Świerszcze "ostrzegają" swoje jaja przed pająkiem

Samice świerszcza składają jaja, po czym zostawiają je własnemu losowi. W praktyce oznacza to, że rodzice nie przekazują swojemu potomstwu określonych zachowań. Nowe badania świadczą jednak o tym, że świerszcze potrafią "ostrzec" swoje jaja przed potencjalnym zagrożeniem ze strony drapieżnika.

Udowodnili to Jonathan Storm z University of South Carolina Upstate w Spartanburgu i Steven Lima z Indiana State University w prostym doświadczeniu. Najpierw ciężarne samice świerszcza z gatunku Gryllus pennsylvanicus umieścili w pojemniku. Wpuszczono tam też pająka z gatunku Hogna helluo, który nie przędzie sieci, za to poluje podczas bezpośredniego ataku. Szczękoczułki drapieżnika pokryto woskiem, żeby nie mógł zabić świerszczy - miał do nich jednak dostęp.

Świerszcze złożyły jaja. Gdy na świat przyszły młode, Storm i Lima porównali ich zachowanie z zachowaniem potomstwa samic nie mających doświadczeń z pająkami.

Różnica była kolosalna. Gdy młode świerszcze umieszczono w terrarium z głodnym pająkiem, potomstwo doświadczonych z drapieżnikami samic częściej szukało schronienia i skuteczniej z niego korzystało. Owady te zostawały też w kryjówce o 113% dłużej niż ich naiwni kuzyni, co przekładało się na skalę przeżycia.

Kolejny eksperyment pozwolił wykazać, że świerszcze "ostrzeżone w jaju" o wiele częściej zastygały w bezruchu, gdy natykały się na sieć albo pajęcze odchody. Takie zachowanie pomagało im uniknąć uwagi znajdującego się niedaleko drapieżnika.

Można sądzić, iż - przekaz informacji od matki do potomstwa, dotyczący zagrożenia ze strony drapieżnika - przy braku rodzicielskiej - opieki może być w przyrodzie bardziej rozpowszechniony, niż by się wydawało - powiedział Storm.

Naukowcy sugerują, że zaobserwowany przez nich efekt nie ogranicza się tylko do świerszczy, które na świat przyszły w laboratorium. Wykorzystywane do badań "ciężarne" samice świerszczy schwytano bowiem na wolności - niektóre żyły na terenach, na których pająki są dość powszechne, inne zaś w miejscach, gdzie się ich nie spotyka. Młode pochodzące od samic schwytanych w środowiskach, w których żyją pająki, wykazywały o wiele większą czujność wobec drapieżników niż młode samic, które na spotkanie z takim pająkiem miały małą szansę. Nie jest jasne, za pośrednictwem jakiego mechanizmu samice świerszczy oddziałują na zachowanie młodych. Niewykluczone, że stresujące wydarzenia, np. atak drapieżnika, pobudzają u samicy uwalnianie hormonu, który wpływa na rozwój embriona - spekulują badacze.