Straż Graniczna gotowa do przyłączenia lotnisk do strefy Schengen

Mimo iż Polska wraz z ośmioma nowymi krajami UE weszła do Schengen w grudniu ub. roku, jej lotniska podobnie jak porty lotnicze innych państw włączą się do strefy w nocy z 29 na 30 marca. Data została wybrana ze względu na zmianę czasu z zimowego na letni i tym samym zmiany rozkładu lotów.

Wraz z włączeniem lotnisk zniesione zostaną kontrole paszportowe - ale tylko dla obywateli państw Schengen i w przypadku lotów do tych krajów. Pasażerowie będą musieli się jednak nadal poddawać kontrolom bezpieczeństwa (w tym także bagażu) i odprawie biletowej. Zmieni się tylko kolejność sprawdzeń - obecnie pierwsza jest kontrola biletowo-bagażowa, później paszportowa, a na końcu bezpieczeństwa. Po wejściu do Schengen odprawa paszportowa będzie ostatnia.

Do strefy Schengen nie należą Bułgaria, Cypr, Irlandia, Rumunia i Wielka Brytania, dlatego zasady podróży do tych krajów nie zmienią się.

Straż Graniczna zapewnia, że do tych zmian jest dobrze przygotowana - świadczyć o tym mają m.in. audyty przeprowadzane przez unijnych ekspertów. To właśnie strażnicy graniczni od 30 marca będą odpowiedzialni za przeprowadzanie kontroli bezpieczeństwa. Dotychczas wspomagały ich w tym służby lotniska obsługując loty krajowe.

Jak powiedział rzecznik nadwiślańskiego oddziału SG Wojciech Zacharjasz, zniesienie kontroli paszportowej nie oznacza, że Polacy lecący np. do Belgii nie będą musieli mieć przy sobie dokumentów potwierdzających ich tożsamość - dowodu osobistego lub paszportu. Podobnie jak w przypadku innych tzw. wewnętrznych granic Schengen (np. polsko-niemieckiej, litewskiej, czeskiej i słowackiej) mogą zostać bowiem skontrolowani. To jest w interesie pasażerów by nie musieli składać wyczerpujących wyjaśnień - gdy do takiej kontroli dojdzie - przed służbami innych państw Schengen - dodał.

Największe polskie lotnisko - warszawskie Okęcie jest - jak zapewniają jego władze - gotowe do uruchomienia odpraw do krajów Schengen i pozostałych. We wrześniu 2005 r. ukończono tu modernizację sali odlotów do krajów spoza strefy. Terminal powiększył się o 1,8 tys. m kw. powierzchni użytkowej. W lipcu 2007 r. otwarto nową część terminalu odlotów, z której korzystać będą podróżni udający się do krajów europejskich strefy Schengen.

Podobnie - zapewnia SG i władze lotniska - jest też w porcie lotniczym Kraków-Balice. Jesteśmy dobrze przygotowani do wprowadzenia nowych zasad przekraczania granicy. W ub. roku, w maju i we wrześniu, etapy tych przygotowań były kontrolowane przez międzynarodowe zespoły specjalistów Unii Europejskiej i zostały wysoko ocenione - powiedział rzecznik prasowy komendanta Karpackiego Oddziału Straży Granicznej Marek Jarosiński.

W piątek w Porcie Lotniczym Łódź oddana została do użytku nowa hala odlotów w Terminalu II. Jak poinformował rzecznik lotniska Miłosz Wika ma ona powierzchnię ponad 690 m kw. Znajduje się w niej 240 miejsc siedzących dla pasażerów. Wyposażona została w dwa stanowiska do kontroli dokumentów oraz urządzenia do kontroli bezpieczeństwa - prześwietlania bagażu i bramki do wykrywania metali. Inwestycja kosztowała lotnisko ok. 2 mln złotych.

Nowy terminal przeznaczony do odprawy pasażerów spoza strefy Schengen otwiera też lotnisko we Wrocławiu.

W podszczecińskim Goleniowie na dachu terminala nadbudowano natomiast tzw. korytarz tranzytowy, który łączy salę przylotów z salą odlotów. Ma to być ułatwieniem w sytuacjach międzylądowań, kiedy pasażerowie muszą na lotnisku czekać na odlot. Dodatkowo na terenie terminala powstały też cele dla osób zatrzymanych oraz dodatkowe pomieszczenia do czasowego przetrzymywania tych pasażerów, którzy z różnych przyczyn nie mają przy sobie dokumentów tożsamości, ale mają prawo wjechać do strefy Schengen.

Strażnicy graniczni podkreślają, że w trakcie pierwszych trzech miesięcy od wejścia Polski do Schengen nie sprawdziły się pesymistyczne prognozy dotyczące m.in. wzrostu nielegalnej imigracji czy zagrożeń przestępczością np. przemytem.

Na polsko-niemieckim odcinku granicy wewnętrznej początkowo zwiększyła się liczba zatrzymywanych nielegalnych imigrantów, ale sytuacja - jak zapewnia SG - szybko wróciła do normy. Najczęściej z Polski usiłowali wyjechać Czeczeni starający się w naszym kraju o statut uchodźców. Zatrzymywano też Ukraińców, Chińczyków i Polaków (przykładowo na odcinku chronionym przez lubuski oddział SG - 167 osób) poszukiwanych listami gończymi.

Jak powiedziała rzeczniczka łużyckiego oddziału straży granicznej Joanna Woźniak, zatrzymywanie osób poszukiwanych w ramach SIS (systemu informatycznego Schengen) ułatwia współpraca polskich funkcjonariuszy z ich kolegami z krajów sąsiedzkich. Od 2004 r. działają m.in. wspólne patrole polsko-niemieckie; od stycznia 2008 - polsko-czeskie. Być może wkrótce na tych odcinkach granicy pojawią się też wielonarodowe patrole polsko-czesko-niemieckie - obecnie prowadzony jest program pilotażowy.

Ograniczenia wizowe związane z wejściem Polski do Schengen spowodowały natomiast, że zmniejszył się ruch na granicy zewnętrznej m.in. w przejściach polsko-białoruskich i polsko-ukraińskich. Porównując miesiące styczeń i luty ub. roku oraz styczeń i luty 2008 r. na drogowych przejściach obsługujących ruch osobowy widać nawet kilkudziesięcioprocentowe spadki - powiedział Marcin Czajka z Izby Celnej w Białej Podlaskiej.

Celnicy i straż graniczna zastrzegają jednak, że na to miały także wpływ styczniowe protesty Służby Celnej.

Mimo że granica zewnętrzna została wzmocniona, zdarzały się też próby rekordowych przemytów. Jeden z nich udaremniono w połowie marca na przejściu granicznym w Korczowej (Podkarpackie). Wartość zatrzymanej kontrabandy wyniosła ponad 1 mln zł.

Układ o zlikwidowaniu kontroli granicznych podpisano w Schengen w Luksemburgu w 1985 roku.