Polacy pójdą na wybory? - zobacz najnowszy sondaż

Jak zaznacza jednaj pracowania, z doświadczenia wiadomo, że - z różnych względów - przedwyborcze deklaracje dotyczące uczestnictwa w wyborach zazwyczaj w dużym stopniu rozmijają się z rzeczywistymi zachowaniami.

CBOS przypomniał, że w badaniu, jakie zrealizował w październiku 2007 roku - na tydzień przed poprzednimi wyborami parlamentarnymi - udział w głosowaniu zapowiadało niemal 71% ankietowanych, tymczasem faktyczna frekwencja wyniosła niespełna 54% (różnica 17 punktów procentowych).

Podobna rozbieżność pomiędzy deklaracjami a rzeczywistym udziałem w głosowaniu miała miejsce w przypadku wyborów parlamentarnych w 2005 roku. Wówczas różnica między frekwencją deklarowaną w ostatnim sondażu przedwyborczym CBOS (58,8%) a faktycznym udziałem w wyborach (40,6%) wyniosła 18 punktów procentowych - tyle samo co w 1997 roku.

Największa rozbieżność (20-punktowa różnica) miała miejsce w 2001 roku. Deklarację udziału w głosowaniu w ostatnim przedwyborczym sondażu złożyło 66,4% respondentów, faktycznie do urn poszło jednak tylko 46,3% uprawnionych do głosowania.

CBOS zauważa, że im bliżej wyborów, tym deklarowana frekwencja jest zazwyczaj wyższa niż rzeczywista. Pracowania tłumaczy to kilkoma czynnikami. Najbardziej znaczącą przyczyną rozbieżności między deklarowaną a rzeczywistą frekwencją wyborczą jest - według CBOS - tzw. poprawność obywatelska.

Jak napisano w analizie do wyników wrześniowego sondażu, część wyborców z góry wie, że nie będzie głosować, jednak mając świadomość, że w społecznym odbiorze postawa taka należy do zachowań niewłaściwych, w rozmowie z ankieterem nie przyznaje się do swoich planów. Zjawisko to nasila się, pisze CBOS, jeśli pytanie dotyczy uczestnictwa w konkretnym głosowaniu wraz z podaniem jego dokładnego terminu (tak jak w przypadku tegorocznych wyborów, o których wiadomo, że odbędą się 9 października).

CBOS zwraca uwagę, że o istnieniu efekty tzw. poprawności obywatelskiej świadczą także wyniki sondaży przeprowadzanych już po wyborach. Jak podaje pracownia, począwszy od wyborów parlamentarnych w 1997 roku, w pierwszym powyborczym sondażu odsetek osób deklarujących udział w głosowaniu był o ponad 10 punktów procentowych wyższy niż faktyczna frekwencja wyborcza (różnica 11 punktów w 2005 roku i 16,2 w 2007 roku).

"Mając na uwadze te informacje oraz przeprowadzone wyżej analizy można przypuszczać, że choć trzy piąte badanych zapewnia o swoim udziale w głosowaniu 9 października br., do urn wybierze się prawdopodobnie jedynie około 40% uprawnionych" - przewiduje CBOS.

Znacznie lepszym sposobem na oszacowanie rzeczywistej frekwencji jest, według CBOS, analiza liczby osób zainteresowanych wyborami i jednocześnie deklarujących udział w nich. W tym wypadku, jak wynika z analiz pracowni, różnice między deklaracjami a rzeczywistymi zachowaniami wahały się od 2,8 punktu procentowego w 2001 roku do 4,3 w 2005 roku.

W najnowszym sondażu CBOS osób zainteresowanych wyborami do Sejmu i Senatu oraz pewnych swojego udziału w głosowaniu było 45,4%.

Pozostałe przyczyny rozbieżności między deklarowaną a faktyczna frekwencją wyborczą to - zdaniem CBOS - wydarzenia losowe, które sprawiają, że choć przed wyborami część osób w dobrej wierze deklaruje udział w głosowaniu, to w dniu wyborów nie realizuje swoich planów.

Innym powodem jest - pisze CBOS - niedoinformowanie na temat głosowania i kandydatów, co wiąże się z brakiem określonych preferencji wyborczych. W sondażu przedwyborczym niektórzy respondenci deklarują udział w wyborach zakładając, że jeszcze zdążą zapoznać się z programami partii i ich kandydatów i zdecydować, na kogo oddać swój głos. W rzeczywistości nie udaje im się to jednak i w dniu wyborów pozostają w domach.

CBOS przeprowadziło sondaż w dniach 8 - 14 września 2011 roku na liczącej 1077 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.