Potrzebujemy innej armii

Bogdan Klich: – Jesteśmy tam ze względu na bezpieczeństwo Polski.

– Dzisiaj bezpieczeństwo każdego kraju rozgrywa się także poza jego granicami. Bezpieczeństwo naszego kraju zależne jest od spójności i wiarygodności Sojuszu Północnoatlantyckiego. Ponieważ Sojusz patronuje tej misji i uznawana jest ona za główny test jego sprawności, jest w naszym narodowym interesie, aby w niej uczestniczyć i nie pozwolić, aby zakończyła się porażką.

– Przez ostatnie lata nie rozmawiano z umiarkowanymi środowiskami talibów. Nowa administracja amerykańska widzi ten problem inaczej. Zwłaszcza po ostatnich wyborach w Afganistanie wydaje się, że możliwe jest rozpoczęcie takich rozmów.

– Zastosujemy tam identyczne kryteria jak przed zakończeniem naszej operacji w Iraku. Chodzi o stabilizację lokalnej administracji i zapewnienie jej efektywnej kontroli nad terytorium prowincji oraz osiągnięcie odpowiedniej sprawności przez miejscowe oddziały wojska i policji. Te kryteria zadecydowały, że w 2007 r. podjęliśmy decyzję o wycofaniu naszych wojsk z Iraku. Jestem przekonany, że te mierniki będą stosowane również podczas dyskusji na temat tego, kiedy możemy opuścić prowincję Ghazni w Afganistanie.

– W prowincji Ghazni dominuje żywioł pasztuński, bardziej krytyczny, a czasem wręcz wrogo nastawiony do obecności sił NATO w Afganistanie. Wiele działań terrorystycznych wobec naszych żołnierzy ma na celu zniszczenie pozytywnych relacji zbudowanych przez naszych żołnierzy z przywódcami, bądź też z całymi lokalnymi społecznościami. Staramy się tę wrogość zmniejszać przez pomoc rozwojową, skierowaną do miejscowej ludności, budowę dróg, mostów, infrastruktury.

– Chętnie bym usłyszał wreszcie, kto jest tym biurokratą odpowiedzialnym za niedostarczanie odpowiedniego sprzętu do Afganistanu. Generał wspominał m.in. o bezzałogowych samolotach rozpoznawczych. Zgadzam się z tym i dlatego po objęciu przeze mnie urzędu zadecydowałem o ich zakupie. Postępowanie w tej sprawie zostało jednak przerwane, kiedy wojskowy gestor sprzętu, a więc ten, który określa techniczne warunki sprzętu, zażyczył sobie „złotych klamek”, czyli takiego wyposażenia, jakie w Afganistanie jest nam kompletnie zbędne.

– Zdolność do przenoszenia ładunków rakietowych oraz bomb. Tego nie potrzebujemy. Chodzi o samolot rozpoznawczy, a nie uderzeniowy.

– Już jedenastego dnia mojego urzędowania na wniosku gen. Skrzypczaka w sprawie zakupu śmigłowców w tej sprawie napisałem: zgoda. Okazało się jednak, że firma CENZIN wraz z dwoma partnerami postanowiła naciągnąć skarb państwa na niebagatelną kwotę miliarda złotych. Z naszej oceny rynku wynikało, że śmigłowce nie powinny kosztować więcej niż 500 mln. Oferta złożona przez firmę CENZIN i jej partnerów opiewała na 1 miliard 500 mln. To klasyczny przykład próby „dojenia” ministerstwa obrony na grube pieniądze.

– Muszę powiedzieć, że było czymś wyjątkowo obrzydliwym to, co wydarzyło się po śmierci kpt. Ambrozińskiego. Drugiego dnia po jego śmierci na ekranie telewizora zobaczyłem grupę licytujących się lobbystów. Każdy z nich mówił o brakach w uzbrojeniu po to, żeby załatwić swój interes. Oczywiście nie wszyscy eksperci to lobbyści. Niemniej jednak duża część spośród zabierających głos w kwestiach czysto wojskowych oraz politycznych to reprezentanci firm. Zabiegają o zakup konkretnych rodzajów sprzętu i konkretnego rodzaju uzbrojenia wojskowego. Robią to albo z podniesioną przyłbicą, albo nieoficjalnie, wykorzystując także media. Przeżywam sytuacje groteskowe, gdy widzę znanego w Polsce lobbystę użalającego się, że zbyt wielu lobbystów zabiera głos w sprawie sprzętu wojskowego.

