Prof. Jadwiga Staniszkis: Donald Tusk i PSL myślą, że można bić pianę ogólników

Prawdziwa władza i odpowiedzialność jest na dole. Tam trzeba stać twarzą w twarzą z ludźmi. Rząd (Donald Tusk) ale i koalicjant (PSL) myślą, że mogą dalej bić pianę ogólników - pisze w felietonie dla Wirtualnej Polski prof. Jadwiga Staniszkis.

589

Mówić o państwie abstrakcyjnie, że – jak u św. Tomasza – powinno "tworzyć warunki do krzewienia pokoju i cnoty", a rodzina powinna być soczewką przez którą ocenia się jakość ekonomii i zarządzania, nie jest trudno. Także perspektywa współczesnej teorii chaosu twierdząca, iż państwo w dobie globalizacji musi skupić się przede wszystkim na tym, aby pozostać podmiotem (zachować kontrolę nad sobą) nadaje się do łatwego, retorycznego, roztrząsania; jak długo nie trzeba przechodzić do instytucjonalnego konkretu. Można też - jak sama pokazuję w moich książkach - uzasadniać, że warunki kontroli nad sobą leżą w intelekcie.

Trzeba umieć "teoretyzować na własny temat" i zobaczyć, jak i czy konkretne państwo jeszcze istnieje. I zrozumieć logikę formuły władzy, w której się działa. W wypadku Polski – połączenia unijnego "dyktatu formy" i kryzysowego "dyktatu mocy".

Ale gdy - jak ja w tym tygodniu - jest się zaproszonym do konkretnego powiatu (z jednym z większych w Polsce wskaźników bezrobocia, biedy i zapaści demograficznej) i ma się odpowiedzieć na pytanie dotyczące tego, co może zrobić samorząd, to jest znacznie trudniej.

Można opowiadać o stopniowym zanikaniu "Polski powiatowej" (instytucje, infrastruktura transportowa i oświatowa) i o braku strategicznej wizji. I – w jej ramach – pomysłów na lokalne „państwo rozwojowe”. A także, o biedzie i dzietności, gdy odpisy podatkowe i płatne urlopy macierzyńskie nie działają, bo albo nie ma się pracy albo jest na umowę. A tam takie urlopy nie istnieją. Te rozwiązania dotyczą klasy średniej w miastach, a nie - biedy na tzw. prowincji. Można krytykować "regułę wydatkową" nie odróżniającą w samorządach deficytu budżetowego od – prorozwojowego – deficytu inwestycyjnego. Dyskutować o cięciach – gdy samorząd ma coraz więcej zadań a mniej środków. W tym – subwencji oświatowej.

I dlatego obniża standardy i dostępność edukacji: na tym terenie ok. jednej piątej zarejestrowanych bezrobotnych to gimnazjaliści! A połowa to bezrobotni mieszkający na wsi. Ale ci ludzie już to wszystko wiedzą.

Można więc postulować upodmiotowienie i aktywizację. Na przykład rozszerzenie uprawnień izb rolniczych i tworzenie autentycznych spółdzielni rolników. Bo ze środków unijnych na obszary wiejskie w skali kraju wydano tylko niewielką część. Tworzenie "lokalnych grup działania" i lokalnych budżetów zadaniowych, aby zasiłki zmienić w sensowne prace publiczne wiążące z terenem (aby nie emigrowali). Na przykład budownictwo dla młodych. Zmienić zasiłek dla młodych na stypendium z obowiązkiem dalszej nauki. Tworzyć hufce pracy. "Banki czasu", aby aktywizować do współpracy. Wspomagać logistycznie lokalne firmy. Zwracać VAT z prowadzonych przez samorząd inwestycji z przeznaczeniem na inwestycje nowe. W subwencji wyrównawczej (janosikowe) uwzględniać nie tylko dochody, ale i jednorazowe lokalne koszty prorozwojowych inwestycji. Znaleźć coś, co może być lokalną marką i atutem, i tam skoncentrować środki.

Wreszcie – wypracować lokalny model wykorzystania nowych unijnych środków z funduszu społecznego z nałożonym obowiązkiem aby w trzy miesiące stworzyć zatrudnienie dla bezrobotnych do 25. roku życia.

Prawdziwa władza i odpowiedzialność jest na dole. Tam trzeba stać twarz w twarz z ludźmi. Bo rząd (Tusk) ale i koalicjant (PSL) myślą, że mogą dalej bić pianę ogólników!

Specjalnie dla WP.PL prof. Jadwiga Staniszkis

Wybrane dla Ciebie

Lot Dudy opóźniony. Wszystko przez izraelski atak
Lot Dudy opóźniony. Wszystko przez izraelski atak
Odszedł Piotr Nowina-Konopka. Wybitny działacz opozycji i dyplomata
Odszedł Piotr Nowina-Konopka. Wybitny działacz opozycji i dyplomata
13 czerwca - rocznica zdobycia Smoleńska. Polacy stali u bram Moskwy
13 czerwca - rocznica zdobycia Smoleńska. Polacy stali u bram Moskwy
"Barbarzyńska agresja". Turcja potępia izraelski atak
"Barbarzyńska agresja". Turcja potępia izraelski atak
Komunikat polskiego MSZ. "Przestrzegamy wszystkich obywateli"
Komunikat polskiego MSZ. "Przestrzegamy wszystkich obywateli"
Atak Izraela na Iran. Rzecznik MSZ apeluje do Polaków
Atak Izraela na Iran. Rzecznik MSZ apeluje do Polaków
Atak Izraela na Iran. Starmer apeluje o "zmniejszenie napięć"
Atak Izraela na Iran. Starmer apeluje o "zmniejszenie napięć"
Kreml reaguje na atak. Raporty spływają do Putina
Kreml reaguje na atak. Raporty spływają do Putina
Zmarł Marcin Leszczyński, zwycięzca reality show i piłkarz. Była partnerka pożegnała go emocjonalnym wpisem
Zmarł Marcin Leszczyński, zwycięzca reality show i piłkarz. Była partnerka pożegnała go emocjonalnym wpisem
Operacja Mosadu: drony i rakiety rozmieszczone w sercu Iranu
Operacja Mosadu: drony i rakiety rozmieszczone w sercu Iranu
Panika w sklepach w Izraelu. "Czyszczą półki". Jest nagranie
Panika w sklepach w Izraelu. "Czyszczą półki". Jest nagranie
Niedźwiedź na Podlasiu. Sensacja czy nowa codzienność?
Niedźwiedź na Podlasiu. Sensacja czy nowa codzienność?