Nie żyje najmłodszy powstaniec warszawski. Miał 9 lat, gdy złożył przysięgę

W wieku 83 lat zmarł Jerzy Grzelak, najmłodszy uczestnik Powstania Warszawskiego, pseudonim "Pilot". Po wojnie słynął z robienia zegarków.

Jerzy Grzelak podczas uroczystości na kopcu Powstania Warszawskiego
Źródło zdjęć: © Forum | Krystian Maj
Katarzyna Zając-Malarowska

Kiedy wybuchło powstanie, Grzelak miał zaledwie dziewięć lat (urodził się w marcu 1935 roku w Grodnie, ale dorastał na warszawskim Mokotowie). Od czwartego roku życia uczestniczył w spotkaniach związanych z konspiracją. Aby stanąć do walki w szeregach Armii Krajowej, musiał nieco "naciągnąć" metrykę urodzenia. Przysięgę złożył kilkanaście dni przed powstaniem, w stolarni przy ul. Boryszewskiej.

Na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego napisano o nim: "Razem z kolegami w czasie okupacji spotykali się na strychu jego domu i przygotowywali się do służby łączników, poznając bardzo dokładnie całą okolicę. W czasie powstania był łącznikiem i obserwatorem”.

Mały Grzelak dorastał w domu, gdzie otwarcie mówiło się o walce w okupantem. Jego ojciec był żołnierzem 26. Pułku Ułanów Wielkopolskich, piłsudczykiem i jednym z właścicieli firmy wydawniczej "Trzaska, Evert, Michalski". Grzelak był świadkiem ulicznych egzekucji ludności cywilnej. - Stałem z matką tak blisko, że dokładnie widziałem rozlewającą się na boki krew. Dziecko, które coś takiego widzi, nie ma wątpliwości, czy należy walczyć z okupantem - cytuje jego słowa "Rzeczpospolita".

Niedługo po przysiędze 9-letniemu "Pilotowi" zlecono pierwsze zadanie. Miał obserwować Ukraińca, który działał w podziemiu i donosił Niemcom na powstańców. Ukrainiec korzystał z usług prostytutki mieszkającej w tej samej co Grzelak kamienicy. Dzięki obserwacji "Pilota" konfidenta zdemaskowano i usunięto. Po upadku powstania Grzelak ukrywał się w ruinach miasta razem ze schorowaną matką.

Jerzy Grzelak był dyplomowanym zegarmistrzem i współzałożycielem polskiej fabryki zegarków w Błoniu. Działał w środowisku powstańców. Nadano mu Order Uśmiechu.

Informację o śmierci 83-letniego Jerzego Romualda Grzelaka podał Komitet ds. Budowy i Renowacji Miejsc Pamięci oraz Mogił Powstańczych.

Zobacz także: Polska jednym z najbezpieczniejszych dla kobiet krajów świata

Widzisz coś ciekawego? Masz zdjęcie, filmik? Prześlij nam przez Facebooka na wawalove@grupawp.pl lub dziejesie.wp.pl

Wybrane dla Ciebie
Nawrocki uderzył w psy na łańcuchach. Dosadny komentarz Tuska
Nawrocki uderzył w psy na łańcuchach. Dosadny komentarz Tuska
Putin: Europa dąży do zablokowania procesu pokojowego
Putin: Europa dąży do zablokowania procesu pokojowego
Ścigali go od dawna. Pięć listów gończych i magazyn kart SIM
Ścigali go od dawna. Pięć listów gończych i magazyn kart SIM
Miały być dwa dni i spotkanie z Orbanem, ale nie będzie. Podano plan wizyty
Miały być dwa dni i spotkanie z Orbanem, ale nie będzie. Podano plan wizyty
Sikorski pokazał list do prezydenta. "Bez odpowiedzi"
Sikorski pokazał list do prezydenta. "Bez odpowiedzi"
Odszkodowania dla ofiar napaści Niemiec. Rząd jeszcze nie ma kwoty i "wywiera presję"
Odszkodowania dla ofiar napaści Niemiec. Rząd jeszcze nie ma kwoty i "wywiera presję"
Odkrycie na placu budowy. Przedwojenny posąg znaleziony w Kostrzynie nad Odrą
Odkrycie na placu budowy. Przedwojenny posąg znaleziony w Kostrzynie nad Odrą
PE zajmie się Romanowskim. Joński: "W trybie pilnym"
PE zajmie się Romanowskim. Joński: "W trybie pilnym"
Remont przy domu Kaczyńskiego. Media: po latach pojawią się nowi sąsiedzi
Remont przy domu Kaczyńskiego. Media: po latach pojawią się nowi sąsiedzi
Tragedia na A4. Ciężarówka stanęła w płomieniach
Tragedia na A4. Ciężarówka stanęła w płomieniach
Potrącił pieszego i uciekł. 80-latek zatrzymany
Potrącił pieszego i uciekł. 80-latek zatrzymany
"To niepokojące". Duński minister obrony ostrzega Europę
"To niepokojące". Duński minister obrony ostrzega Europę