Historycy szukają w Sztumie ciała Zdzisława Badochy, ps. "Żelazny"

Wydział Poszukiwań IPN, kierowany przez prof. Krzysztofa Szwagrzyka wraz z archeologami prowadzi poszukiwania na terenie, który w latach 40. należał do Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Sztumie. Celem badaczy jest odnalezienie miejsca pochówku poległego w czerwcu 1946 r. ppor. Zdzisława Badochy, ps. "Żelazny" - dowódcy 2. szwadronu 5. Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki" i ewentualnie innych osób spoczywających na tym terenie. 26 marcu 2015 r. przeprowadzone zostały wstępne badania georadarowe. Za każdym razem pojawiają się też pytania o celowość tego typu działań. Czy nie wystarczy symboliczny grób w postaci cenotafu?

- Poszukiwanie ciał osób walczących z reżimem komunistycznym jest bardzo ważne z dwóch podstawowych powodów. Władza komunistyczna celowo zacierała ślady i utajniała miejsce pochowania. IPN poprzez swoje działania przywraca tym osobom należy im szacunek oraz godne miejsce spoczynku. Po drugie działania te podtrzymują pamięć o osobach, które oddały życie za swoje ideały, w walce o wolną Polskę - powiedział WP Marcin Węgliński, rzecznik prasowy gdańskiego oddziału IPN.

Jak 5. Wileńska Brygady Armii Krajowej trafiła na Pomorze? W czerwcu 1945 r. dowództwo okręgu zdecydowało o ewakuacji oddziałów z terenów przyłączonych do ZSSR. Większość z nich przeniosła się do centralnej i zachodniej Polski. Od sierpnia 1945 r. rozproszony sztab mieścił się w Gdańsku, Gdyni i Bydgoszczy. Głównym zadaniem okręgu było ewidencjonowanie żołnierzy w celu ich szybkiej mobilizacji oraz pomoc materialna dla potrzebujących jej wojskowych. W pracę siatki zaangażowanych było około stu osób, nie licząc oddziału mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Jego V Brygada Wileńska składała się z trzech szwadronów oraz dwóch patroli dyspozycyjnych. W razie potrzeby można było zmobilizować jeszcze pięćset osób. Okręg Pomorski AK został rozbity do końca lipca 1948 r. w ramach ogólnopolskiej „Akcji X”, skierowanej przeciwko środowisku wileńskiemu.

Grupa prof. Szwagrzyka wsławiła się już odnalezieniem miejsca pochówku Danuty Siedzikówny. Popularna „Inka” była sanitariuszką w V Wieleńskiej Brygadzie AK. W czerwcu 1946 roku została wysłana do Gdańska po materiały opatrunkowe dla swojego oddziału. W mieście została zatrzymana w zdekonspirowanym lokalu i osadzona w więzieniu. Śledczy biciem oraz poniżaniem próbowali zmusić ją, aby złożyła obciążające siebie samą zeznania. 3 sierpnia została skazana na karę śmierci.

Byłeś świadkiem lub uczestnikiem zdarzenia? .