Rok szkolny 2021/2022. Nowe lektury i zmiany w egzaminach

W najbliższą środę rok szkolny rozpocznie 4,6 miliona uczniów. 381 tysięcy z nich to uczniowie pierwszych klas szkół podstawowych.

Przypomnijmy, że od tego roku szkolnego obowiązywać będzie zmodyfikowany kanon lektur dla wszystkich klas szkół podstawowych oraz w szkołach ponadpodstawowych. Lista lektur zmienia się na podstawie nowelizacji rozporządzenia ws. podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia. Nowelizacja wchodzi w życie właśnie 1 września.

Kolejna zmiana dotyczy warunków i sposobów realizacji przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie, która wchodzi w życie na podstawie nowelizacji rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół. Nowy przepis zakłada, że WDŻ nie powinno być realizowane na pierwszej i ostatniej godzinie lekcyjnej. Jednocześnie modyfikacja nie wprowadza obowiązku innego planowania rozkładu zajęć. Zajęcia WDŻ są obligatoryjne, jednak to rodzice mogą zadecydować czy będzie na nie uczęszczać, czy nie.

Zmiany w maturze i egzaminie ósmoklasisty

Jedne z ważniejszych zmian dotyczą przeprowadzania egzaminów maturalnych i ósmoklasisty. Ze względu na pandemię koronawirusa, która znacznie utrudniła warunki nauczania, w 2022 roku podchodzący do egzaminu ósmoklasiści nie będą musieli zdawać czwartego przedmiotu obowiązkowego. Chodzi o sprawdzenie wiedzy z przedmiotu wybranego spośród następujących: biologia, chemia, fizyka, geografia lub historia. Obligatoryjne pozostają trzy egzaminy: z języka polskiego, matematyki i języka obcego nowożytnego.

Matura w 2022 roku (podobnie jak w 2021 r.) odbędzie się jedynie pisemnie - nie będzie obowiązkowych egzaminów ustnych. Absolwenci szkół ponadpodstawowych będą musieli przystąpić tylko do jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym. Egzamin ustny będą mogli zdać jedynie absolwenci, których forma przyszłego kształcenia tego wymaga.

W praktyce oznacza, że uczeń uzyska świadectwo dojrzałości jeżeli z każdego pisemnego egzaminu z przedmiotu obowiązkowego otrzyma minimum 30 procent punktów i podejdzie do co najmniej jednego egzaminy z przedmiotu dodatkowego - w tym przypadku nie obowiązuje próg zaliczeniowy.

Zmiany w edukacji domowej

Nowy rok szkolny to także zmiany w edukacji domowej. Z dniem 1 lipca 2021 r. weszła w życie nowelizacja ustawy "Prawo oświatowe" dotycząca właśnie edukacji domowej. Znosi ona obowiązek przypisania ucznia w edukacji domowej do szkoły lub przedszkola w tym województwie, w którym mieszka, a także wymóg uzyskiwania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej dla rozpoczęcia edukacji domowej.

Nowe lektury dla uczniów szkół podstawowych

Z kanonu lektur w klasach I-III znikną: "Zaczarowana zagroda" Aliny Centkiewiczowej i Czesław Centkiewicza, "Oto jest Kasia" Miry Jaworczakowej, "Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?" Leszka Kołakowskiego i Marcin Pałasza "Sposób na Elfa".

Nowe, włączone do kanonu lektury to: Dorota Gellner "Wścibscy", Julita Grodek "Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie", Tom Justyniarski "Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca", Piotr Kordyasz "Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły" (fragmenty), Zofia Kossak-Szczucka "Kłopoty Kacperka, góreckiego skrzata", Asa Lind "Piaskowy Wilk", Aleksandra i Daniel Mizielińscy "Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych".

Lista lektur dla klas IV-VI

Jeśli chodzi o listę lektur dla klas IV-VI szkoły podstawowej to z wykazu pozycji obowiązkowych, do uzupełniających trafia książka Rafała Kosika "Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi".

Z kolei z listy lektur uzupełniających dla klas IV-VI znika "Winnetou" Karola Maya. W to miejsce dochodzi 10 nowych pozycji. Są to: Carlo Collodi "Pinokio", John Flanagan "Zwiadowcy" Księga 1. "Ruiny Gorlanu", Emilia Kiereś "Rzeka", Zofia Kossak-Szczucka "Topsy i Lupus", Bolesław Leśmian "Klechdy sezamowe", Alan Aleksander Milne "Kubuś Puchatek", Longin Jan Okoń "Tecumseh", Ferdynand Antoni Ossendowski "Słoń Birara", Jacek Podsiadło "Czerwona kartka dla Sprężyny", Louis de Wohl "Posłaniec króla".

