Savoir vivre a niepełnosprawność

Osoba z niepełnosprawnościami chce być samodzielna i tak chce być postrzegana. Dlatego prosi o pomoc tylko wtedy, gdy sobie nie radzi. Powinniśmy to uszanować. A tymczasem często mamy tendencję do udzielania pomocy wbrew woli osób z niepełnosprawnościami.

I tak jak w słynnej anegdocie przeprowadzamy staruszkę przez jezdnię, podczas gdy ona nie chciała przejść, tylko spokojnie czekała na autobus.

Jak się zachować, gdy widzimy, że osoba z niepełnosprawnością sobie nie radzi? To proste. Podejdźmy do niej i zapytajmy, czy potrzebuje naszej pomocy. Jeśli tak, zapytajmy, Jak możemy pomóc. Osoba z niepełnosprawnością udzieli nam instrukcji, a my poczujemy się pewniej i unikniemy niezręcznych zachowań.

Zanim zaczniemy udzielać pomocy osobie niewidomej, możemy podać jej swoje imię. Osoba niewidoma poczuje się wtedy pewniej w naszym towarzystwie.

Jeśli sytuacja tego wymaga, np. w pracy czy w urzędzie możemy również wymienić funkcję, jaką pełnimy, np. Mam na imię Janusz, jestem ochroniarzem czy Jestem Krystyna, pracuję w księgowości.

Jeśli chcesz taką osobę poprowadzić, zaproponuj jej swoje ramię i idź pół kroku przed nią. Jeśli osoba niewidoma chce wejść na schody, poprowadź jej rękę do poręczy. Gdy chce usiąść, połóż jej rękę na oparciu krzesła.

Jeśli musisz zostawić osobę niewidomą samą w jakimś miejscu, nigdy nie zostawiaj jej na środku ulicy czy pomieszczenia. Zatrzymajcie się blisko ściany, stołu lub w jakimś innym konkretnym miejscu. Opisz miejsce, w którym ją zostawiasz.

Przy pożegnaniu możesz użyć sformułowań „do widzenia” lub „do zobaczenia”. Osoby niewidzące nie obrażają się za tego rodzaju wypowiedzi.

Gdy rozmawiamy w większej grupie, zwracajmy się do siebie po imionach. Wówczas osoba niewidząca będzie wiedziała, w którym momencie ktoś mówi właśnie do niej.

Gdy przy naszych rozmowach obecny jest opiekun, nie zwracajmy się do niego, tylko do osoby niewidzącej. Częstym błędem jest np. zadawanie pytań czy udzielanie rad przez pośrednika zamiast rozmowy bezpośrednio z zainteresowanym.

Podobnie wygląda sytuacja, gdy rozmawiamy z osobą niesłyszącą przy tłumaczu języka migowego. Utrzymujmy kontakt wzrokowy z osobą niesłyszącą i to do niej kierujmy nasze wypowiedzi.

Jeśli obok nie ma tłumacza migowego, a my nie rozumiemy, co osoba niesłysząca próbuje nam przekazać, poprośmy ją o zapisanie informacji. Nigdy nie zasłaniajmy ust podczas rozmowy, by umożliwić czytanie z ruchu wag. Przy wskazaniu drogi, nie bójmy się używać gestów.

Po pierwsze nigdy nie dotykaj kul czy balkonika. To na nich osoba z niepełnosprawnością opiera swój ciężar. Nie chwytaj jej też za opierające się na nich ręce, bo może stracić równowagę. Zaproponuj swoje ramię, tak, by osoba niepełnosprawna mogła się przytrzymać lub wesprzeć.

Pamiętaj również, że wózek inwalidzki stanowi część przestrzeni osobistej osoby, która się na nim porusza. Nie dotykaj go bez jej zgody. Jeśli bez uprzedzenia będziesz próbować zjechać wózkiem z krawężnika, może się zdarzyć, że osoba z niego spadnie. Podnosząc wózek, np. przy wstawianiu do autobusu, uważaj, by nie urwać podnóżka lub rączek.

Osoby mające trudności z poruszaniem się czasem opierają się o drzwi, aby je otworzyć. Otwieranie im drzwi zza pleców lub bez ostrzeżenia może spowodować upadek. Rozmawiając z osobą korzystającą z wózka, usiądź na krześle lub kucnij, by łatwiej było utrzymywać kontakt wzrokowy. Jeżeli nie jest to możliwe, stań w niewielkiej odległości, żeby nie musiała ona nadwyrężać szyi.

Sytuacje niezręczne zdarzają się także w instytucjach publicznych i urzędach, które nie zawsze są przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Z jednej strony brakuje podjazdów czy wind, a „okienka” stanowią bariery w komunikacji. Z drugiej brakuje tłumaczy języka migowego pomagających osobom niesłyszącym czy instrukcji głosowych dla osób niewidomych.

Również w zakresie obsługi klientów jest jeszcze wiele do zrobienia. W tej kwestii z pomocą przychodzi Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, które ogłosiło konkurs dla jednostek samorządu terytorialnego. Celem jest wprowadzenie nowych rozwiązań. Zmiany mają zapewnić sprawniejszą komunikację z klientami oraz umożliwić korzystanie z usług publicznych osobom, które ze względu na swoje szczególne potrzeby, mają do nich utrudniony dostęp. Instytucje, które będą wprowadzać europejskie standardy dotyczące obsługi osób z niepełnosprawnościami, otrzymają dofinansowanie.

Szczegóły dotyczące konkursu można znaleźć na stronie www.miir.gov.pl/strony/zadania/program-dostepnosc-plus/aktualnosci/konkurs-dla-jednostek-samorzadu-terytorialnego-w-obszarze-dostepnosci-uslug-publicznych/. A wnioski można składać do końca lutego 2019 roku.