Uroczysty zjazd "Solidarności"

Relacja Marii Stepan, reporterki Radia ZET

Bez ich myśli i ofiary nasz związek nie przetrwałby trudnych czasów zniewolenia, ale i czasów wolności - powiedział w modlitwie rozpoczynającej zjazd metropolita gdański arcybiskup Tadeusz Gocłowski.

Przywitany przez delegatów długą owacją i okrzykami "Lechu, Lechu!" i "Solidarność", Solidarność!" siedzący w pierwszym rzędzie Lech Wałęsa stanął na krześle i z rękami wzniesionymi ku górze odwrócił się do zgromadzonych. Przewodniczący związku Janusz Śniadek powiedział do niego: Tutaj zawsze będziesz wśród przyjaciół. Owację otrzymał powitany także przez Śniadka prezydent Warszawy Lech Kaczyński. Powitani przez Śniadka przedstawiciele organizacji pracodawców usłyszeli gwizdy.

Na uroczystości obecni są przedstawiciele organizacji związkowych z całego świata oraz byli i obecni działacze NSZZ "Solidarność", w tym sygnatariusze porozumień gdańskich, szczecińskich i jastrzębskich. Obecni są również prezydenci Warszawy Lech Kaczyński, Gdańska Paweł Adamowicz, Szczecina - Marian Jurczyk, a także prezydent Łodzi Jerzy Kropiwnicki.

Były lider Solidarności Marian Krzaklewski tych polityków, którzy negują dotychczasowy dorobek "Solidarności".

Od czasu stanu wojennego aż po dziś dzień stale obecny jest - raz mniej, raz bardziej głośny - ton kwestionujący znaczenie Solidarności i jej osiągnięć, karmiony resentymentami i cyklicznie toczącą się walką o władzę w myśl obłudnego zawołania "wszyscy, zarówno czerwoni, jak i Solidarność już rządzili i zawiedli" dlatego wybierzcie nas - powiedział Krzaklewski.

Dodał, że chodzi mu o tych, którzy, "gdy odwaga naprawdę kosztowała, siedzieli cicho jak mysz pod miotłą", albo "tkwili w bezwładnej kolaboracji z totalitarną władzą jako przeciętni towarzysze z PZPR, ZSL, ZMS", albo nierzadko jako oportunistyczni donosiciele, za cenę 10 kg szynki rocznie, paszportu na Zachód, czy wyjazdu na intratne stypendium na Zachód - dodał były lider związku wywołując duże brawa uczestników zjazdu.

Krzaklewski podkreślił, że związek zawodowy powinien pełnić rolę służebną wobec swoich członków; natomiast jego członkom nie wolno zapominać o solidarnościowym ruchu społecznym, inspirowanym uniwersalnymi wartościami chrześcijańskimi, zasadami solidarności społecznej i wrażliwością na niezbywalne prawa człowieka.

Zdaniem Krzaklewskiego "Solidarność" powinna poszerzyć swoją ofertę socjalną i organizacyjną zarówno dla swoich członków, jak i osób, które nie mają możliwości zrzeszania się w związku zawodowym. Siła NSZZ "Solidarność" - w ocenie Krzaklewskiego - w przyszłości zależeć będzie także od tego, czy znajdzie on sposób na masowe organizowanie sektora prywatnego, a także od tego, czy uda się związkowi przekonać pracodawców do zawierania na szeroką skalę sektorowych czy międzysektorowych układów zbiorowych pracy. Niewątpliwie przyszłość "S" będzie zależeć również od tego, czy wraz z innymi związkami z krajów z UE skutecznie przeciwstawi się pladze zatrudniania pracowników bez zawarcia formalnej umowy o pracę - podkreślił.

Z tej sali, z której 25 lat temu wypłynęło w świat posłanie do narodów Europy Środkowej i Wschodniej, powinniśmy (...) wołać na cały świat: 'Nie ma dla świata przyszłości bez solidarności!' - powiedział na zakończenie Krzaklewski.

