mieszko i

Gniezno, uznawane tradycyjnie za pierwszą stolicę Polski, prawdopodobnie nie pełniło funkcji najważniejszego ośrodka politycznego państwa Piastów. Badania archeologiczne wskazują, że Mieszko i jego przodkowie mogli pochodzić z jednego z kilku dużych grodów, zbudowanych znacznie wcześniej. Wyjaśniamy, gdzie mogła mieścić się pierwsza stolica tworzącej się Polski.

Historia Polski nie rozpoczęła się wraz z początkiem panowania Mieszka I. Plemiona słowiańskie zamieszkiwały terytorium obecnej Polski od setek lat. Chociaż nie były zjednoczone w jeden organizm państwowy, zbudowały setki grodów i wytworzyły charakterystyczną dla siebie kulturę. Wyjaśniamy, w jaki sposób plemiona polskie przeszły od organizacji plemiennych do pierwszego państwa, które zapoczątkowało istnienie Polski.

• Przyjmuje się, że Mieszko I miał dwóch braci
• Jeden z nich zginął ok. 963 r., drugi walczył pod Cedynią
• Zdaniem niektórych badaczy Mieszko miał jeszcze trzeciego brata - Prokuja

- Piastowskie elity polityczne potrzebowały środków na rozwój własnego państwa. Prawda jest taka, że na obszarze ich władztwa w zasadzie nie było surowców, które byłyby poszukiwane w Europie w dobie wczesnego średniowiecza. Dlatego Piastowie, tak jak i inni władcy tamtych czasów, zajęli się handlem ludźmi - mówi w rozmowie z WP prof. Przemysław Urbańczyk, archeolog z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. W ubiegłym roku ukazała się jego książka ''Zanim Polska została Polską'', w której omawia m.in. miejsce niewolnictwa w gospodarce rodzącego się państwa polskiego.

• Chrzest Polski pociągnął za sobą włączenie kraju do Europy Zachodniej, również pod względem kulinarnym
• Historyk: dla ludów tej części Europy przyjęcie chrześcijaństwa skutkowało „szokiem gastronomicznym”

• Handel ludźmi mógł być ważnym źródłem finansowania państwa Mieszka I i jego następców
• Słowiańscy jeńcy byli sprzedawani do Bizancjum i krajów arabskich
• Na teren państwa Piastów trafiła ogromna ilość arabskich monet
• Kościół początkowo traktował handel ludźmi jako normalne zjawisko

Określenie "chrzest Polski" jest błędne, nawet jeśli uznamy, że w 966 r. ochrzczony został Mieszko. Kronikarze nie byli pewni daty tego wydarzenia, więc wskazali na ten rok, ponieważ był bliski daty przybycia Dobrawy do kraju Mieszka - twierdzi w rozmowie z PAP archeolog prof. Przemysław Urbańczyk.

Historycy nie są dziś zgodni co do tego, czy chrzest Polski miał miejsce w 966 roku. Mógł się odbyć kilka lat później, albo nawet wcześniej. Poza tym, powinno się mówić raczej o "chrzcie Mieszka", niż "chrzcie Polski". Wynika to z tego, że na nową wiarę nawrócił się tylko sam książę i jego najbliższe otoczenie. Natomiast chrystianizacja wsi przebiegała wolno i opornie. Chłopi często praktykowali dwuwiarę wedle zasady ''Panu Bogu świeczkę, a diabłu ogarek''. Duchowni skarżyli się też, że wierni bywają w kościele ''rzadko lub wcale''. Droga do chrześcijańskiej Polski była więc kręta i wyboista...

Pierwsze kościoły kraju Piastów powstawały najpierw w najznaczniejszych grodach Wielkopolski, potem w większych ośrodkach pozostałych ziem państwa, później w mniejszych grodach, zaś we wsiach pojawiły się dopiero od drugiej połowy XII wieku. Działo się tak dlatego, że w pierwszej fazie chrystianizacji liczyło się przede wszystkim nawrócenie grupy ludzi najważniejszych dla funkcjonowania państwa (drużynników, możnych), ci zaś przebywali u boku władcy, albo zamieszkiwali grody. Inaczej podchodzono do ludzi prostych - nimi niewiele się przejmowano, więc przez pierwsze dwa wieki mało kogo z rządzących obchodziło, w co wierzą - pisze Artur Szrejter w artykule dla WP.

