Problem w NATO. Amerykanie znów podejrzliwi wobec UE

Ministrowie obrony krajów NATO, którzy obradowali w środę i czwartek (14.-15.02.2018) w Brukseli, zgodzili się na utworzenie nowego dowództwa atlantyckiego (najprawdopodobniej w Norfolk w USA) oraz dowództwa logistycznego (najprawdopodobniej między Kolonią a Bonn). Niewykluczone, że ostateczną decyzję o ich usytuowaniu podejmie dopiero lipcowy szczyt NATO. Celem tych nowych kwater jest obudowanie procedurami oraz strukturami dowódczymi wzmocnionej obecności Sojuszu na flance wschodniej. Byłyby odpowiedzialne – w razie konfliktu z Rosją – za logistykę, zabezpieczenie szybkiego przerzutu dodatkowych wojsk sojuszniczych na wschód (to nowa kwatera w Niemczech), a także przez Atlantyk z USA i Kanady (to kwatera w Norfolk).

Jednak ministrowie jeszcze nie rozstrzygnęli, czy i gdzie powołać dwa kolejne, niższe rangą, dowództwa na szczeblu armii. Polska zabiega, by jedno z nich powstało w Szczecinie na bazie już tam istniejącej kwatery Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego. Z polskiego punktu widzenia taka kwatera NATO pomogłaby zakorzenić obecność wojskową Sojuszu w Polsce. Wprawdzie w Polsce rozmieszczono w 2017 r. grupę batalionową Sojuszu opartą na Amerykanach, ale to obecność rotacyjna. Żołnierze są obecni w Polsce, ale bez rodzin i w ramach półrocznych zmian. Decyzja co do utworzenia kwatery NATO w Szczecinie (bądź rezygnacji z takich planów) powinna zostać podjęta w tym półroczu.

Ale bodaj główną nowością narady szefów MON była ostentacyjna nieufność Amerykanów wobec planów UE co do budowy unii obronnej – przez wzmocnioną współpracę w nowych strukturach PESCO oraz Europejski Fundusz Obronny, który dzięki pieniądzom z budżetu UE ma wspomagać badania i współpracę europejskiego przemysłu obronnego. USA boją się, że efektem będzie upośledzenie szans amerykańskiego przemysłu na rynku zbrojeniowym w USA. – To nie powinno stać się mechanizmem protekcjonistycznym albo duplikującym NATO. Jak mówi się w Teksasie, nie naprawiaj, żeby nie popsuć – tak ambasador USA przy Sojuszu Kay Bailay Hutchinson ostrzegała Europejczyków tuż przed posiedzeniem szefów MON.

Bruksela już zdecydowała, żeby z budżetu UE do 2020 r. przeznaczyć blisko 600 mln euro na wspomaganie badań i współpracy firm zbrojeniowych w UE. Ale po tym pilotażu wydatki UE na Europejski Fundusz Obronny z wieloletniego budżetu 2021-27 mogą podskoczyć do blisko 10,5 mld euro. W ten sposób wygenerowałyby, wedle prognoz Komisji Europejskiej, inwestycje w zdolności obronne krajów UE warte 35 mld euro, czyli równowartość 14 proc. takich inwestycji na poziomie krajowym we wszystkich państwach Unii. Amerykańska dyplomacja coraz ostrzej lobbuje w krajach Unii, Komisji Europejskiej, a nawet w Parlamencie Europejskim, by inwestycje w ramach PESCO i Europejskiego Funduszu Obronnego były trwale otwarte dla Amerykanów. Ale przykładowo Francuzi dopuszczają włączanie Amerykanów wyłącznie w pojedyncze projekty PESCO, zawsze na mocy osobnej decyzji Unii Europejskiej.

– Dla moich kolegów z Polski wydaje się naturalne, że fundusze UE mają być wykorzystywane na opłacanie projektów, na których zarabiają Amerykanie. Ale nie ma na to zgody – mówi nam zachodni europoseł, który uczestniczył w spotkaniach delegacji Parlamentu Europejskiego z przedstawicielami USA. Jak wynika z naszych informacji, ta sprawa jest teraz tematem intensywnego amerykańskiego lobbingu na forum NATO m.in. wobec Hiszpanów. Gdy Polska przystępowała do PESCO w grudniu 2017 r. zastrzegała, że nie chce, by ten projekt dyskryminował przemysł USA. Ale teraz Polacy, przynajmniej w NATO, unikają otwartego włączania się w spór o unię obronną. – To nie było tematem naszych dwustronnych rozmów z sekretarzem obrony Jamesem Mattisem – zapewniał w środę minister Mariusz Błaszczak pytany, czy Amerykanin poruszył temat PESCO.

Do PESCO weszło w grudniu aż 25 krajów Unii(wszystkie oprócz Wlk. Brytanii, Danii i Malty), ale Polska włączyła się tylko do dwóch z już zatwierdzonych 17 początkowych projektów PESCO. Pierwszy to rozwijanie wojskowej łączności radiowej ESSOR (krajem wiodącym tego projektu jest Francja), a drugi to ułatwianie mobilności wojsk między krajami UE (krajem wiodącym jest Holandia). Zabiegi o ułatwienie tej mobilności to kluczowy element prac Komisji Europejskiej nad "wojskowym Schengen”, do którego włączą się wszystkie albo prawie wszystkie kraje Unii. Chodzi o znoszenie barier logistycznych (zbyt mało nośne mosty, drogi) i prawnych (ograniczenia w przewozie materiałów niebezpiecznych) dla sprawnego przerzut wojsk po Europie, czego – w kontekście wzmacniania flanki wschodniej - domaga się NATO.

- Ufam, że wysiłki UE na rzecz mobilności wojskowej okażą się dla nas pomocne. A Unia rozumie, że wspólna obrona to zadanie NATO i tylko NATO – powiedział James Mattis w czwartek (15.02.2018).

O ile Niemcy skupiają się obecnie w PESCO głównie na aspekcie przemysłowym, to Francja zajmuje się zdolnościami do misji wojskowych np. w Afryce - także we współpracy Unii z pobrexitową Wlk. Brytanią. Paryż przekonuje, że to wyłącznie uzupełnienie zadań NATO, a w żadnym razie konkurowanie z Sojuszem Północnoatlantyckim. Ale Francuzi boją się, że w Waszyngtonie może odżyć dawna amerykańska nieufność wobec planów obronnych UE, która na dobre wygasła w USA dopiero za drugiej kadencji prezydenta George'a W. Busha.

Przeczytaj też:
Sojusz religijnej i politycznej prawicy. "Alternatywa dla chrześcijan"
Micheil Saakaszwili: Zachód musi pozostać wiarygodny