100 konkretów po 100 dniach rządu. Rząd Donalda Tuska ma wciąż wiele do zrobienia
17 zrealizowanych obietnic (w tym kilka jeszcze w zaawansowanej fazie), kolejne 15 częściowo zrealizowanych i 68 wciąż czekających na przyspieszone działania rządu Donalda Tuska. Tak wygląda licznik 100 konkretów Koalicji Obywatelskiej oraz Donalda Tuska po 100 dniach istnienia gabinetu.
Trzy największe sukcesy: finansowane z budżetu państwa in vitro, odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy i zamrożenie cen gazu.
Trzy największe braki: nieruszony temat kwoty wolnej od podatku, dopuszczeie przerywania ciąży do 12. tygodnia oraz zmiany w KRS i rozdzielenie stanowisk Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości. W sumie jednak zadań do zrobienia na kolejne miesiące rządzenia jest dużo więcej. Jak wynika z analizy Wirtualnej Polski, 17 obietnic zostało zrealizowanych, kolejne 15 jest na ścieżce do realizacji, ale 68 wymaga o wiele więcej.
- Polska będzie nas z tego rozliczała, nie boję się tego. W imieniu całego przyszłego rządu mogę wam powiedzieć: nie obawiamy się żadnej z tych obietnic, zostaną zrealizowane! - powiedział Donald Tusk podczas exposé w Sejmie. Po 100 dniach czas powiedzieć: sprawdzam. Premier doskonale wie, że nie wszystkie z obietnic zostały zrealizowane. Wie też, których nie planuje realizować w 2024 roku.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Dziś wysyła jasny sygnał: zrobiliśmy tyle, ile się dało - zaczęliśmy od sprzątania po dwóch kadencjach rządów Zjednoczonej Prawicy.
"Zostawili nam rekordowy dług, wszechobecną korupcję, zdeprawowane media, partyjną prokuraturę, chaos w sądach, tysiące krewnych i znajomych w spółkach, bałagan w rolnictwie, skompromitowaną dyplomację, wetującego prezydenta i partyjniaka w NBP. Kończymy porządki i przyspieszamy" - przekonuje w mediach społecznościowych.
Po 100 dniach od zaprzysiężenia gabinetu (a nastąpiło to 13 grudnia) bilans jest prosty: 32 obietnice zamieniły się z deklaracji w realne działania. Część w podpisane ustawy, część w projekty w zaawansowanym procesie realizacji, a część w konkretne i twarde założenia. To o wiele więcej niż deklaracja i obietnica, ale też mniej niż obowiązujące przepisy, co oczywiście wiemy. W przypadku kolejnych 68 spraw - trudno uznać je za choćby w części zrealizowane. Nawet, jeżeli zostały ponowione i są powtarzane w wystąpieniach kolejnych polityków.
Na wstępie potrzebne jest kilka wyjaśnień nt. metodologii i momentu, w którym daną obietnicę można - według nas - uznać za zrealizowaną. Choć zastrzegamy, że nie ma jednej miary i nie ma miary doskonałej.
Na przykład, gdy w części deklaracji pojawiły się już konkretne daty wprowadzenia zmian lub zaawansowane założenia (np. obniżonego VAT dla usług z branży beauty od 1 kwietnia), ale ścieżka legislacyjna nie została jeszcze rozpoczęta, to i tak zdecydowaliśmy się uznać obietnicę za zrealizowaną. Wszystko to ze względu na skalę konkretów i zaawansowany proces.
W przypadku gdy założenia, projekty ustaw lub rozporządzeń dopiero mają się pojawić, a obietnica po prostu została ponowiona, nie uznawaliśmy jej za zrealizowaną, bo faktycznie do tego jeszcze daleko. W niektórych wypadkach pozwalało to jednak zakwalifikować obietnicę jako częściowo zrealizowaną. Do tej kategorii przyporządkowaliśmy te, które są "w trakcie" jak i te, które zostały okrojone względem deklaracji (jak np. podwyżki dla nauczycieli) lub te, które składają się z kilku niezależnych elementów (jak np. odpolitycznianie sądów oraz realizacja wyroków TSUE).