Jako "niedobry stereotyp" nazwał w przemówieniu przewodniczący Janusz Śniadek dzielenie "Solidarności" na pierwszą i drugą.

Jest jedna "Solidarność" - ta pierwsza i jedyna - ani na chwilę nie przestała istnieć. Ludzie oddawali swoje życie, aby związek przetrwał stan wojenny i przetrwał. Co prawda, "Solidarność" się zmieniła. Niektórzy tęsknią za jej obliczem sprzed stanu wojennego - powiedział Śniadek wzbudzając oklaski zebranych w hali Oliwia uczestników zjazdu.

Dodał że, aby wrócić do pierwszej "Solidarności" trzeba odtworzyć ówczesne otoczenie, trzeba wrócić do PRL. Na szczęście, to jest niemożliwe.

Śniadek, jako jeden z kolejnych stereotypów tworzonych wokół kierowanego przez niego związku, podał mylenie związku z partią polityczną. Mamy pełne prawo twierdzić: "Solidarność" była i jest związkiem zawodowym. Etap bezpośredniego zaangażowania związku w politykę zakończył się. Wykluczają to regulacje statutowe i ustawowe - wyjaśnił lider związku.

Delegaci zebrani w gdańskiej Hali Olivia przyjęli stanowisko z okazji 25- lecia związku, w którym podkreślono m.in., że przed ćwierć wiekiem "rozpoczął się proces odbudowy podmiotowości narodowej i świadomości społecznej".

"Pojawiła się w Polsce i w innych krajach Europy Środkowo- Wschodniej nadzieja, że ludzie żądający chleba i wolności, godności pracy i praw obywatelskich, żądający niepodległej, suwerennej ojczyzny zwyciężą i będą decydować o własnym losie" - głosi stanowisko.

Podkreślono, że "Solidarność", która w krótkim czasie stała się organizacją dziesięciomilionową stała się "rzecznikiem interesów większości Polaków". Związek stał się też, jak napisano "synonimem patriotyzmu, bo będąc związkiem zawodowym budował tradycje łączenia troski o ludzi pracy z troską o Polskę".

"Walka bez użycia przemocy okazała się wzorem skutecznego działania wobec państwa stosującego argument siły. Ta postawa doprowadziła wreszcie w 1989 roku do obalenia komunizmu w Polsce, a następnie w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej" - napisano.

Podkreślona też została rola Kościoła katolickiego, który pomagał wytrwać szykanowanym związkowcom w czasie komunistycznych represji.

Napisano też, że po 1989 roku związek stał się "przede wszystkim stroną w procesie transformacji ustrojowej i gospodarczej - stroną broniącą miejsc pracy, protestującą przeciw obniżaniu lub niewypłacaniu zarobków, naruszaniu praw pracowniczych i różnym patologiom związanym z przemianami gospodarczymi".

Kiedy zaczęły funkcjonować instytucje demokratyczne związek mógł ograniczyć swoje działania "w obronie godności do troski o świat pracy, troski opartej na społecznej nauce Kościoła". Delegaci przekonywali, że "pomimo zawodów i rozczarowań, udało się osiągnąć więcej i w krótszym czasie niż marzyliśmy 25 lat temu. Warto było trwać w stoczniach, kopalniach, hutach".

Oddano też hołd ludziom, którzy przed 25 laty tworzyli "Polski Sierpień". "Dziękujemy byłym i aktualnym członkom - wiernym "Solidarności" na dobre i na złe, działającym bezinteresownie dla dobra wspólnego - za poświęcenie oraz za ból, które często były ceną, jaką zapłaciliśmy za powrót Polski do rodziny demokratycznych narodów" - napisano.

Uczestnicy zjazdu złożyli również hołd pamięci Papieża Jana Pawła II. Symbolicznym wyrazem tego hołdu jest pamiątkowy złoty medal, który zostanie przekazany Stolicy Apostolskiej wraz z laudacją.

