Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Dzień ten obchodzony jest w całym kraju 1 marca, w rocznicę stracenia kierownictwa IV Komendy Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych zaplanowano w całym kraju. Prezydent Bronisław Komorowski uczcił święto już w czwartek, wręczeniem osiemnastu osobom odznaczeń państwowych w Pałacu Prezydenckim.

W piątek podczas wizyty w woj. lubelskim Komorowski odwiedzi Ryki, gdzie złoży wieniec przy wspólnej mogile Żołnierzy Wyklętych na cmentarzu parafialnym.

W stolicy w piątek ma odbyć się uroczystość składania kwiatów przed Grobem Nieznanego Żołnierza, organizowana przez Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Tego dnia zaplanowano także składanie kwiatów i zapalanie zniczy w miejscach represji komunistycznych m.in. pod tablicą pamiątkową na murze Aresztu Śledczego przy ul. Rakowieckiej i na Pradze.

IPN przygotował, skierowaną do uczniów, lekcję historii dla młodzieży i akcję edukacyjną przypominającą o bohaterach polskiego podziemia niepodległościowego. Młodzież proszona jest o zbieranie zdjęć i relacji dokumentujących obchody Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Instytut apeluje również o udział w budowie wirtualnego pomnika żołnierzy wyklętych, poprzez kliknięcie na portalu pamięć.pl. W sobotę 2 marca w południe IPN zaprasza do udziału w rowerowej Masie Krytycznej, która przejedzie szlakiem miejsc związanych z historią bohaterów powojennego podziemia.

Lubelska Fundacja Niepodległości w ramach organizowanego Roku Żołnierzy Wyklętych we współpracy z samorządami ok. 60 miast planuje wyeksponowanie w miejscach publicznych, urzędach i placówkach edukacyjnych plakatów z biogramami żołnierzy wyklętych. Dla młodzieży przygotowano konkurs "Epizody Niepodległości - Żołnierze Wyklęci" i grę "Bohaterowie wyklęci", której gracze wcielą się w dowódców polskiego podziemia niepodległościowego i będą walczyć przeciw narzuconej władzy.

Elementem obchodów Roku jest też publikacja "Wyklęci. Podziemie zbrojne 1944-1963" oraz projekt płyty "Morowe Panny II", która ma prezentować spojrzenie współczesnych artystek na losy ich rówieśniczek, którym przypadł los Wyklętych.

W całym kraju w ramach obchodów zaplanowano uroczystości w miejscach upamiętniających żołnierzy wyklętych, połączone z apelami pamięci i składaniem kwiatów, msze św., wystawy, promocje publikacji, wykłady, pokazy filmów, gry miejskie czy inscenizacje historyczne.

Wśród miast, które zaangażowały się w obchody jest Kraków, który uczci święto spotkaniem z udziałem kombatantów pod siedzibą UB w latach 1945-56 przy pl. Inwalidów, uroczystościami na Cmentarzu Wojskowym, mszą św. za poległych, która odbędzie się w Kościele Mariackim oraz przemarszem z Rynku do Parku im. Henryka Jordana, gdzie zaplanowano m.in. apel pamięci.

Składaniem kwiatów na grobach żołnierzy wyklętych i spotkaniem w tamtejszej siedzibie IPN pt. "Przed stalinowskim sądem... Wymiar komunistycznej (nie)sprawiedliwości na Pomorzu Zachodnim" o rocznicy przypomni także Szczecin. IPN zaprezentuje również wystawę "Wrogowie Polski Ludowej". 3 marca w Szczecinie odbędzie się także inscenizacja historyczna "Odwet Wyklętych" ukazująca historię oddziału partyzanckiego od walki z okupantem niemieckim, po walkę z żołnierzami sowieckimi i władzą ludową.

W piątek w południe w centrum Białegostoku, wspólnie ze Światowym Związkiem Żołnierzy AK, IPN otworzy wystawę "Żołnierze wyklęci. Pamiętamy. Polskie podziemie niepodległościowe na Białostocczyźnie 1944-1957". W Opolu prezydent miasta jest organizatorem uroczystości pod pomnikiem na Placu Wolności.

W Olsztynie można będzie w piątek m.in. obejrzeć film "Losy niepokornych", a wieczorem wziąć udział w okolicznościowym marszu z Placu Jana Pawła II na Plac Solidarności.

Również w Poznaniu po południu zaplanowano Marsz Pamięci. Wrocławski oddział IPN wsparł organizację gry "Żołnierze Wyklęci". Początek - w piątek w południe pod fontanną z Szermierzem na Placu Uniwersyteckim.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych został ustanowiony w 2011 r. przez parlament "w hołdzie Żołnierzom Wyklętym - bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienia dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu".

Data Narodowego Dnia Pamięci, 1 marca, upamiętnia rocznicę stracenia z rąk funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa kierownictwa IV Komendy Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". 1 marca 1951 r. szefowie IV Zarządu Głównego ppłk Łukasz Ciepliński, mjr Adam Lazarowicz, por. Józef Rzepka, kpt. Franciszek Błażej, por. Józef Batory, Karol Chmiel i mjr Mieczysław Kawalec ponieśli śmierć w stołecznym więzieniu na Rakowieckiej.