy. Pięć lat temu uznany za piłkarza 80-lecia PZPN, jego były wiceprezes i trener reprezentacji narodowej.

1. Jacek Gmoch – polski attaché przy komitecie organizacyjnym igrzysk w Atenach, prezes Polsko-Greckiego Związku Przyjaźni i Współpracy. Były trener reprezentacji Polski (piąte miejsce na mistrzostwach świata w Argentynie), największe trenerskie sukcesy odnosił w Grecji i na Cyprze, gdzie prowadził czołowe drużyny tych krajów. Do dziś cieszy się tam wielkim szacunkiem.

1. Włodzimierz Lubański – cudowne dziecko futbolu, złoty medalista IO 1972, 80-krotny reprezentant kraju (50 goli). To o nim trener Manchester United, Matt Busby, powiedział: „Piłkarz, który umie wszystko”. Dzisiaj związany z Belgią, gdzie jest piłkarskim menedżerem.

Marcin Ogdowski, Waldemar Piasecki, Katarzyna Długosz Współpraca Idalia Mirecka, Tomasz Sygut