Szef niemieckiego MSZ stanie przed komisją śledczą

Opozycja oraz media obarczają tego polityka SPD odpowiedzialnością za celowe odwlekanie zwolnienia urodzonego w Niemczech Turka Murata Kurnaza z amerykańskiego więzienia w Guantanamo, gdzie był bezpodstawnie przetrzymywany przez ponad cztery lata. Sprawa Kurnaza może kosztować Steinmeiera stanowisko szefa MSZ - ocenił tygodnik "Der Spiegel".

Mamy nadzieję, że prace komisji śledczej, w tym przesłuchania ważnych dla sprawy świadków będą przebiegały na tyle sprawnie, że minister Steinmeier będzie mógł szybko wyjaśnić na forum komisji to, co jest konieczne- powiedział w niedzielę rzecznik MSZ.

Mieszkający w Bremie i posiadający prawo stałego pobytu w Niemczech Kurnaz wyjechał w październiku 2001 roku, wkrótce po zamachach islamskich terrorystów w USA, do Pakistanu. Zamierzał studiować w jednej z tamtejszych szkół koranicznych. Pakistańskie władze zatrzymały go podczas rutynowej kontroli i przekazały wojskom amerykańskim w Afganistanie. Amerykanie uznali Turka za "wrogiego bojownika" i zamknęli w Guantanamo. Pomimo kilkuletniego śledztwa, nie udowodniono mu żadnych związków z terrorystami. W sierpniu 2006 roku Kurnaz wyszedł z więzienia i powrócił do Niemiec.

Jak twierdzą media, władze amerykańskie proponowały stronie niemieckiej już w 2002 roku zwolnienie Kurnaza. Domagały się w zamian od Niemców obserwowania go przez 24 godziny na dobę.

Niemieckie władze doszły jednak do wniosku, że powrót Turka do Niemiec jest niepożądany. Nie tylko nie zgodziły się na amerykańskie warunki, lecz aktywnie starały się przeciwdziałać powrotowi Kurnaza. Niemieckie MSW naciskało na władze Bremy, by odebrały mu prawo pobytu w Niemczech, ponieważ... nie zgłosił się w przewidzianym przepisami okresie ciągu sześciu miesięcy, by potwierdzić chęć pozostania w Niemczech - napisał "Der Spiegel".

Z dokumentów, do których dotarły media wynika, że przedstawiciele resortów spraw wewnętrznych i zagranicznych zastanawiali się jeszcze w 2005 roku, jakich użyć argumentów, by nie wpuszczać Kurnaza do Niemiec.

Zdaniem mediów, polityczną odpowiedzialność za takie potraktowanie urodzonego i wychowanego w Bremie Kurnaza ponosi właśnie Steinmeier, wówczas szef urzędu kanclerskiego Gerharda Schroedera, koordynujący działania na styku polityki zagranicznej i wewnętrznej. Krytycy ministra uważają, że jego postawa była niezgodna z deklarowanym przez rząd Schroedera celem obrony praw człowieka.

Kurnaz zeznał w miniony czwartek przed komisją śledczą, że był torturowany przez Amerykanów. Jak twierdzi, był przetrzymywany w izolatce, gdzie tracił przytomność, gdy strażnicy odcinali mu dopływ powietrza. Zeznał też, że był wieszany za ręce na łańcuchu.

Przewodniczący komisji śledczej Siegfried Kauder (CDU)
powiedział, że jeżeli okaże się, iż rząd SPD-Zieloni zaniechał działań zmierzających do zwolnienia niewinnie przetrzymywanego w więzieniu obywatela, to "nie może to pozostać bez konsekwencji". Przedstawiciel największej partii opozycyjnej FDP Max Stadler uważa, że zarzuty wobec ministra są tak poważne, iż konieczne jest jak najszybsze złożenie przez niego wyjaśnień.

Jak pisze "Der Spiegel", Steinmeier i jego współpracownicy będą przed komisją podkreślali, że amerykańska oferta zwolnienia Kurnaza nie była wiążąca. Mogą też argumentować, że Kurnaz nie posiada niemieckiego paszportu, a więc rząd Niemiec formalnie nie był zobowiązany do opieki nad nim. "Der Spiegel" ocenia jednak te ewentualne argumenty jako merytorycznie i politycznie "słabe". W Niemczech mieszka ponad 3 mln Turków, stanowiących wpływową część niemieckiego społeczeństwa.

Jacek Lepiarz