Samokontrola u sójek. Ptaki te potrafią przejść test pianki

Często podkreśla się jak ważna dla ludzi jest samokontrola. Tymczasem istnieją gatunki zwierząt, u których tego typu umiejętności wydają się sprawą naturalną. Najnowsze badania dostarczają dowodów na to, że tego typu zdolnościami legitymują się również ptaki, a konkretnie – sójki. Eksperymenty prowadzone przez badaczy z University of Cambridge wykazały, że ptaki te dysponują dużą samokontrolą i potrafią przejść słynny test pianki.

Opis i rezultaty badań ukazały się na łamach pisma "Philosophical Transactions of the Royal Society B Biological Sciences" (DOI: 10.1098/rstb.2021.0348).

Inteligencja zwierząt

Na samym początku spróbujmy zdefiniować samokontrolę. A więc można ją rozumieć jako zdolność do oparcia się pokusie w celu uzyskania lepszej jakościowo, ale odłożonej w czasie nagrody. W świecie ludzi jest to szczególnie istotne ze względu na długofalowe planowanie. Jak to jednak ma się do zwierząt, a w szczególności ptaków i które z nich moglibyśmy podejrzewać o takie zdolności?

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Pod uwagę powinniśmy wziąć przede wszystkim krukowate, które są nawet nazywane ptasimi małpami. Wiąże się to z tym, że wykazują się zdolnościami poznawczymi na porównywalnym poziomie. Jako przykład takiego ukierunkowanego na perspektywę długoterminową działania wskazuje się chociażby ukrywanie pożywienia.

Spekuluje się, że to m.in. ten element mógł przyczynić się do rozwoju samokontroli u tych ptaków. Sprawa znalezienia dobrej skrytki jest szczególnie ważna dla sójek, ponieważ dość często padają one ofiarą kradzieży pożywienia, a zatem muszą zawsze wyczekiwać na dogodny moment, aby schować swoje zapasy i jednocześnie nie dać się zauważyć.

Oprócz ludzi odpowiednio wysoki poziom samokontroli zaobserwowano także u szympansów oraz co ciekawe u mątw (więcej na ten temat w tekście: Mątwy przeszły test opracowany do badania zdolności poznawczych dzieci). Jeżeli zatem dodamy do tego ptaki zauważymy, że związana z samokontrolą inteligencja mogła rozwijać się niezależnie u różnych gatunków.

Sójki i test pianki

W celu sprawdzenia na ile wspomniane wcześniej sójki potrafiły nad sobą panować 10 z nich poddano testowi, który przypominał nieco przeprowadzony w 1972 stanfordzki test słodkiej pianki. Dla przypomnienia: w teście tym uczestniczyły dzieci, które mogły otrzymać jedną taką piankę od razu, lub dwie, jeżeli odrzuciły tę ofertę i zdecydowały się trochę poczekać.

Sójkom zaoferowano aż 3 rodzaje pożywienia. Mogły od razu zjeść chleb lub ser, natomiast jeżeli okazałyby się wytrwałe, mogły liczyć na o wiele atrakcyjniejszy z ich punktu widzenia posiłek w postaci mączników. Te ostatnie znajdowały się za ścianką ze szkła akrylowego, która po pewnym czasie się unosiła. Ważny jest tutaj fakt, że czas, po jakim ścianka ta była podnoszona był różny i wahał się od 5 sekund do nawet 5,5 minuty. Co do ostatniej wartości: aż tyle zdecydowała się czekać sójka nazwana JayLo.

Generalnie wszystkie sójki stwierdziły, że mączniki są o wiele lepszym pokarmem, na który warto poczekać. Różnił je jedynie czas, przez który skłonne były oczekiwać na uzyskanie do niego dostępu. Stosowały przy tym konkretną strategię: kiedy pokazywano im chleb oraz ser – odwracały od nich głowy. Podobnego typu zachowania zaobserwowano tak u małych dzieci, jak i u szympansów. Niezwykle interesująca jest jednak kolejna informacja. Otóż sójki miały również zmierzyć się z 5 zadaniami poznawczymi, służącymi zazwyczaj do określenia poziomu inteligencji. I najlepiej z tymi zadaniami poradziły sobie te z nich, które były w stanie najdłużej oczekiwać na "dostęp" do mączników. Jak widać i sójki wyznają zasadę, że ile kto ma cierpliwości, tyle ma mądrości.

Źródło: University of Cambridge, fot. I, Luc Viatour, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons