Prezydent to nie wódz

Kapitan samolotu odmówił, argumentując, że obok Tbilisi trwają walki. Ostatecznie samolot wylądował w Azerbejdżanie, a Lech Kaczyński i towarzyszący mu prezydenci dojechali do stolicy Gruzji samochodami. Rozmowa z profesorem Piotrem Winczorkiem, konstytucjonalistą

– Konstytucja określa prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych, lecz z tej ogólnej kwalifikacji nie wynikają konkretne uprawnienia. Owszem, prezydent powołuje szefa sztabu generalnego i mianuje na określone stopnie wojskowe, ale reszta to kompetencje, powiedziałbym, moralne: sztandary mają mu się kłaniać, generałowie oddawać honory.

– Jako zwierzchnik sił zbrojnych prezydent nie działa sam. Konstytucja mówi wprost, że czyni to za pośrednictwem ministra obrony narodowej, czyli decyzje prezydenta muszą być przynajmniej konsultowane z szefem MON i podległymi mu dowódcami. To tryb obowiązujący w czasie pokoju. Na wypadek wojny, gdy idzie o mobilizację, interwencję zbrojną czy powołanie naczelnego dowódcy sił zbrojnych, prezydent czyni to na wniosek premiera. Jakiekolwiek działanie prezydenta bez przyzwolenia rządu byłoby złamaniem konstytucji.

– Gdyby wojsko chciało się buntować, prezydent- mógłby tupnąć nogą i powiedzieć, że jest temu przeciwny. I to wszystko. Konstytucja nie gwarantuje prezydentowi, że każdy żołnierz, od szeregowca do generała, ma wykonywać jego rozkazy. Polski prezydent jest zwierzchnikiem, a nie dowódcą sił zbrojnych jak prezydent USA, Ukrainy, Słowacji czy Czech. Krótko mówiąc, polski prezydent to nie naczelny wódz, bo takiego nasza konstytucja w ogóle nie przewiduje.

– rozmawiała Aleksandra-Pawlicka