WNP - Wspólnota Niepodległych Państw

WNP to związek regionalny państw należących do dawnego ZSRR. Stanowi ugrupowanie integrujące kraje członkowskie gospodarczo, politycznie i wojskowo. Funkcjonuje od 1991 roku.

WNP (Wspólnota Niepodległych Państw) – informacje ogólne

Wspólnota Niepodległych Państw – z rosyjskiego Sodrużestwo Niezawisimych Gosudarstw – to byt powstały w 1991 roku w miejsce Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, w którego struktury weszła większość państw byłego imperium radzieckiego, nie licząc Estonii, Łotwy i Litwy, które za to od 2004 roku należą do Unii Europejskiej i NATO.

WNP to blok zintegrowanych państw, który miał stanowić strukturę przejściową i umożliwić stabilizację sytuacji politycznej po rozpadzie ZSRR. Państwa członkowskie zawiązały porozumienie obejmujące kooperację w dziedzinach takich jak polityka, gospodarka, bezpieczeństwo, kultura czy nauka, gwarantując przy tym poszczególnym krajom swobodę i niepodległość.

Na 2017 rok WNP posiada 11 członków, z czego Turkmenistan funkcjonuje w ugrupowaniu jako kraj stowarzyszony, nie zaś członek zwyczajny.

WNP (Wspólnota Niepodległych Państw) – państwa członkowskie

Do *państw założycielskich Wspólnoty Niepodległych Państw * należały Rosja, Ukraina i Białoruś, które 8 grudnia 1991 roku podpisały porozumienie znane jako układ białowieski – sygnatariuszami byli Borys Jelcyn, Leonid Krawczuk i Stanisław Szuszkiewicz.

Wkrótce do WNP dołączyło osiem kolejnych państw: Uzbekistan, Mołdawia, Armenia, Azerbejdżan, Turkmenistan, Tadżykistan, Kirgistan i Kazachstan. W latach 1993–2009 do Wspólnoty Niepodległych Państw należała też Gruzja. Turkmenistan i Ukraina, należące do układu od 1991 roku, nie ratyfikowały statutu WNP (dane na rok 2017).

WNP (Wspólnota Niepodległych Państw) – historia

WNP istnieje od grudnia 1991 roku. Układ o integracji państw byłego ZSRR zawarto w Wiskulach i Brześciu. W 1992 roku dziewięć państw WNP podpisało traktat taszkencki regulujący współpracę wojskową i kwestie związane z bezpieczeństwem narodowym (nie przystąpiły do niego Mołdawia i Turkmenistan). Na mocy traktatu powstała Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, w której strukturach od 1994 roku znajduje się sześciu stałych członków: Armenia, Rosja, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan i Tadżykistan. Od 2013 roku status obserwatorów OUBZ mają Afganistan i Serbia.

Zmiany w strukturze współpracy militarnej nastąpiły w 1997 roku wraz z utworzeniem odrębnego układu o bezpieczeństwie – Organizacji na rzecz Demokracji i Rozwoju (GUAM), w skład której weszły Ukraina, Gruzja, Mołdawia i Azerbejdżan, a w latach 1999-2005 również Uzbekistan.

WNP (Wspólnota Niepodległych Państw) – struktura

Na czele Sekretariatu Wykonawczego WNP z siedzibą w Mińsku stoi sekretarz, którym w 2007 roku został Siergiej Lebiediew. Jego poprzednikami byli Władimir Ruszajło, Jurij Jarow, Boris Bieriezowski oraz Iwan Karatczenia.

Najważniejszy organ Wspólnoty Niepodległych Państw stanowi Rada Szefów Państw, która odpowiada za międzyrządowe zarządzanie siłami zbrojnymi. Pozostałymi organami są: Rada Szefów Rządów, Rada Ministrów Spraw Zagranicznych, Rada Ministrów Spraw Wewnętrznych, Rada Ministrów Obrony, a także Rada Dowódców Wojsk Ochrony Pogranicza.