Bałwana nie będzie. Polska straciła w dekadę trzy tygodnie zimy

Lepienie bałwana, wyjście na sanki i jaśniejsze noce dzięki odbijającemu światło śniegowi? To coraz bardziej wspomnienie. Jak wynika z nowej analizy naukowców z Climate Central, Polska jest wśród państw, które straciły najwięcej dni zimowych.

Z powodu zmiany klimatu, Polska w ciągu ostatniej dekady straciła 20 dni zimy, czyli dni z temperaturą poniżej zera. Pod tym względem zajmujemy piąte miejsce wśród 123 przeanalizowanych państw. Ranking zdominowała Europa, w której zmiany najmocniej dotknęły Litwę (23 dni mniej zimy), Łotwę (22), Estonię (22) i Danię (21).

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

- Europa ociepla się dwa razy szybciej niż średnia globalna. Oznacza to, że zimy z czasem stają się coraz łagodniejsze, a dzieci rzadziej będą mogły zobaczyć śnieg, jeździć na sankach i cieszyć się innymi tradycyjnymi zimowymi aktywnościami, które są tak kluczową częścią polskich tradycji rodzinnych - komentuje Kristina Dahl, wiceszefowa ds. naukowych w Climate Central.

Naukowcy przejrzeli też dane dla 13 polskich miast. Wszystkie odnotowały co najmniej dwa dodatkowe tygodnie zimowych dni powyżej zera każdego roku (w porównaniu ze światem bez zmiany klimatu). W okresie od początku grudnia do końca lutego najwięcej dni zimowych w Polsce utraciły Szczecin (23), Lublin (21), Gdańsk (21) i Poznań (21), a najmniej - Wałbrzych (16).

Jeśli chodzi o dane światowe, to przynajmniej tydzień zimy utraciły 44 ze 123 przebadanych państw i 393 z 901 miast.

Jedną z dających do myślenia ciekawostek jest to, że przy obecnych trendach już za pół wieku większość miast-gospodarzy zimowych olimpiad nie będzie w stanie zapewnić odpowiednich warunków dla sportów na śniegu.

Ale konsekwencje są szersze. - Zmiana klimatu ma dla mnie dwa wymiary. Pierwszy: Jest więcej wypadków. Śnieżka z góry, nawet z nazwy śnieżnej, staje się szczytem pokrytym lodem z roztopów. A to sprowadza niebezpieczeństwo dla turystów na wycieczkach w zimie - mówi Piotr Krzaczkowski, kierownik obserwatorium meteorologicznego IMGW na Śnieżce.

Drugi wymiar jest już typowo naukowy. - Już od 20 lat obserwujemy inwazję roślinności, której wcześniej na Śnieżce nie było. Przykładowo kosodrzewina kiedyś sięgała do połowy masywu, a teraz pojawia się już na samym szczycie. Z drugiej strony przez to, że śnieg szybko topnieje, brakuje wody. Kosodrzewina żółknie, a wiosenne przybory wód po roztopach są mniejsze i krótsze - wyjaśnia Krzaczkowski.

Na ten ostatni element uwagę zwracają też inni eksperci. Mniejsza pokrywa śnieżna ogranicza ilość wody topniejącej wiosnę. A to wpływa na zaopatrzenie w wodę niezbędną chociażby do nawadniania upraw i wegetacji roślin na wiosnę.

- W momencie opadów deszczu woda w lasach bezpośrednio dostaje się do gleby i ma czas, by po prostu wsiąknąć, zniknąć pod ziemią. Przy opadach śniegu i utrzymującej się temperaturze poniżej zera, śnieg stanowi taki bufor retencyjny. Gdy przychodzi wiosna, ocieplenie, a rośliny zaczynają swoją wegetację, ta wolno sącząca się woda, będzie wspomagać ten proces. Przez to, że robi się coraz cieplej, jest tego wsparcia coraz mniej - tłumaczy dr hab. Bogdan Chojnicki, prof. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

To wszystko nie oznacza, że zimy w Polsce znikną wkrótce na zawsze. Również te srogie, mroźne i śnieżne wciąż będą się pojawiać.

- W naszym regionie śnieg może się po prostu pojawić, bo dmucha z północy. Z kolei jęzor gorącego powietrza z południa to jest de facto sposób na to, by kompletnie tę pokrywę śnieżną wytopić. Trochę jakbyśmy suszarką z ciepłym powietrzem zwyczajnie wytapiali lód w naszej lodówce - wyjaśnia dr Chojnicki.

Paradoksalnie możliwe, że za jakiś czas zmiana klimatu sprawi, że Europa stanie się o wiele bardziej mroźna. Wszystko zależy od tego, kiedy i czy rozpadną się prądy powietrza nad Atlantykiem, które regulują temperaturę m.in. na Starym Kontynencie. Choć zagrożenie rośnie, naukowcy na ten moment nie są jednak w stanie określić, czy może spełnić się raczej za kilkanaście, czy za kilkadziesiąt lat albo i później.

Do tego czasu pewne pozostaje to, że zimy w Polsce będą średnio coraz cieplejsze i coraz mniej śnieżne. Nawet jeżeli pewnego roku stara, mroźna zima powróci, trendy są jednoznaczne.

Dla Wirtualnej Polski Szymon Bujalski, "dziennikarz dla klimatu"