Pokojowa Nagroda Nobla dla OPCW. Zaskakujący wybór Komitetu Noblowskiego

OPCW jest organem wykonawczym Konwencji o zakazie broni chemicznej, która weszła w życie w 1997 roku. Na czele organizacji stoi od 2010 roku turecki dyplomata Ahmet Uzumcu. Siedziba i laboratoria OPCW mieszczą się w Hadze, gdzie zatrudnionych jest ok. 500 osób.

Organizacja została wyróżniona za "intensywne wysiłki" w celu wyeliminowania arsenałów chemicznych na świecie - oświadczył Komitet Noblowski. - Ostatnie wydarzenia w Syrii, gdzie ponownie użyto broni chemicznej, unaoczniły potrzebę wzmocnienia wysiłków w celu wyeliminowania tej broni - podkreślono.

- Wierzę, że Pokojowa Nagroda Nobla pomoże nam w nadchodzących miesiącach w promowaniu uniwersalności Konwencji o zakazie broni chemicznej - powiedział Uzumcu w norweskiej telewizji NRK.

Obecnie do OPCW należy 189 krajów członkowskich reprezentujących ponad 98 proc. ludności świata. Cztery kraje - Korea Północna, Angola, Egipt i Sudan Południowy - nie podpisały ani nie ratyfikowały konwencji. Izrael i Birma podpisały ją w 1993 roku, ale do tej pory nie ratyfikowały. Od poniedziałku konwencja ma zacząć formalnie obowiązywać Syrię, która przystąpiła do niej w połowie września.

Organizacja znalazła się w centrum uwagi w związku z misją w Syrii i rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ przyjętą w celu uniknięcia interwencji militarnej w tym kraju. Wcześniej za sprawą OPCW zniszczonych zostało 57 tys. ton broni chemicznej, m.in. w Iraku, Libii, Rosji i USA. W sumie OPCW przeprowadziła ponad 5 tys. inspekcji w 86 krajach.

Praca OPCW opiera się na "latach cierpliwej dyplomacji" - mówił niedawno AFP rzecznik organizacji Michael Luhan. - Upór, bez fanfar: to praca powolnego niszczenia, która, miejmy nadzieję, będzie bardziej doceniana z czasem - dodał.

Norweska telewizja NRK jako pierwsza, kilkadziesiąt minut przez przyznaniem nagrody, trafnie wytypowała zwycięzcę. W przeszłości również trafnie przewidywała laureatów. W ubiegłym roku poinformowała, że pokojowego Nobla otrzyma Unia Europejska - na godzinę przed ogłoszeniem werdyktu norweskiego Komitetu Noblowskiego.

Przyznając nagrodę nieznanej szerzej organizacji międzynarodowej Komitet Noblowski chciał zwrócić uwagę na konflikt w Syrii, trwający trzeci rok, bez opowiadania się po żadnej ze stron - komentuje agencja Associated Press. Zgodnie z planem zaakceptowanym przez Radę Bezpieczeństwa ONZ całkowita likwidacja syryjskiej broni chemicznej ma się zakończyć do połowy 2014 roku. Prezydent Syrii Baszar al-Asad zgodził się zniszczyć swoją broń chemiczną w ramach rosyjsko-amerykańskiego porozumienia, mającego zapobiec uderzeniu militarnemu USA na cele reżimu syryjskiego.

W Syrii inspektorzy OPCW odwiedzili do tej pory trzy obiekty znajdujące się na terenach kontrolowanych przez reżim w Damaszku. W planie jest skontrolowanie 20 lokalizacji, również znajdujących się na terenach pod kontrolą rebeliantów. W środę szef organizacji apelował o wprowadzenie tymczasowych rozejmów w Syrii umożliwiających ekspertom prowadzenie pracy.

Pokojowa Nagroda Nobla wynosząca 1,25 mln dolarów zostanie wręczona 10 grudnia w rocznicę śmierci jej fundatora Alfreda Nobla. Bukmacherzy zaskoczeni

Co ciekawe, OPCW nie była wymieniana w szerokiej czołówce, na którą stawiali brytyjscy bukmacherzy. Oprócz 16-letniej Pakistanki, działaczki na rzecz edukacji dziewcząt w tym kraju, na której życie czyhają talibowie, innym faworytem był kongijski ginekolog Denis Mukwege. Za jednego funta postawionego na nastolatkę można było wygrać zaledwie 1,6. Kongijczyk zapewniał wygraną rzędu 2 funtów.

Spore szanse brytyjscy bukmacherzy przyznawali także Edwardowi Snowdenowi, który ujawnił aferę podsłuchową PRISM oraz organizacji Demokratyczny Głos Birmy. W gronie faworytów znajdował się także Bradley Manning, były żołnierz USA, który został aresztowany w maju 2010 za wyniesienie tajnych dokumentów wojskowych.

Wyżej niż OPCW bukmacherzy oceniali nawet szanse prezydenta Rosji Władimira Putina oraz Bono, lidera zespołu U2, znanego z działalności charytatywnej.

Eksperci nie mieli wątpliwości, że Malala Yousufzai jest odpowiednią kandydatką do Pokojowej Nagrody Nobla, jednak pojawiały się wątpliwości natury moralnej. - Nie jestem pewien czy to byłoby odpowiednie, z punktu widzenia etyki, by nagrodę pokojową przyznawać dziecku - mówił jeszcze przed przyznaniem Tilman Brueck, szef Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI) w rozmowie z norweską agencją NTB.

Z kolei brytyjski "The Guardian" komentował, że 16-latka już teraz jest wystarczająco rozpoznawalną postacią i może kontynuować swoją działalność na rzecz praw człowieka bez Pokojowej Nagrody Nobla. "Nieważne, co się stanie, świat ją zna i słucha. Nie będzie miała żadnego problemu, by znaleźć wszelkiego rodzaju wsparcie wszelkiego" - pisała w czwartek Dhiya Kuriakose.

Z nagrody dla OPCW cieszył się tuż po jej przyznaniu szef polskiego MSZ Radosław Sikorski - Chciałem pogratulować Pokojowej Nagrody Nobla organizacji, która zajmuje się usuwaniem broni chemicznej z naszego globu. To jest coś, w czym Polska od wielu lat aktywnie uczestniczy i dosłownie w ostatnich miesiącach nasz dyplomata był wręcz przewodniczącym konferencji przeglądowej Konwencji o zakazie produkcji, składowania i używania broni chemicznej - powiedział minister dziennikarzom.

- Interpretuję tę decyzję jako wyraz odrazy cywilizowanego świata wobec użycia broni chemicznej w Syrii i jako bodziec zachęcający do dokończenia procesu likwidacji syryjskiego arsenału chemicznego. Uważam, że to zrozumiała, słuszna decyzja w słusznej sprawie - oświadczył szef MSZ.