Które obietnice należy uznać za zrealizowane (lub blisko realizacji)?
W sumie takich punktów mamy na liście 17 - na 100. To m.in. wprowadzenie finansowania in vitro z budżetu państwa, czyli obietnica numer 1 na liście 100 konkretów.
Na stałe wprowadzimy finansowanie in vitro z budżetu państwa. Na finansowanie procedury in vitro przeznaczymy nie mniej niż 500 mln zł - tak by pary, które chcą mieć dzieci, miały dostęp do najnowocześniejszych metod.
W tym zakresie skończona jest pełna ścieżka legislacyjna (Sejm i Senat przegłosowali ustawę, a prezydent ją podpisał), a środki są zabezpieczone. Zgodnie z deklaracjami Ministerstwa Zdrowia, dofinansowanie zabiegów in vitro rozpocznie się od 1 czerwca 2024 roku. Do tego czasu zespół ekspertów złożony z lekarzy i bioetyków opracuje program i jego wytyczne: kto będzie mógł skorzystać z finansowania i w jakim zakresie.
Za zrealizowaną obietnicę uznajemy również wykreślenie ocen z religii ze świadectw szkolnych, choć faktyczne wykreślenie dopiero uczniów czeka. Tu należy wskazać, że resort edukacji przekazał w tej sprawie do konsultacji społecznych projekt rozporządzenia, które dopiero tę zapowiedź zrealizuje.
Zrealizowana jest również obietnica numer 45, czyli deklaracja, że Koalicja Obywatelska "zlikwiduje prace domowe w szkołach podstawowych". Zgodnie z ostatnimi deklaracjami - likwidacja zadań nastąpi od 15-16 kwietnia.
O takich decyzjach poinformowała Katarzyna Lubnauer. Wiceminister edukacji dodała, że rozporządzenie w tej sprawie jest już gotowe do podpisu przez szefową resortu Barbarę Nowacką.
Ocena z religii zostanie wykreślona ze świadectw szkolnych.
W tej sprawie jest już projekt rozporządzenia, który trafił do konsultacji publicznych. I tak według złożeń, nauczyciele w klasach I-III szkoły podstawowej nie zadają pisemnych i praktycznych prac domowych, a nauczyciele w klasach IV-VIII mogą już uczniowi zadać pisemną lub praktyczną pracę domową do wykonania w czasie wolnym. Nie może być ona jednak obowiązkowa ani podlegać ocenie.
Zlikwidujemy prace domowe w szkołach podstawowych. Wprowadzimy szeroką ofertę bezpłatnych zajęć pozalekcyjnych w szkole. Przeznaczymy dodatkowe pieniądze na zajęcia rozwijające zdolności uczniów i wyrównujące szanse, sport, rozwijanie zainteresowań. Zapewnimy pomoc w szkole zamiast korepetycji w domu.
Za zrealizowaną uznaliśmy również obietnicę numer 12. Zapewnimy dostęp do "antykoncepcji awaryjnej" bez recepty - to jej pełne brzmienie. Oczywiście, tabletka "dzień po" nie jest jeszcze dostępna, a najprawdopodobniej ustawę zawetuje prezydent Andrzej Duda. Po stronie rządu i parlamentu prace zostały jednak wykonane. Jednocześnie Ministerstwo Zdrowia deklaruje, że w przypadku prezydenckiego weta zdecyduje się na inną drogę: wprowadzi zmianę rozporządzeniem.
Za zrealizowaną uznajemy również obietnicę numer 64.
Jej treść jest jasna: "Rozliczymy wszystkie afery Daniela Obajtka, w tym sprzedaż udziałów w Rafinerii Gdańskiej". Choć oczywiście rozliczenie nie skończyło się, to rozpoczęły się w tym zakresie prace - pojawiły się pierwsze zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa.
Częściowo zrealizowane i w trakcie realizacji
Jest też grupa deklaracji, które przybrały już formalny kształt, ale nie zostały w pełni wdrożone. Jak wynika z analizy Wirtualnej Polski, takich jest 15 spośród 100 konkretów Donalda Tuska.
