Spuścizna po prof. Strzemboszu w Archiwum Akt Nowych
Archiwum zmarłego niedawno historyka prof.
Tomasza Strzembosza, które zawiera m.in. dokumenty dotyczące
Polskiego Państwa Podziemnego, zostało uroczyście przekazane do Archiwum Akt Nowych (AAN) w Warszawie.
W przekazanym archiwum są dokumenty osobiste prof. Strzembosza, takie jak życiorysy, zaświadczenia, korespondencja, a także materiały obrazujące jego działalność naukową, pedagogiczną i zawodową, m.in. dokumenty Muzeum m.st. Warszawy i Samodzielnej Pracowni Dziejów Ziem Wschodnich II RP w Instytucie Studiów Politycznych PAN.
Zbiór zawiera także kolekcję oryginalnych dokumentów z okresu II wojny światowej, m.in. prasę konspiracyjną, ulotki, pamiątki po jeńcach obozów niemieckich oraz unikatowe dokumenty Socjalistycznej Organizacji Bojowej: sprawozdania SOB z lat 1943 i 1944, akty oskarżenia i dokumenty sądowe SOB z terenu Częstochowy.
Jak podkreślił w czasie uroczystości zastępca naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, dr hab. Władysław Stępniak, przekazane AAN materiały są rewelacyjnie przygotowane, uporządkowane i posegregowane. W układzie, który został nadany tej imponującej kolekcji, widać bardzo wyraźnie nie tylko rękę wybitnego historyka, ale i archiwisty - powiedział.
To świadectwo jego życiowej pasji i tego, co robił z poczuciem misji i z przekonaniem, że dobrze służy prawdzie o historii naszego kraju i narodu - powiedział uczestniczący w uroczystości syn profesora, Maciej Strzembosz.
Materiały archiwalne prof. Strzembosza są fantastycznym uzupełnieniem dokumentów gromadzonych przez Archiwa Państwowe. To także dobry przykład dany polskiemu środowisku kombatanckiemu oraz wielka zachęta dla innych, aby to, co w zbiorach Archiwum Akt Nowych nazwano "Archiwum Czynu Niepodległościowego" rozrastało się i mogło dobrze służyć badaniom nad dziejami Polski - powiedział dr Stępniak.
Tomasz Strzembosz urodził się 11 września 1930 roku w Warszawie. W 1945 roku związał się z harcerstwem. Na początku lat 80. współtworzył Niezależny Ruch Harcerski i był jego wiceprzewodniczącym. Był jednym z twórców Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej w 1989, następnie przez dwie kadencje jego przewodniczącym, a od 1992 roku honorowym przewodniczącym ZHR.
Studiował historię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uzyskał magisterium.
Był profesorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Instytutu Studiów Politycznych PAN. Był też prekursorem badań, dotyczących konspiracyjnej walki zbrojnej w okupowanej Warszawie, dziejów konspiracji i partyzantki na Kresach Północno-Wschodnich RP w czasie okupacji sowieckiej 1939-41, znawcą sowieckiego systemu okupacyjnego.
Do najbardziej znanych prac prof. Strzembosza należą m.in. "Bohaterowie Kamieni na szaniec w świetle dokumentów", "Rzeczpospolita podziemna" i "Szare Szeregi jako organizacja wychowawcza".
Prof. Tomasz Strzembosz zmarł w październiku 2004 roku.
