Żaden hit nie ma z nim szans - największa duma Polaków

Józef Rufin Wybicki - poeta, pisarz, kompozytor, działacz polityczny, prawnik, uczestnik konfederacji barskiej i powstania kościuszkowskiego, gość obiadów czwartkowych u króla Stanisława Augusta - choć tyle zdziałał, nie jest powszechnie kojarzony. A to właśnie on w 1797 roku w miejscowości Reggio nell'Emilia położonej w północnych Włoszech napisał "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech", później nazwaną "Mazurkiem Dąbrowskiego". Wybicki uczestniczył też w tworzeniu Legionów polskich gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, którego nazwisko znalazło się w tytule pieśni. (Gen. Dąbrowski ma nawet swój fanpage na facebooku i choć lubi ją zaledwie 14 osób, to są one bardzo aktywne).

Wybicki napisał "Pieśń Legionów..." na uroczystość pożegnalną odchodzących z Reggio legionistów i tu została odśpiewana po raz pierwszy. Słowa były tak celne i poruszające, że wkrótce pieśń znali i nucili żołnierze różnych polskich oddziałów rozrzucone po północnych Włoszech. "Żołnierze do Twojej pieśni nabierają coraz więcej gustu i my ją sobie często nucimy z winnym szacunkiem dla autora" - pisał Dąbrowski do Wybickiego. Jej sława dotarła też do różnych miast w Polsce i za granicą. Utwór Wybickiego przywracający wiarę w niepodległość był inspiracją dla innych i stał się pierwowzorem dla hymnów różnych narodów. Pieśni patriotyczne o podobnym charakterze napisali Słowacy, Serbowie, Chorwaci, Ukraińcy czy Bułgarzy.

Choć tyle wiadomo o "Mazurku Dąbrowskiego" to wciąż jest niejasne, kto napisał muzykę do tekstu. Najczęściej podaje się, że to melodia ludowa ale Wacław Panek, który bada historię polskich pieśni patriotycznych uważa, że muzykę opracował Józef Wybicki na podstawie jakiejś popularnej anonimowej melodii znanej wśród szlachty i mieszczan.

Wkrótce po powstaniu "Pieśń Legionów..." stała się nieoficjalnym hymnem i towarzyszyła Polakom w różnych trudnych czasach: w okresie Księstwa Warszawskiego czy Królestwa Polskiego i powstania listopadowego. "Marsz Dąbrowskiego" śpiewano też w czasach PRL choć tytuł hymnu zapisano w Konstytucji 1952 roku roku, zaś sejm zatwierdził tekst i melodię dopiero w styczniu 1980 roku.

85. rocznica dotyczy czasów dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to Ministerstwo Spraw Wewnętrznych ogłosiło "Mazurek Dąbrowskiego" hymnem państwowym. Wtedy też oryginalny tekst "Pieśni Legionów" skrócono z 6 do 4 zwrotek, złagodzono rym w pierwszej zwrotce (zamiast wydarła pojawiło się wzięła) i poprawiono tekst językowo. Tak powstał "Mazurek Dąbrowskiego", który znamy dzisiaj.

Marta Tychmanowicz dla Wirtualnej Polski