Wałęsa: przegrali populiści, ale demokracja też przegrała
Łatwo można wskazać zwycięzców wyborów europejskich w Polsce i w Europie. Matematyka nie pozostawia wątpliwości. Polska i Europa stawiają na nurt chadecki, rozsądny i otwarty. To jest wyraźne zwycięstwo. Wyraźni są też przegrani - radykałowie i populiści. I w niektórych punktach - stwierdzam z żalem - demokracja.
Nikt nie spodziewał się frekwencji powyżej w miarę przyzwoitych 50%, co i tak nie rzucałoby na kolana. Przyszło nam jednak cieszyć się z trzydziestu kilku procent w Warszawie. 25% w całej Polsce to porażka naszej demokracji! To porażka polityków, mediów i obywateli RP. Świat polityki oderwał się od ludzi, ludzie nie widzą przełożenia polskiej polityki na ich życie, a tym bardziej tej w wydaniu europejskim. Potrzebny jest albo wstrząs, albo zmiana pokolenia. Albo wreszcie poważna dyskusja i zmiana mechanizmów demokracji – co do samej filozofii, metod i techniki, które powinny przystawać do świata globalnego, a nie przedwczorajszego.
Nie zmieniam więc swoich poglądów, że wielkim zaniedbaniem i błędem jest zostawianie, a nawet odpychanie tych 70%, czy 80% obywateli na marginesie, nie dopuszczanie ich do dyskusji i decyzji. Tak, to też ich wybór, ich demokratyczne prawo, ale w zachętach wcale się nie prześcigamy. Ta potężna, znacząco milcząca, grupa musi wreszcie przemówić. Od nas zależy, w jaki sposób to zrobi. Ja wolę - w debacie, w zorganizowaniu. Jeśli nie znajdą swoich form wyrazu, swojego miejsca na scenie politycznej, swoich partii, to znajdą w końcu takie formy na ulicy. I wtedy demokracja w takim kształcie będzie nie do utrzymania. W naszym – społeczeństwa obywatelskiego – interesie leży, aby ludzie głosowali nie tylko nogami. I to kolejna przegrana demokracji w tej kampanii – brak poważnej debaty o naszej przyszłości, o kształcie Europy. Co się odwlecze, to nie uciecze. Sytuacja w końcu nas do nie przymusi. Oby nie było jednak za późno.
Były jednak i w tych wyborach znaki mądrości demokracji, nawet w takim jej wydaniu. Bardzo protestowałem przeciwko niektórym nie pasującym do koncepcji danej partii kandydatom. I wyborcy też to świetnie wychwycili. Pokazali, że wolą swoich lokalnych sprawdzonych kandydatów niż spadochroniarzy z drugiego końca sali. Pokazali, że dwójka na liście może wygrać z jedynką. To jest demokracja! To pocieszające.
Pocieszający jest też rozsądek tej części rodaków, która głosowała. Polacy mają prawo narzekać na niedogodności, problemy ekonomiczne, ale w chwilach poważnych wyborów nie ulegają populistom straszącym Niemcami i kryzysem. Polacy stawiają na rozsądek, na odpowiedzialną politykę, a żółtą kartkę dają właśnie populistom spod szyldu PiS. Ta formacja musi wreszcie zrozumieć, że na konfliktach, konfrontacji i burzeniu nie osiągnie już nic więcej. Najwyraźniej zaczyna to rozumieć, bo tli się w jej szeregach coraz mocniej bunt nawet tych oddanych działaczy. Demokracja przychodzi więc i tu z pomocą. Nawet, jeśli bywa kapryśna i chwilami koślawa.
Lech Wałęsa specjalnie dla Wirtualnej Polski