Co robi małpa na Pałacu Branickich?

Tym razem spotykamy się z przewodnikiem warszawskim Michałem Fijką, który razem z Katarzyną Chudyńską-Szuchnik organizuje alternatywne zwiedzanie Warszawy, czyli spacery pod nazwą WarsOFF. Michał mieszka na Sadybie. Spotykamy się w jego mieszkaniu, gdzie przy mocnej kawie spędzamy czas na rozmowie o naszym mieście i jego tajemnicach.

- Właściwie, to myślałem o tym już od dawna. Zawsze fascynowała mnie historia Warszawy, a jeszcze bardziej wynikająca z niej dziwaczna architektura naszego miasta. Jednak do zrobienia kursu warsawianisty zmobilizowała mnie dopiero koleżanka, która potrzebowała kogoś do współpracy. Kurs okazał się bardzo fajny i ciekawy, jednak egzamin - niezwykle trudny. Ale udało się, z czego bardzo się cieszę. Teraz razem z koleżanką prowadzimy wycieczki pod szyldem WarsOFF. Proponujemy alternatywne zwiedzanie stolicy.

- Staramy się oprowadzać naszych gości po nietypowych trasach lub robić spacery o tematyce niestandardowej. Miałem na przykład gości - naukowców z Niemiec, których interesował temat środowisk LGTB. Dla nich zorganizowałem wycieczkę historyczną, w którą wplotłem tę właśnie tematykę. Robiłem również wycieczkę po Konstancinie i chyba jestem jedynym przewodnikiem, który organizuje spacer po tym mieście. Kasia organizowała spacer o kobiecej Warszawie. Zorganizowaliśmy też wędrówkę po pracowniach artystycznych na Pradze. Jesienią z kolei planuję zrobić wycieczkę po Ursynowie - tematem będzie przenikanie się architektury socjalistycznej lat 70-tych i przyrody na Ursynowie. Pokażę między innymi piękną, zabytkową, starą lipową aleję między blokowiskami, która zupełnie tam nie pasuje. Pragnę pokazać zwiedzającym także ogród PAN, który leży przecież na terenie Ursynowa.

- Dokładnie. To jest akurat zabawny temat. Ludzie nie wiedzą, że tak naprawdę chodzi o tzw. "samosiejkę", która rosła kiedyś w dużych ilościach dosłownie wszędzie. Nawet w Wilanowie na terenie szkoły i parafii św. Anny krzaki wręcz tabunami porastały te tereny. Było to w latach 90-tych.

- Urodziłem się w 1975 roku. Kiedy miałem powiedzmy 15 lat, bardzo nie lubiłem tego miasta. Było szaro, ponuro, smutno, ciemno. Miasto było wręcz martwe, zwłaszcza wieczorami - jak po wybuchu bomby. Dopiero od kilku lat w Warszawie zaczęło robić się ładnie i fajnie. Jednak to miasto na pewno zawsze było fascynujące. I to jest jego główny walor, jego piękno - nasze miasto jest po prostu niesamowicie ciekawe. Kiedy oprowadzam ludzi, nigdy nie pytam się, czy miasto im się podoba. Raczej pytam, co o tym mieście sądzą. Bo Warszawa nie jest miastem, o którym można powiedzieć, że jest piękne. I ci ludzie mówią, że jest ona właśnie ciekawa.

Na przykład Pałac Kultury i Nauki. W innych krajach socrealizm także występuje, ale nigdzie w wersji tak ozdobnej - jak powiedział jeden z moich gości na wycieczce: "nigdzie socrealizm nie jest tak barokowo-monumentalny". Bo do klasycznego socrealizmu dodano tutaj mnóstwo ozdób. Kiedy radzieccy architekci planowali budowę PKiN-u, chcieli nawiązać do polskiej architektury tradycyjnej. Jeździli wtedy po całej Polsce, odwiedzili mi.in. Kraków, Sandomierz, Kazimierz i Zamość, gdzie naoglądali się architektury renesansowej. Stąd wszystkie te ozdoby, eklektyzm architektoniczny. Moskiewskie pałace już tak ozdobione nie są.

- Tak, to inspiracja amerykańskim budynkiem Empire State Building. Ale pamiętajmy, że na tą architekturę mieli wpływ również rosyjscy konstruktywiści.

- Czasami odbudowywano Warszawę naprawdę z rozpędu. Przykładem jest Pałac Branickich na ulicy Miodowej, który odbudowywano na podstawie obrazu Canaletta. Na górze, na samej attyce są posągi. A na samym rogu Pałacu w jednym miejscu siedzi małpa. To zostało zrekonstruowane na podstawie obrazu z kolekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego, a żaden architekt nie zagłębił się w tematykę znaczenia symboli. Bo nikt by w życiu nie umieścił małpy na pałacu - zwierzęcia, uznawanego wtedy za wyjątkowo głupie. Malarz lub jego odbiorca prawdopodobnie zrobił sobie żart, a my mamy małpę na Pałacu Branickich.

- Tak i ludzie, którzy tu przyjeżdżają, patrzą i mówią "Ale tu dziwnie". Ale po takim spacerze po mieście, nagle zaczynają dostrzegać jego piękno - przede wszystkim, kiedy poznają jego historię. Nabierają szacunku. Słyszą ode mnie o tym, że po wojnie zostało zaledwie 150 tysięcy rdzennych warszawiaków. A większość z nich nie chciała tu zostawać, na zgliszczach. W Śródmieściu gruzy na ulicy leżały jeszcze w latach 50. i 60. W tamtych czasach nikt tak naprawdę tego miasta nie kochał i nie lubił. Ludność napływowa nie była z nim związana, a po wojnie była jej dominująca większość.

Dzisiaj, kiedy Warszawa staje się coraz bardziej zadbana i czysta, ludzie - zarówno mieszkańcy, jak i turyści - zaczynają się tym miastem interesować i i odkrywać jego prawdziwą wartość* *- klimat przedwojnia, wojny i całych jej szkód. To są rzeczy, które warto w pamięci miasta zachować. Warszawa nigdy nie będzie Paryżem czy Pragą. I nie szkodzi. Niech to miasto pozostanie tym miastem kontrastów, brzydoty zmiksowanej z pięknem, tego, co było z tym co jest obecnie.

..........................................................................................................................................................................

WarsOFF to Alternatywne Zwiedzanie Warszawy, wycieczki dla tych, którzy nie lubią tłumów i wydeptanych ścieżek. To autorskie, alternatywne trasy, jakich nie ma w przewodnikach.

WarsOFF oferuje trasy piesze, rowerowe, a dla małych grup ( do 3 osób) – zwiedzanie legendarnym FIATEM 125 p. Zabytkowy FSO 125p, czyli popularny „duży fiat" oparty na konstrukcji z lat 60 tych. Kultowe auto żerańskiej Fabryki Samochodów Osobowych, obiekt motoryzacyjnych marzeń Polaków sprzed kilku dekad. Klasyczna sylwetka typu sedan z czterodrzwiowym nadwoziem zapewni wygodę podróżującym!

*warsoff@gmail.com *