"Tajna" lustracja dla oficerów tajnych służb za granicą
Oficerowie tajnych służb pracujący za granicą nie będą składać jawnych dla wszystkich oświadczeń lustracyjnych, ale tajne deklaracje swym szefom - przewiduje projekt nowelizacji lustracji, zgłoszony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Osoby takie nie znajdą się też na listach oficerów służb PRL, które ma publikować IPN.
Jak głosi uzasadnienie projektu, do którego dotarła PAP, konieczność kolejnej nowelizacji ustawy z października 2006 r. wynika z "potrzeby zapewnienia polskim służbom specjalnym możliwie najlepszych warunków formalno-prawnych do realizacji ich ustawowych zadań związanych przede wszystkim z ochroną bezpieczeństwa i obronności RP".
I tak, zgodnie z propozycją prezydenta, "osoby zobowiązane do złożenia oświadczenia lustracyjnego", które pełnią służbę w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego albo Służbie Wywiadu Wojskowego i wykonywały lub wykonują czynności operacyjno-rozpoznawcze poza Polską w celu ochrony jej bezpieczeństwa, obronności lub Sił Zbrojnych RP, zostaną zobligowane do niepodawania w składanym oświadczeniu lustracyjnym informacji o swej ewentualnej pracy lub służbie w organach bezpieczeństwa PRL.
Prawny obowiązek niepodawania w oświadczeniu lustracyjnym tych informacji będzie uzależniony od uzyskania uprzedniej zgody prezesa Rady Ministrów lub koordynatora służb specjalnych - proponuje prezydent.
W myśl jego propozycji, informację tę funkcjonariusze będą obowiązani zamieścić w pisemnych deklaracjach składanych szefom poszczególnych służb specjalnych, którzy niezwłocznie powiadomią o nich prezesa Rady Ministrów lub koordynatora ds. służb specjalnych - i niezależnie od tego przekażą deklaracje Instytutowi Pamięci Narodowej.
Konsekwencją tych propozycji będzie też wyłączenie takich osób z zamieszczania ich danych w katalogu funkcjonariuszy tajnych służb PRL, które ma publikować IPN.
Jak podkreśla uzasadnienie projektu, rozwiązanie to z jednej strony pozwoli na nieujawnianie przed osobami trzecimi związków z polskimi służbami specjalnymi funkcjonariuszy ABW, AW, SKW i SWW, którzy wykonywali lub wykonują zadania poza krajem i jednocześnie obowiązani są do złożenia oświadczenia lustracyjnego, a z drugiej strony - mechanizmu zapewniającego premierowi, koordynatorowi służb specjalnych, prezesowi IPN oraz szefom służb pełną wiedzę na temat pracy lub służby danego funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa PRL.
15 marca weszły w życie nowe zasady lustracji. Z 27 tys. do kilkuset tys. zwiększono liczbę osób, które muszą składać jawne dla wszystkich oświadczenia o ewentualnych związkach z tajnymi służbami PRL. Ich prawdziwość ma badać nowy pion IPN i sądy powszechne.
Nowa ustawa obejmuje obowiązkiem złożenia oświadczenia lustracyjnego m.in. nielustrowanych dotychczas członków służby zagranicznej, dziennikarzy, naukowców. Ustawa nie obejmuje zaś oficerów AW, ABW, SKW i SWW.