Lektury obowiązkowe dla klas VII-VIII

Z listy lektur obowiązkowych dla klas VII-VIII znika "Stowarzyszenie Umarłych Poetów" Nancy H. Kleinbaum, zaś "Ziele na kraterze" Melchiora Wańkowicza zostaje przesunięte do wykazu lektur uzupełniających.

Do listy lektur uzupełniających dochodzą nowe pozycje. Są to: Lloyd Cassel Douglas "Wielki Rybak", Zofia Kossak-Szczucka "Bursztyny" (wybrane opowiadanie), André Frossard "Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II", Bolesław Prus "Placówka" i "Zemsta", Henryk Sienkiewicz "Sąd Ozyrysa", Nicolas Sparks "Jesienna miłość".

Z wykazu lektur uzupełniających z klas VII-VIII do wykazu lektur uzupełniających w zakresie rozszerzonym w liceach ogólnokształcących i technikach przesunięta została pozycja "Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei" (fragmenty).

Listy lektur obowiązkowych i uzupełniających po zmianach

Lista lektur dla klas I-III po wprowadzeniu zmian wygląda następująco: Hans Christian Andersen "Baśnie" (do wyboru), Justyna Bednarek "Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych)", Jan Brzechwa "Brzechwa dzieciom", Waldemar Cichoń "Cukierku, ty łobuzie!", Agnieszka Frączek "Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą", Dorota Gellner "Wścibscy", Julita Grodek "Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie", Tom Justyniarski "Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca", Grzegorz Kasdepke "Detektyw Pozytywka", Piotr Kordyasz "Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły" (fragmenty), Barbara Kosmowska "Dziewczynka z parku", Zofia Kossak-Szczucka "Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata", Maria Krüger "Karolcia", Asa Lind "Piaskowy Wilk", Astrid Lindgren "Dzieci z Bullerbyn", Hugh Lofting "Doktor Dolittle i jego zwierzęta", Aleksandra i Daniel Mizielińscy "Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych", Joanna Papuzińska "Asiunia", Danuta Parlak "Kapelusz Pani Wrony", Roman Pisarski "O psie, który jeździł koleją", Janina Porazińska "Pamiętnik Czarnego Noska", Maria Terlikowska "Drzewo do samego nieba", Julian Tuwim "Wiersze dla dzieci", Barbara Tylicka "O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśni i legendzie", Danuta Wawiłow "Najpiękniejsze wiersze", Łukasz Wierzbicki "Afryka Kazika" i "Dziadek i niedźwiadek".

Po wprowadzeniu zmian lista lektur obowiązkowych dla klas IV-VI szkół podstawowych wygląda następująco: Jan Brzechwa "Akademia Pana Kleksa", Janusz Christa "Kajko i Kokosz. Szkoła latania" (komiks), René Goscinny, Jean-Jacques Sempé "Mikołajek" (wybór opowiadań), Ignacy Krasicki – wybrane bajki, Clive Staples Lewis "Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa", Adam Mickiewicz – "Powrót taty", "Pani Twardowska", "Pan Tadeusz" (fragmenty, w tym: opisy, zwyczaje i obyczaje, polowanie i koncert Wojskiego), Ferenc Molnár "Chłopcy z Placu Broni", Bolesław Prus "Katarynka", Henryk Sienkiewicz "W pustyni i w puszczy", Juliusz Słowacki "W pamiętniku Zofii Bobrówny", John Ronald Reuel Tolkien "Hobbit, czyli tam i z powrotem", Józef Wybicki "Mazurek Dąbrowskiego", wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz mity o Prometeuszu, o Syzyfie, o Demeter i Korze, o Dedalu i Ikarze, o Heraklesie, o Tezeuszu i Ariadnie, o Orfeuszu i Eurydyce, Biblia - stworzenie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne, w tym o siewcy, o talentach, o pannach roztropnych, o miłosiernym Samarytaninie, wybrane podania i legendy polskie, w tym o Lechu, o Piaście, o Kraku i Wandzie, wybrane baśnie polskie i europejskie, w tym: Charles Perrault "Kopciuszek", Aleksander Puszkin "Bajka o rybaku i rybce;", wybrane wiersze Władysława Bełzy, Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego oraz pieśni i piosenki patriotyczne.

