Rodziny ofiar katastrofy smoleńskiej dostają pisma ws. ekshumacji

Rodziny ofiar katastrofy smoleńskiej otrzymują kilkunastostronicowe, jednobrzmiące pisma od prokuratury z podaniem m.in. motywów ekshumacji ich bliskich i danymi zespołu biegłych, także z zagranicy, którzy będą prowadzili badania.

- W piśmie jest powiedziane, że mają być przeprowadzone ekshumacje, powołuje się zespół biegłych i te czynności mają być wykonane bez żadnych terminów, pewnie niezwłocznie, jak zawsze - powiedział jeden z pełnomocników proszący o zachowanie anonimowości. Prawnik zastrzegł, że nie wolno mu powiedzieć nic więcej, bo popełniłby przestępstwo ujawnienia informacji ze śledztwa.

Zespół biegłych będzie składał się z 14 osób, z czego cztery są z Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Sądowej w Lozannie-Genewie (Szwajcaria), jeden jest z placówki w Coimbra w Portugalii, specjalista z Leicester (Wielka Brytania) oraz naukowiec z Odense (Dania). Resztę zespołu tworzą eksperci z Krakowa, Warszawy, Lublina. Badania ekshumowanych zwłok będą dokonywane w zakładach medycyny sądowej w Krakowie, Lublinie i Warszawie.

Nie ma podanych terminów ekshumacji, które będą określone "odrębnym postanowieniem".

Izabella Sariusz-Skąpska, której pismo przekazali ubrani po cywilnemu żandarmi, powiedziała, że w dokumencie jest mowa, iż ciało jej ojca może się znajdować w dyspozycji biegłych nawet przez cztery miesiące. - Jest tam podane, do czego miałyby służyć te dowody, bo ciała naszych bliskich są teraz dowodami w śledztwie - podkreśliła Sariusz-Skąpska. Powtórzyła, że nie zgadza się na ekshumację ojca i zamierza podjąć działania prawne w tej sprawie.

- Nikt, kto pamięta atmosferę z kwietnia 2010 r., nie wyobraża sobie, by wtedy ktoś mógł nakazać wstrzymanie pogrzebów, bo potrzebne są badania zwłok - dodała Sariusz-Skąpska, odnosząc się do twierdzeń, że błędem było niewykonanie sekcji po powrocie ciał z Rosji. Dodała też, że nie ma wątpliwości, kogo pochowała.

Otrzymanie pisma potwierdziła też Małgorzata Rybicka - wdowa po pośle PO Arkadiuszu Rybickim. Pismo dostarczyła jej w środę Żandarmeria Wojskowa. Dodała, że za radą swego prawnika, nie chce podawać szczegółów pisma. Poinformowała tylko, że wymieniono w nim nazwiska osób, których ciała mają zostać ekshumowane (w tym A. Rybickiego), a także nazwiska ekspertów, którzy mają być zaangażowani w badania.

Rybicka dodała, że w piśmie zamieszczono również przyczyny, dla których - zdaniem prokuratury - ekshumacje mają zostać przeprowadzone. - Nie podano natomiast daty ewentualnej ekshumacji - zaznaczyła, przypominając, że ona sama jest przeciwna ekshumowaniu ciała męża.

Pismo dostała też wdowa po szefie MON Jerzym Szmajdzińskim, która w 2010 r. zdecydowała się na spopielenie jego zwłok (w sumie skremowano 4 ofiary katastrofy). Otrzymała ona tę informację, jak każde inne pismo procesowe kierowane do wszystkich pokrzywdzonych w śledztwie.

Rosyjskie sekcje zwłok ofiar katastrofy smoleńskiej nie utrzymywały najwyższych standardów; powstała dokumentacja medyczna nie może być pełnowartościowym dowodem - oświadczyła Prokuratura Krajowa w odpowiedzi na pytanie RPO o powody decyzji o ekshumacji wszystkich ofiar. Rzecznik interweniował na wniosek M. Rybickiej, która nie zgadza się na ekshumację męża.

Według prokuratury ekshumacje są konieczne, by rzetelnie i profesjonalnie przeprowadzić sekcje; a dotychczasowa analiza rosyjskiej dokumentacji medycznej - nadesłanej w ramach międzynarodowej pomocy prawnej - wskazuje, że "sekcje zwłok zostały wykonane bez zachowania najwyższych standardów".

"Stwierdzono między innymi błędne opisy obrażeń, zaniechanie niektórych czynności sekcyjnych, czy też sprzeczne opisy ciał lub narządów na kolejnych etapach badania. Prokuratorzy doszli do wniosku, iż tak liczne nieprawidłowości nie pozwalają na uznanie rosyjskiej dokumentacji za pełnowartościowy materiał dowodowy" - głosi pismo sygnowane przez zastępcę prokuratora generalnego Marka Pasionka. Dodano, że "aktualnie kompletowany jest międzynarodowy zespół biegłych z zakresu medycyny sądowej, którego skład zagwarantuje zachowanie najwyższych standardów prowadzonych czynności" oraz że prokuratorzy osobiście będą wyjaśniać pokrzywdzonym motywy decyzji o ekshumowaniu ciał ich bliskich.

Jak wskazywał wcześniej nadzorujący zespół prowadzących śledztwa związane z katastrofą smoleńską prok. Pasionek, przepisy pozwalają prokuraturze na ekshumację zwłok bez zgody najbliższych.

4 kwietnia tego roku po sześciu latach śledztwo ws. katastrofy smoleńskiej przejęła od zlikwidowanej prokuratury wojskowej Prokuratura Krajowa. W czerwcu ogłosiła konieczność zbadania wszystkich niespopielonych ciał ofiar katastrofy. Wskazała wówczas, że badania sekcyjne będą miały znaczenie dla określenia przyczyny śmierci ofiar, a także przyczyn katastrofy.

Prezes PiS Jarosław Kaczyński informował kilka dni temu, że jedną z pierwszych, jeśli nie pierwszą, będzie ekshumacja ciała prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Prawo stanowi, że ekshumacja może odbywać się w okresie od połowy października do połowy kwietnia.

Między czerwcem 2011 r. a listopadem 2012 r. prokuratura wojskowa przeprowadziła dziewięć ekshumacji ofiar katastrofy. W ich wyniku wykazano złożenie ciał sześciu ofiar w niewłaściwych grobach.

10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem zginęli wszyscy pasażerowie i członkowie załogi - 96 osób, w tym prezydent Lech Kaczyński i jego małżonka. Polska delegacja udawała się na uroczystości z okazji 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.