Zofia Hertz - 91. urodziny
Zofia Hertz (AFP)
Zofia Hertz - współtwórczyni Instytutu Literackiego w Paryżu, jedna z najważniejszych postaci polskiego życia kulturalnego na emigracji obchodzi w środę swoje 91. urodziny.
27.02.2002 | aktual.: 22.06.2002 14:29
Wspólnie z Jerzym Giedroyciem tworzyła paryską "Kulturę". Po śmierci Giedroycia w 2000 roku, prowadzi Instytut Literacki wraz z bratem Jerzego, Henrykiem Giedroyciem.
Jej wpływ na politykę "Kultury" i na mnie był zawsze bardzo wielki - mówił o Zofii Hertz Jerzy Giedroyc. W "Autobiografii na cztery ręce" Giedroyc pisał, że ma ona bardzo dużo zdrowego rozsądku i wielokrotnie umiała go powstrzymać przed rozszerzeniem frontu, angażowaniem się w nowe i ryzykowne przedsięwzięcia. Jej interwencje nie zawsze były skuteczne, ale kilka razy uchroniły "Kulturę" od poważnych głupstw. Potrafiła też załatwić wiele spraw dzięki umiejętności nawiązywania przyjacielskich stosunków z ludźmi - pisał Jerzy Giedroyc.
Zofia Hertz urodziła się 27 lutego 1911 roku w Warszawie. W 1928 roku otrzymała świadectwo dojrzałości Gimnazjum Humanistycznego Łodzi. Studia prawnicze na Uniwersytecie Warszwskim łączyła z pracą w kancelarii notarialnej. W 1933 roku zdała, jako pierwsza kobieta w Polsce, egzamin na stanowisko notariusza i do wybuchu wojny pracowała jako zastępca notariusza.
W 1940 roku we Lwowie została wraz z mężem Zygmuntem Hertzem aresztowana przez NKWD i wywieziona do Maryjskiej ASSR. W 1941 roku wstąpiła jako ochotniczka do wojska polskiego formowanego pod dowództwem generała Władysława Andersa i otrzymała przydział do Oddziału Propagandy i Prasy oraz Szefostwa Sprawiedliwości. W 1942 roku ewakuowana z wojskiem do Iranu, następnie do Iraku, Palestyny i Egiptu. W 1943 roku rozpoczęła współpracę z Jerzym Giedroyciem, który kierował Działem Wydawnictw i Czasopism Wojskowych. Prowadziła m.in. jego sekretariat, zajmowała się koordynacją pracy Oddziału Propagandy i Prasy Armii Polskiej na Wschodzie.
W marcu 1946 roku rozpoczęła pracę w nowo utworzonym Instytucie Literackim. Latem 1947 roku przygotowała przeprowadzkę Instytutu Literackiego do Paryża. Tłumaczyła teksty z francuskiego, angielskiego i włoskiego. W latach 1962-1986 prowadziła w Kulturze stałą rubrykę "Humor krajowy". W roku 2000 została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta. Została również laureatką Nagrody PEN Clubu w 2000 roku. (ej)