To m.in. podatek kasowy, czyli obietnica numer 5. Założenia "projektu Ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne" są jednak już znane. Z tego względu uznajemy obietnicę za częściowo zrealizowaną.
Przedsiębiorcy zapłacą podatek dochodowy dopiero po otrzymaniu środków z tytułu zapłaconej faktury (kasowy PIT).
Ledwie w części - i to niewielkiej - zrealizowana jest obietnica postawienia przed Trybunałem Stanów polityków poprzedniej ekipy. Pierwsze deklaracje wskazywały na Andrzeja Dudę, Mateusza Morawieckiego, Jacka Sasina i Zbigniewa Ziobrę, a proces ten trwa dopiero w sprawie Adama Glapińskiego.
Stąd to tylko częściowo ruszona sprawa.
Łamanie Konstytucji i praworządności będzie szybko rozliczone i osądzone. W tym celu postawimy przed Trybunałem Stanu:
Andrzeja Dudę - za odmowę przyjęcia ślubowania od trzech prawidłowo wybranych przez Sejm VII kadencji sędziów Trybunału Konstytucyjnego oraz za zastosowanie prawa łaski w stosunku do nieprawomocnie skazanych Mariusza Kamińskiego, Macieja Wąsika i dwóch innych funkcjonariuszy,
Mateusza Morawieckiego - za wydanie decyzji polecającej Poczcie Polskiej przeprowadzenie nielegalnych wyborów kopertowych,
Jacka Sasina – za bezprawne wydanie 70mln zł na wybory kopertowe,
Zbigniewa Ziobro – za wykorzystywanie do celów partyjnych środków finansowych z Funduszu Sprawiedliwości,
Adama Glapińskiego – za zniszczenie niezależności Narodowego Banku Polskiego i brak realizacji podstawowego zadania NBP, jakim jest walka z drożyzną,
Przewodniczącego KRRiT Macieja Świrskiego i ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego, obu za zniszczenie mediów publicznych
Podobnie sprawa ma się ze stawianiem przed prokuraturą m.in. Jarosława Kaczyńskiego, Łukasza Szumowskiego, Janusza Cieszyńskiego lub Antoniego Macierewicza. Z listy wymienionej w obietnicy prokuratorskie śledztwo dotyczy wyłącznie byłego komendanta głównego policji Jarosława Szymczyka.
Złożymy wnioski do niezależnej, odpolitycznionej prokuratury o pociągnięcie do odpowiedzialności karnej następujących osób:
Jarosława Kaczyńskiego - za sprawstwo kierownicze i usiłowanie zmiany ustroju państwa,
Łukasza Szumowskiego - za miliony wydane na niesprawne respiratory,
Janusza Cieszyńskiego - za współudział w aferze respiratorowej,
Antoniego Macierewicza - za ukrywanie wyników badań, które zaprzeczały tezie o wybuchu w Smoleńsku, za zniszczenie polskiego kontrwywiadu i działania na rzecz Rosji, odpowiedzialnych za bezprawny zakup i inwigilowanie obywateli Pegasusem, hejterów, którzy wykorzystywali informacje pozyskane z Ministerstwa Sprawiedliwości do szkalowania niezależnych sędziów, odpowiedzialnych za zmarnowanie miliardów złotych na budowę elektrowni w Ostrołęce, prokuratorów usiłujących uchylić immunitet i wszczynających bezpodstawne postępowania karne przeciwko niezawisłym sędziom za wydawane przez nich orzeczenia, policjantów, którzy pobili kobiety protestujące przeciwko barbarzyńskiemu orzeczeniu Trybunału Przyłębskiej w sprawie aborcji,
Komendanta Jarosława Szymczyka za użycie granatnika w Komendzie Głównej Policji, Piotra Wawrzyka i jego współpracowników z MSZ za aferę wizową (w tym m.in. za możliwe naruszenie art. 231 i art. 296 § 2 Kodeksu karnego),
Jacka Kurskiego za niszczenie mediów publicznych (...).