– Wystarczy zobaczyć, skąd pochodzą reklamy w tytułach prasowych, które redagują. Sprawdzić, jak się wypowiadali w sprawie poprzednich kontraktów bądź przeciwko jakim inwestorom zgłaszali wnioski do prokuratury. Wystarczy przejrzeć księgi wejść i wyjść do różnych komórek Ministerstwa Obrony Narodowej i będziemy mieli prawie pełny przegląd tych, którzy lobbują za czymś bądź przeciwko czemuś.

– Uważam, że żołnierze służący obecnie w Afganistanie są przyzwoicie wyposażeni, biorąc pod uwagę zwłaszcza to, co zostało dostarczone w ciągu ostatniego roku, jak i porównując stan ich wyposażenia z innymi kontyngentami.

– Że z tym wyposażeniem można skutecznie realizować zadania, ale że jest przed nami jeszcze sporo do zrobienia. Kontyngent działający w znacznie trudniejszych warunkach bezpieczeństwa aniżeli przed rokiem musi być doposażony.

– Zgodnie z ostatnimi deklaracjami Amerykanów, tarcza będzie budowana, tylko w inny sposób. Ma to być system tańszy, bardziej mobilny i rozproszony. Oferta prezydenta Obamy została skierowana do Polski na razie ustnie, więc z jej oceną trzeba się wstrzymać do momentu, aż dostaniemy ją na piśmie. Ostatni rok zmusza nas do większej ostrożności.

– Ze względu na zmiany w programie tarczy antyrakietowej jest większa szansa na to, aby Patrioty pojawiły się w Polsce w przyszłym roku.

– Amerykanie zapewnili nas, że Patrioty będą uzbrojone i zdolne do włączenia w polski system obrony powietrznej.

– Armia zawodowa jest już faktem.

– Na dzień dzisiejszy liczy 99 tys. żołnierzy zawodowych. Do końca roku zamierzamy pozyskać około tysiąca ochotników, tak aby zobowiązanie do stworzenia armii liczącej 100 tys. żołnierzy zawodowych stało się faktem.

– Istotnie, ale czas ich realizacji musiał ulec wydłużeniu ze względu na kryzys finansowy.

– Uważam, że nasz kraj potrzebuje 120 tys. żołnierzy. Tę liczbę osiągniemy do końca 2011 r. To będzie 100 tys. żołnierzy w służbie czynnej oraz 20 tys. żołnierzy narodowych sił rezerwowych. Tę formację będą tworzyć ci, którzy dobrowolnie zgłoszą się do odbywania służby wojskowej w ograniczonym zakresie, czyli 30 dni w ciągu roku. Będzie im przysługiwał żołd za czas odbywania ćwiczeń wojskowych. Ich pracodawcy otrzymają rekompensaty w związku z „wypożyczeniem” pracownika z zakładu pracy przez wojsko. Zasadniczym przeznaczeniem tej formacji będą działania antykryzysowe w kraju oraz uzupełnianie naszych kontyngentów za granicą, gdy będzie to niezbędne.

– W wystąpieniu generała było także drugie dno. Reformy prowadzone przez mnie w MEN i Wojsku Polskim oznaczają, że armia za trzy lata ma mieć zupełnie inne oblicze niż dziś. Wyrzucenie poza wojsko ponad 20 procent infrastruktury oznacza, że wojsko będzie lżejsze i tańsze. Zmniejszy się liczba garnizonów, komend uzupełnień, nastąpi odchudzenie administracji wojskowej. Żołnierz w ciągu najbliższych 3 lat stanie przed alternatywą: albo zostaje w miejscu, w którym dotychczas służył i żył, ale straci służbę w jednostce wojskowej, której nie będzie, albo pójdzie w miejsce wskazane mu przez armię. Wydawało się, że żołnierze to wiedzą, ale opór przeciwko przenosinom jest w tej chwili ogromny. Nie ma jednak innej możliwości. Wojsko musi być mobilne. Te zmiany mają spowodować zwiększenie jednostek gotowych do walki, tzw. jednostek walczących, a zmniejszenie liczby jednostek zabezpieczających i wspierających, a w szczególności zmniejszenie biurokracji wojskowej.

– Ich praca stanowi ważne uzupełnienie działań oficerów wychowawczych. Skoro armia zmienia się ze „służbodawcy” w pracodawcę, a żołnierz współczesny coraz bardziej zaczyna chodzić do pracy, aniżeli służyć, to trzeba stworzyć nowy etos żołnierski. Rola kapelanów wojskowych we współtworzeniu tego etosu jest wielka. Nikt lepiej nie powie żołnierzowi o jego obowiązkach, bo o swoich prawach dużo wie, sam z siebie.