Przyznano polskie Noble
6 grudnia na Zamku Królewskim w Warszawie zostaną wręczone nagrody Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, nazywane polskim Noblem. Wyróżnienia te są przyznawane co roku za szczególne osiągnięcia naukowe.
W tym roku otrzymują je profesorowie: Stefan Swieżawski - w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych, za dzieło "Dzieje europejskiej filozofii klasycznej", a w dziedzinie nauk przyrodniczych i medycznych - Zbigniew Maciej Gliwicz za wykazanie roli drapieżnictwa w kształtowaniu historii życia i zachowań zwierząt. W naukach ścisłych polskiego Nobla otrzyma profesor Ludomir Newelski - za prace w dziedzinie logiki matematycznej, a w dziedzinie nauk technicznych - profesor Michał Kleiber - wyróżniony za opracowanie nowych metod analizy i optymalizacji w nieliniowej termomechanice ciał odkształcalnych.
Nagrodę, której wysokość wynosi w tym roku 60 tys. złotych, przyznaje Rada Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej po zasięgnięciu opinii ekspertów.
Kandydaci są zgłaszani przez towarzystwa naukowe o zasięgu krajowym, członków Komitetu Badań Naukowych i Komitety Naukowe PAN. Mogą ich także zgłaszać ponad 10-osobowe grupy pracowników naukowych.
Przyznawane co roku nagrody to tylko jedna z form wspierania nauki przez fundację, utworzoną w 1990 roku. Przyznaje ona również stypendia młodym i zdolnym naukowcom, którzy nie ukończyli 30 roku życia. Od 1993 roku fundacja prowadzi konkurs, w którym corocznie nagradzanych jest około 100 najwybitniejszych młodych badaczy.
Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej jest instytucją niezależną. Działa od 1991 roku. Jej funduszem założycielskim było 95 milionów złotych ze zlikwidowanego wówczas Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki.
Fundacja wspiera naukowców i zespoły badawcze oraz inwestycje służące nauce w Polsce. Przyznaje indywidualne nagrody i stypendia, a także udziela subwencji w ramach ogłaszanych corocznie programów. Dotychczas fundacja udzieliła subwencji na łączną kwotę ponad 190 milionów złotych.
Fundacja współpracuje z agendami Unii Europejskiej. Od 1993 do 2000 realizowała programy SCI-TECH i CRIT, finansowane ze środków Unii Europejskiej. W tym roku rozpoczęła program Eksploratorium Integracji Europejskiej, realizowany z własnych funduszów. (ag)