Częściowa realizacja dotyka również urlopu dla przedsiębiorców, choć Rada Ministrów przyjęła rozwiązania dla mikroprzedsiębiorców oraz osób samozatrudnionych. Na zwolnienie z opłacania składek w jednym wybranym miesiącu w roku trzeba będzie jeszcze poczekać. Z rozwiązań - zgodnie z deklaracją rządu - "będzie można skorzystać jeszcze w tym roku".
Wprowadzimy „Urlop dla przedsiębiorców”: jeden miesiąc wolny od składek na ubezpieczenia społeczne i świadczenie urlopowe w wysokości połowy płacy minimalnej.
Premier podczas konferencji prasowej podkreślił, że "liczy na bardzo szybką pracę nad tym projektem w parlamencie" i "szybki podpis prezydenta Andrzeja Dudy".
Gdyby rozpoczęła się ścieżka legislacyjna, sprawa mogłaby zostać uznana za rozliczoną. Nowe przepisy mają wejść w życie pierwszego dnia miesiąca po upływie 4 miesięcy od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw - a deklarowany termin to 1 października 2024 roku.
Jednak projekt nie trafił jeszcze do Sejmu i Senatu oraz daleka przed nim droga, by dotrzeć do prezydenta. Ze względu na trwające prace uznajemy tę obietnicę za częściowo zrealizowaną.
Identyczna sytuacja dotyczy powrotu do ryczałtowego rozliczania składek zdrowotnych - założenia zmiany poznaliśmy w przededniu 100 dni rządu Donalda Tuska. Zmiany mają wejść w życie od początku 2025 r. i objąć 1,3 mln przedsiębiorców.
Obietnice niezrealizowane
Czego nie udało się zrealizować - a prace nad deklaracjami są na wczesnym etapie?
Np. podwyżki kwoty wolnej od podatku (to deklaracja numer 4 na liście). W tym wypadku pewne jest, że obietnica nie zostanie spełniona w ciągu pierwszych 100 dni rządu, potwierdził to zresztą sam Donald Tusk jeszcze w 2023 roku. Dziś mówi, że to projekt do zrealizowania do końca tej kadencji. To znaczne wydłużenie czasu, o czym w konkretach nie było mowy.
Obniżymy podatki. Osoby zarabiające do 6000 zł brutto (także na działalności gospodarczej) i pobierające emeryturę do 5000 zł brutto nie będą płaciły podatku dochodowego. Podniesiemy kwotę wolną od podatku - z 30 tys. zł do 60 tys. zł., w przypadku podatników rozliczających się według skali podatkowej, w tym także przedsiębiorców i emerytów.
Niezrealizowana jest też obietnica numer 9: umożliwienia aborcji do 12. tygodnia ciąży. W tej sprawie prace już nie trwają - projekty są, jednak uległy zamrożeniu ze względu na decyzje marszałka Szymona Hołowni. To jednak kluczowa obietnica, którą Donald Tusk składał, znając poglądy Trzeciej Drogi na sprawę. A jednak ją złożył. Samo złożenie projektu, którym Sejm i Senat jeszcze się nie zajęły, to za mało, by uznać obietnicę za realizowaną.
Aborcja do 12. tygodnia ciąży będzie legalna, bezpieczna i dostępna. Żaden szpital działający w ramach z NFZ nie będzie mógł zasłonić się klauzulą sumienia i odmówić zabiegu. Decyzja musi należeć do kobiety.
Ze względu na małą liczbę szczegółów oraz brak odpowiednich projektów jako niezrealizowane uznajemy również np. babciowe, czyli 1500 zł dla młodych i aktywnych zawodowo mam na opiekę nad dzieckiem. Program ma ruszyć w III kwartale tego roku, jednak szczegółów - innych niż deklaracje polityczne - wciąż brak.
Wspieramy kobiety wracające na rynek pracy po urodzeniu dziecka: w ramach programu „Aktywna mama” wypłacimy 1500 zł miesięcznie na opiekę nad dzieckiem - tzw. babciowe.
Również likwidacja Funduszu Kościelnego została przez nas uznana za niezrealizowaną - w tej sprawie ma pracować odpowiedni zespół ekspertów, a sama data likwidacji to 2025 rok.
Zlikwidujemy Fundusz Kościelny.