Domniemani przodkowie Mieszka i on sam musieli siłą - na drodze niezwykle krwawych walk trwających od początku X wieku - jednoczyć pod swą władzą ziemie między Karpatami a Bałtykiem. Pojęcia "Polanie" (i wyrosłe z niego "Polacy") oraz łacińskie "Polonia" i odpowiadające mu słowiańskie "Polska" są prawdopodobnie tworami sztucznymi, które powstały w ramach prowadzonej przez pierwszych Piastów dalekowzrocznej i przemyślanej polityki konsolidacyjnej swego władztwa. Wymyślenie tych terminów było zapewne jednym z działań propagandowych, mających na celu nadanie jednolitych nazw nowemu państwu oraz zamieszkującej je ludności. Kto więc w latach 60. X wieku przyjął chrzest, skoro nie cała "Polska"? - pisze Artur Szrejter w artykule dla WP.

Jak wszystko w Rosji, nauki historyczne są uważane za mające służyć państwu, które decyduje o wszystkim. Jeżeli coś się państwu nie podoba, to naukowcy muszą się do tego dostosować. Oni od razu orientują się, o czym powinno się pisać, o czym milczeć, jakie rzeczy powinno się wyciągać. Nauczył ich tego okres Związku Radzieckiego - mówi prof. Władysław Duczko, archeolog, który 35 lat pracy naukowej spędził w Szwecji. W rozmowie z WP wskazuje również, że uznawanie 966 roku za datę chrztu Polski jest błędne. - W tej chwili większość historyków uważa, że to jest wymyślona data, skonstruowana przez średniowiecznych kronikarzy. Możliwy jest 968 rok, mogło to być też trochę później - wyjaśnia prof. Duczko.

Kronika "Gesta pontificum Cameracensium" podaje, że w roku 979 roku cesarz Otton II zebrał wojska i osobiście poprowadził je na wojnę przeciw Słowianom. Wrócił w grudniu - pokonany i nieskory do szykowania wyprawy odwetowej. Nastawienie to świadczy, że musiał doznać druzgocącej klęski. Wojowniczemu Ottonowi II już wcześniej zdarzały się przegrane, ale nigdy żadnej nie puścił płazem. Pokonał go prawdopodobnie Mieszko I. Aby obłaskawić gnieźnieńskiego władcę, uchronić cesarstwo przed dalszą wojną i uratować jeńców, wyciągnięto z klasztoru pierworodną córkę jednego z najważniejszych dostojników cesarstwa i oddano ją za żonę władcy Polan. Dzięki temu Mieszko I wszedł do grona najważniejszych ludzi ówczesnej Europy kręgu zachodniego - pisze Artur Szrejter w artykule dla WP.

W bitwie pod Cedynią Mieszko I odniósł zwycięstwo nad rycerstwem saskim, dowodzonym przez margrabiego Hodona, który dążył do podboju Pomorza Zachodniego. Od tej bitwy datuje się historia polskiego oręża.

Niewolnictwo kojarzy się ze skutymi łańcuchem Murzynami, pokonującymi sawanny Sudanu pod strażą arabskich łowców ludzi. Albo z portugalskimi statkami śmierci, pod pokładami których umierali Afrykanie w drodze na karaibskie plantacje. Nie kojarzy się natomiast z Polską czasów tak świetlanych postaci jak Mieszko I czy Bolesław Chrobry, gdyż w szkołach nie mówi się ani słowa o tym, że niewolnictwo było ważnym elementem gospodarki państwa wczesnopiastowskiego - pisze Artur Szrejter w artykule dla WP.PL.

Zmarł książę Mieszko I, książę Polan z dynastii Piastów, sprawujący władzę od około 960 roku, uważany za twórcę państwowości polskiej. Poprzez przyjęcie chrztu w 966 roku oraz ślub z księżniczką czeską Dobrawą włączył państwo w zachodni krąg kultury chrześcijańskiej.

Tradycja długo pamiętała o obcym pochodzeniu władców. U rzekomo "mojmirowskich" Piastów uderzający byłby zatem brak tej pamięci - pisze dr hab. Dariusz Andrzej Sikorski o tezie zakładającej, że wbrew relacji Galla Anonima, Piastowie nie byli miejscowym rodem, ale pochodzili od rządzących państwem wielkomorawskim Mojmirowiców.