Z kolei lista lektur uzupełniających (obowiązkowo dwie w każdym roku szkolnym) dla klas IV-VI wyglądałaby: Adam Bahdaj "Kapelusz za 100 tysięcy", Frances Hodgson Burnett "Tajemniczy ogród" lub inna powieść, Lewis Carroll "Alicja w Krainie Czarów", Carlo Collodi "Pinokio", Aleksander Dumas "Trzej muszkieterowie", John Flanagan "Zwiadowcy". Księga 1. "Ruiny Gorlanu", Olaf Fritsche "Skarb Troi", Emilia Kiereś "Rzeka", Joseph Rudyard Kipling "Księga dżungli", Janusz Korczak "Król Maciuś Pierwszy", Rafał Kosik "Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi", Zofia Kossak-Szczucka, "Topsy i Lupus", Marcin Kozioł "Skrzynia Władcy Piorunów", Selma Lagerlöf "Cudowna podróż", Stanisław Lem "Cyberiada" (fragmenty), Bolesław Leśmian "Klechdy sezamowe", Kornel Makuszyński – wybrana powieść, Andrzej Maleszka "Magiczne drzewo", Alan Aleksander Milne "Kubuś Puchatek", Lucy Maud Montgomery "Ania z Zielonego Wzgórza", Małgorzata Musierowicz – wybrana powieść, Ewa Nowak "Pajączek na rowerze", Edmund Niziurski "Sposób na Alcybiadesa", Sat-Okh "Biały Mustang", Longin Jan Okoń "Tecumseh", Ferdynand Antoni Ossendowski "Słoń Birara", Jacek Podsiadło "Czerwona kartka dla Sprężyny", Henryk Sienkiewicz "Janko Muzykant", Alfred Szklarski - wybrana powieść, Mark Twain "Przygody Tomka Sawyera", Louis de Wohl "Posłaniec króla", wybrane pozycje z serii "Nazywam się… "(np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Curie-Skłodowska, Jan Paweł II i inni) lub inne utwory literackie i teksty kultury wybrane przez nauczyciela.

Po wprowadzeniu zmian lista lektur obowiązkowych dla klas VII-VIII szkół podstawowych to: Charles Dickens "Opowieść wigilijna", Aleksander Fredro "Zemsta", Jan Kochanowski – wybór fraszek, pieśni i trenów, w tym tren I, V, VII i VIII, Aleksander Kamiński "Kamienie na szaniec", Ignacy Krasicki "Żona modna", Adam Mickiewicz - "Reduta Ordona", "Śmierć Pułkownika", "Świtezianka", "Dziady część II", wybrany utwór z cyklu "Sonety krymskie", "Pan Tadeusz" (całość), Antoine de Saint - Exupéry "Mały Książę", Henryk Sienkiewicz - "Quo vadis", "Latarnik", Juliusz Słowacki "Balladyna", Stefan Żeromski "Syzyfowe prace", Sławomir Mrożek "Artysta", Melchior Wańkowicz "Tędy i owędy" (wybrany reportaż, wybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV–VI, a ponadto Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stanisława Barańczaka, Cypriana Kamila Norwida, Bolesława Leśmiana, Mariana Hemara, Jarosława Marka Rymkiewicza, Wisławy Szymborskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta oraz fraszki Jana Sztaudyngera i aforyzmy Stanisława Jerzego Leca.

Z kolei lista lektur uzupełniających (obowiązkowo dwie w każdym roku szkolnym) dla klas VII-VIII to: Miron Białoszewski "Pamiętnik z powstania warszawskiego" (fragmenty), Agatha Christie – wybrana powieść kryminalna, Lloyd Cassel Douglas "Wielki Rybak", Arkady Fiedler "Dywizjon 303", Ernest Hemingway "Stary człowiek i morze", Barbara Kosmowska "Pozłacana rybka", Zofia Kossak-Szczucka "Bursztyny" (wybrane opowiadanie), André Frossard "Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II", Karolina Lanckorońska "Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945" (fragmenty), Bolesław Prus – "Placówka", "Zemsta", Henryk Sienkiewicz "Krzyżacy", "Sąd Ozyrysa", Eric-Emmanuel Schmitt "Oskar i pani Róża", Nicolas Sparks "Jesienna miłość", Melchior Wańkowicz – "Bitwa o Monte Cassino" (fragmenty), "Ziele na kraterze" lub inne utwory literackie i teksty kultury wybrane przez nauczyciela, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże.

Przeczytaj także:

Nowy kanon lektur szkolnych. Czarnek: skończyliśmy prace

Nowy kanon lektur. Czarnek podpisał rozporządzenie