Ustawa dezubekizacyjna

Ustawa dezubekizacyjna dotyczy obniżenia świadczeń osób pracujących dla Służb Bezpieczeństwa i obowiązuje od 2010 roku. Nowa, zmodyfikowana ustawa weszła w życie w styczniu 2017 roku, zgodnie z jej założeniami od października tego samego roku obniżone zostały emerytury i renty byłych pracowników SB, podporządkowanych władzom państwa totalitarnego w latach 1944–1990, do poziomu nieprzekraczającego średniej świadczeń wypłacanych przez ZUS.

Ustawa dezubekizacyjna – geneza

Idea stworzenia i zrealizowania ustawy dezubekizacyjnej związana jest z postulatem dekomunizacji i wprowadzenia zmian systemowych w Polsce jako państwie pokomunistycznym. Dezubekizacja oznacza tutaj działania mające na celu pozbawienie przywilejów – takich jak wysokie emerytury – dawnych funkcjonariuszy Służ Bezpieczeństwa (SB) działających w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Pierwsze próby wprowadzenia ustawy dezubekizacyjnej

Ustawa dezubekizacyjna miała być wprowadzona już w latach 90. – w 1992 roku Sejm ją przegłosował, ale została zawetowana przez ówczesnego prezydenta Lecha Wałęsę. Sytuacja powtórzyła się w 1997 roku, gdy stanowisko obejmował Aleksander Kwaśniewski.

Ustawa dezubekizacyjna – projekt i wejście w życie

Nowy projekt ustawy dezubekizacyjnej pojawił się w 2008 roku, zaprezentowała go wtedy Platforma Obywatelska, do głównych założeń należało zniesienie przywilejów emerytalnych osób działających dawniej jako funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa oraz należących do Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON). Ustawa została przegłosowana, a wypłacanie obniżonych świadczeń rozpoczęło się w 2010 roku – za rok służby do emerytur naliczono 0,7 proc. zamiast 2,6 proc.

Druga ustawa dezubekizacyjna została zaproponowana przez PiS i przegłosowana w 2016 roku. Wprowadza ona ostrzejsze przepisy dotyczące obniżenia świadczeń, obniżając emeryturę do średniej wypłacanej przez ZUS nawet osobom, które dla władz reżimu komunistycznego pracowały choćby jeden dzień.

Kogo obejmuje ustawa dezubekizacyjna?

Zgodnie z założeniami nowej ustawy dezubekizacyjnej, świadczenia ograniczane są osobom będącym w okresie PRL funkcjonariuszami służb bezpieczeństwa: policji, służby więziennej, służby celnej, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej. Ustawa dotyka również osoby niezwiązane z komunistycznymi władzami między 1944 a 1990 rokiem, ale będące rodziną takiej osoby i pobierające rentę rodzinną.