Rozpoczęła się cisza wyborcza i referendalna. Czego nie można robić?

Wybory do Sejmu i Senatu, a także referendum ogólnokrajowe, odbędą się w niedzielę, a głosowanie będzie możliwe w godzinach od 7 do 21. Cisza wyborcza, zgodnie z przepisami, rozpoczyna się na 24 godziny przed dniem głosowania i trwa aż do jego zakończenia. Jeżeli żadna z obwodowych komisji wyborczych nie zdecyduje się na przedłużenie głosowania, cisza wyborcza zakończy się o godzinie 21 w niedzielę.

Warto zaznaczyć, że głosowanie może zostać przedłużone w wyniku nadzwyczajnych wydarzeń, takich jak powódź, zalanie lokalu wyborczego, katastrofa budowlana, komunikacyjna czy konieczność dodrukowania kart do głosowania. Chodzi tutaj o przeszkody, które mogą utrudniać lub paraliżować pracę obwodowej komisji wyborczej i uniemożliwiać lub w poważnym stopniu ograniczać dotarcie wyborców do lokalu wyborczego.

Podczas ciszy wyborczej i referendalnej, obowiązuje zakaz prowadzenia agitacji wyborczej oraz kampanii referendalnej w jakiejkolwiek formie. To oznacza, że nie wolno zwoływać zgromadzeń, organizować pochodów i manifestacji, wygłaszać przemówień oraz rozpowszechniać materiałów wyborczych czy rozdawać ulotek.

Zgodnie z przepisami Kodeksu wyborczego, zachęcanie lub zniechęcanie do udziału w wyborach nie stanowi agitacji wyborczej. Jak wskazuje Państwowa Komisja Wyborcza, działania o takim charakterze mogą być prowadzone po zakończeniu kampanii wyborczej przez podmioty nieuczestniczące w wyborach, pod warunkiem, że są one wolne od wszelkich elementów agitacji wyborczej. Podejmowanie takich działań przez uczestniczące w wyborach komitety wyborcze lub partie polityczne w czasie ciszy wyborczej byłoby naruszeniem zakazu prowadzenia w tym czasie agitacji wyborczej.

Z drugiej strony, zachęcanie lub zniechęcanie do udziału w referendum jest elementem kampanii referendalnej, ponieważ frekwencja ma w referendum decydujące znaczenie dla jego wyniku. Działania tego rodzaju nie mogą być zatem prowadzone w czasie tzw. ciszy referendalnej.

Jeżeli chodzi o plakaty wyborcze, te rozwieszone przed rozpoczęciem ciszy wyborczej nie muszą być zrywane. Nie wolno jednak jeździć pojazdami oklejonymi plakatami wyborczymi, oklejony pojazd może natomiast stać.

W czasie ciszy wyborczej i referendalnej zabronione jest również podawanie do publicznej wiadomości wyników sondaży dotyczących zarówno przewidywanych zachowań wyborców oraz głosujących w referendum, wyników wyborów oraz referendum, jak i sondaży prowadzonych w dniu głosowania.

Agitacja wyborcza oraz prowadzenie kampanii referendalnej w lokalu wyborczym oraz na terenie budynku, w którym ten lokal się znajduje, są zabronione. W szczególności w dniu głosowania w lokalu wyborczym nie powinny być eksponowane żadne napisy, symbole, obrazy, znaki, także na elementach ubioru, manifestujące poglądy w sprawach politycznych lub społecznych, które kojarzone są z uczestniczącymi w wyborach podmiotami i mogą być przez wyborców odbierane jako forma agitacji wyborczej lub kampanii referendalnej.

Wszystkie te zasady obowiązują także w internecie, gdzie często prowadzone są intensywne działania wyborcze.

Za złamanie ciszy wyborczej i referendalnej grozi grzywna. Najwyższa grzywna, w wysokości od 500 tys. zł do 1 mln zł, grozi za publikację sondaży.

"Państwowa Komisja Wyborcza apeluje o powstrzymanie się od wszelkich działań, które mogłyby zostać uznane za prowadzenie agitacji wyborczej i kampanii referendalnej w czasie, gdy jest to zabronione" - podkreśla w swoim stanowisku PKW.

PKW zaznacza jednocześnie, że organy wyborcze nie dokonują ocen i nie prowadzą postępowań w sprawach naruszenia ciszy wyborczej lub referendalnej - właściwe są w tych sprawach organy ściągania i sądy. O wszelkich przypadkach prowadzenia niedozwolonej kampanii wyborczej lub referendalnej należy informować policję lub prokuraturę, a nie komisje wyborcze czy też Krajowe Biuro Wyborcze.