Arktyka topnieje i płonie. Stała się problemem nas wszystkich

Pierwsze w historii lato, podczas którego roztopi się praktycznie cały lód morski Arktyki, może nastąpić już w 2027 r. - wynika z nowego badania opublikowanego w Nature Communications.

Co prawda nie chodzi o całe lato, tylko pojedyncze dni, ale to i tak bardzo niepokojąca perspektywa.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

- Pierwszy dzień bez lodu w Arktyce nie zmieni niczego dramatycznie. Ale pokaże to, że poprzez emisje gazów cieplarnianych fundamentalnie zmieniliśmy jedną z cech definiujących środowisko naturalne w Oceanie Arktycznym. Czyli to, że jest ono pokryte lodem morskim i śniegiem przez cały rok - komentuje Alexandra Jahn, doktorantka z Uniwersytetu Kolorado w Boulder i jedna z autorek badania.

Wcześniejsze badania wskazywały, że pierwszy pełen miesiąc bez lodu w Arktyce może nadejść już w latach 30. To pierwsze badanie, w którym wykorzystano modele komputerowe, by przewidzieć możliwy rok z pierwszym dniem bez lodu. Co prawda 2027 r. to termin najbardziej skrajny, ale pozostałe nie są o wiele lepsze - według modeli najpóźniej taki dzień może nadejść w roku 2030.

Warto mieć przy tym na uwadze, że nie chodzi o dzień, w którym na arktycznych wodach nie będzie unosił się ani gram lodu. O Oceanie Arktycznym bez lodu będzie mówiło się, gdy powierzchnia pokrywy lodowej wyniesie mniej niż 1 mln km2. Dla porównania - tegoroczne minimum wyniosło 4,28 mln km2, a średni zasięgi w latach 1979-1992 wynosił 6,85 mln km2.

Co ważne, utrata lodu arktycznego to problem dla całego świata.

Lód morski chroni Arktykę przed ociepleniem, odbijając światło słoneczne z powrotem w przestrzeń kosmiczną. Przy mniejszym odbijaniu lodu ciemniejsze wody oceaniczne będą pochłaniać więcej ciepła ze słońca, co jeszcze bardziej zwiększy temperatury w Arktyce i na świecie.

"Ponadto ocieplenie w Arktyce może zmienić wzorce wiatru i prądów oceanicznych, co doprowadzi do bardziej ekstremalnych zjawisk pogodowych na całym świecie" - wyjaśniają twórcy badania.

Tymczasem znikający lód to nie jest jedyny problem związany z Arktyką.

Jak wynika z nowego raportu amerykańskiej agencji NOAA, arktyczna tundra przechodzi dramatyczną transformację. Napędzane przez coraz cieplejszy klimat zmiany sprawiły, że w regionie pojawia się coraz więcej pożarów lasów i roślinności. W rezultacie po przechowywaniu dwutlenku węgla i metanu w zamarzniętej glebie przez tysiąclecia, obszar ten nie jest już magazynem gazów cieplarnianych, lecz źródłem jego emisji.

- To, co dzieje się w Arktyce, nie zostaje w Arktyce - komentuje Anna Virkkala z Woodwell Climate Research Center, współautorka raportu. I podkreśla, że jeżeli ludzkość nie ograniczy emisji gazów cieplarnianych, emisje z Arktyki będą się nasilać, jeszcze bardziej przyczyniając się do globalnego wzrostu temperatur.

Szacunki naukowców wskazują, że w całej wieloletniej zmarzlinie znajduje się aż 180 mln ton węgla. Czyli trzykrotnie więcej niż w lasach z całego świata. Jeżeli te zmagazynowane przez długie tysiąclecia zasoby uwolnią się do atmosfery, wzrost globalnych temperatur przyspieszy jeszcze bardziej. A i tak z powodu działalności człowieka jest on obecnie na poziomie niespotykanym od milionów lat.

Badacze nie chcą jednak stawiać tezy, że arktyczna tundra stała się źródłem emisji już na trwałe. O tym przekonamy się dopiero w kolejnych latach. Z drugiej strony trudno oczekiwać odwrócenia trendów, skoro problem zmiany klimatu wciąż jest lekceważony, a globalne emisje rok do roku rosną.

Im dłużej to się nie zmieni, tym trudniej będzie powstrzymać procesy, które zostaną uruchomione w Arktyce. - Nasza zdolność do zaradzenia problemowi będzie ograniczona - podsumowuje Róisín Commane, badaczka z Columbia University.

Szymon Bujalski, "Dziennikarz dla Klimatu"