Rocznica Powstania: Otwarcie muzeum, wręczenie odznaczeń

Mimo ogromnej ceny, ofiara powstańców nie była daremna.(...) Oddając w służbę ojczyzny swoją młodość, powstańcy dobitnie powiedzieli światu, że jeszcze Polska nie zginęła, że walczy i pragnie wolności - powiedział prezydent Aleksander Kwaśniewski podczas uroczystości, w której obok powstańców wzięli udział przedstawiciele parlamentu, rządu, wojska i Kościoła oraz harcerze.

Przy wręczaniu odznaczeń 38 byłym powstańcom prezydent zaznaczył, że z bólem i wstydem trzeba przyznać, że dramat ludzi Powstania trwał jeszcze przez wiele lat. W powojennej Polsce byli często więzieni i szykanowani, upokarzani, spychani na margines.

Prezydent podziękował władzom stolicy za otwarcie Muzeum Powstania Warszawskiego; przekazał placówce portret przedstawiający studentkę Akademii Sztuk Pięknych, która, ratując dzieła polskiej kultury, zginęła podczas Powstania.

Na swoje muzeum weterani Powstania czekali ponad 20 lat. W 1981 r. powstał Społeczny Komitet Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego - rozpoczęto gromadzenie eksponatów. Jednak z powodu stanu wojennego prace zostały przerwane, a zebrane eksponaty umieszczono w magazynie Muzeum Historycznego m. st. Warszawy. Do sprawy powrócono w latach dziewięćdziesiątych.

Zdaniem premiera Marka Belki, muzeum to "powinno być memoriałem", bo chodzi o pamięć i prawdę o tamtych czasach, ponieważ po wojnie historię o Powstaniu próbowano fałszować". Przez lata pamięć o Powstaniu wypaczano, a zasługi państwa podziemnego przemilczano - powiedział premier.

Przedstawiciele środowisk kombatanckich odsłonili w Muzeum Mur Pamięci, na którym wykuto ponad 4 tys. nazwisk osób poległych w Powstaniu. Mur upamiętnia tych, którzy posłuszni rozkazowi 1 sierpnia 1944 r., przystąpili do walki i polegli w obronie stolicy.

Prezydent Warszawy Lech Kaczyński odsłonił dzwon poświęcony pamięci dowódcy Powstania gen. Antoniego Chruściela. Dźwięk dzwonu ma rozbrzmiewać przy każdej następnej rocznicy Powstania.

Przed mszą, którą na terenie Muzeum odprawił prymas Józef Glemp, został odczytany list papieża Jana Pawła II, skierowany na ręce prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Jako syn tego narodu pragnę złożyć hołd poległym i żyjącym bohaterom sierpniowego zrywu - napisał papież. Zapewnił, że jednoczy się z tymi, którzy uroczyście wspominają "drastyczne dni, które były apogeum oporu, jaki podczas okupacji cały naród stawiał hitlerowskiemu najeźdźcy".

Przewodniczący Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Władysław Bartoszewski wyraził nadzieję, że otwarcie tego muzeum jest krokiem do życia naszego narodu w godności i w prawdzie. "W całej prawdzie i w pełnej godności - podkreślił.

Hołd powstańcom złożył także prezydent Włoch Carlo Azeglio Ciampi w liście do prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. Napisał, że Powstanie pozostaje dla przyszłych pokoleń symbolem upartej woli potwierdzenia, nawet wobec ucisku i barbarzyństwa, prawa każdej istoty ludzkiej do bycia wolną.

Na uroczystej sesji Rady Miasta na Zamku Królewskim w Warszawie tytuły honorowych obywateli Miasta Stołecznego Warszawy otrzymali abp Kazimierz Majdański, więzień obozów koncentracyjnych w czasie II wojny światowej, założyciel Instytutu Studiów nad Rodziną; bp Kazimierz Romaniuk, ordynariusz diecezji warszawsko-praskiej; dyrektor Teatru Żydowskiego Szymon Szurmiej oraz prezydent Warszawy w latach 1973-1982 Jerzy Majewski.

Radni nadali także tytuły Zasłużonych dla m. st. Warszawy 19 uczestnikom Powstania Warszawskiego, dziewięciu brytyjskim lotnikom, którzy w czasie wojny prowadzili zrzuty dla uczestników Powstania, a także działaczom społecznym i samorządowym.

Przewodniczący Rady Miasta Jan Maria Jackowski zaapelował w trakcie sesji do centralnych władz państwowych o ustanowienie 1 sierpnia Dniem Pamięci Warszawy. W ciągu 63 dni powstania zginęło około 18 tys. powstańców, około 200 tys. cywilów zostało zabitych w ostrzale, bombardowaniach, zostało rozstrzelanych, zginęło w pożarach, zmarło od chorób i z wyczerpania.