Replika medalu będzie złożona w Muzeum Solidarności w Bastionie św. Rocha na Jasnej Górze w Częstochowie.

"Dziękujemy Janowi Pawłowi II za Jego pielgrzymki do Polski i prorocze wezwanie: 'Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi', które natchnęło miliony Polaków odwagą do upomnienia się o swoje prawa, upomnienia bez gwałtu i przemocy" - głosi m.in. tekst laudacji.

Ojcu Świętemu podziękowano także m.in. za modlitwę i wspieranie NSZZ "Solidarność" oraz nauczanie o prawdzie i miłości, "które tak bardzo przyczyniło się do rozpadu komunistycznego imperium zła".

W tekście laudacji przypomniano też słowa Jana Pawła II o tym, że "Solidarność" winna wrócić do swoich korzeni, do ideałów, jakie przyświecały jej jako związkowi zawodowemu. "Władza przechodzi z rąk do rąk, a robotnicy, rolnicy, nauczyciele, służba zdrowia i wszyscy inni pracownicy, bez względu na to, kto sprawuje władze w kraju, oczekują pomocy w obronie ich słusznych praw. Tu nie może zabraknąć Solidarności" - mówił Papież. "Uroczyście zobowiązujemy się te zadania postawione przez Ojca Świętego wypełnić" - kończą tekst laudacji uczestnicy zjazdu.

Uczestnicy zjazdu "Solidarności" wystosowali również list do papieża Bebedykta XVI. "Jeszcze brzmią w naszych uszach bolesne słowa 'Zaprawdę Papież umarł', wypowiedziane po śmierci Twojego, jakże bliskiego naszym sercom, poprzednika Ojca Świętego - Jana Pawła II, a z Łaski Bożej już otrzymaliśmy kolejny dar, Twój wybór na Stolicę św. Piotra" - napisali uczestnicy zjazdu "S".

W liście podziękowano też papieżowi za ustanowienie swoim delegatem na uroczystości 25-lecia Sierpnia'80 metropolity krakowskiego abpa Stanisława Dziwisza.

Wezwaniem do zrzeszania się w związki zawodowe i do walki o prawa pracownicze zakończyła się robocza część zjazdu.

Posłanie do pracowników w 25. rocznicę powstania związku, które przyjęli jego uczestnicy zjazdu, głosi, że "tylko silne związki zawodowe wspierane przez odpowiednią politykę rządów mogą przeciwstawić się redukcji miejsc pracy i naruszaniu godności ludzi pracy w Polsce i na świecie".

"Zrzeszanie się w wolne związki zawodowe jest niezbędne dzisiaj, tak jak było 25 lat temu, bo o godność człowieka i prawa pracownicze trzeba ciągle walczyć. Tam, gdzie pracownicy zrzeszają się, naruszeń praw pracowniczych jest znacznie mniej i dochodzi do dialogu między pracodawcą a zorganizowanymi pracownikami" - czytamy w posłaniu do pracowników.

Wskazano w nim, że zdarza się, iż "pracownicy w zakładach pracy są zastraszani, niegodnie traktowani, a nawet bezprawnie zwalniani". "Ich wynagrodzenia są zaniżane lub niewypłacane w terminie. Bywają szykanowani za próby obrony lub tworzenia związku zawodowego" - głosi posłanie.

W posłaniu podkreślono także, że integracja z Unią Europejską i globalizacja gospodarki niosą dla pracowników "nowe perspektywy", ale i "nowe zagrożenia". Interesy pracowników nie są najważniejsze dla ponadnarodowych korporacji" - zaznaczono.

Zjazd zakończył koncert pt. "Honor jest Wasz Solidarni", w którym wystąpią znani artyści m.in.: Andrzej Seweryn, Jan Peszek, Zbigniew Zapasiewicz, Krystyna Janda, Anna Maria Jopek, Kinga Preis, Iwona Lorenc, Wojciech Młynarski i Jan Pietrzak.