Obama pragnie, by Rosja była silna i bogata

Obama zaapelował również do obywateli Rosji, by wybrali demokrację, zaś przekonania o swojej wartości szukali we współpracy, a nie konfrontacji i demonstrowaniu siły.

Amerykański prezydent dał także do zrozumienia, że Stany Zjednoczone gotowe są zrezygnować z tarczy antyrakietowej, jeśli Iran wyrzeknie się planów wejścia w posiadanie broni atomowej.

Obama, który od poniedziałku przebywa z wizytą oficjalną w Moskwie, mówił o tym, występując podczas uroczystości wręczenia dyplomów absolwentom moskiewskiej Rosyjskiej Szkoły Ekonomii (ros. RESz), jednej z najbardziej znanych niepaństwowych uczelni w Rosji.

Ceremonia odbyła się w Gostinym Dworze, reprezentacyjnym centrum wystawowym nieopodal Placu Czerwonego. Oprócz studentów i profesorów RESz prezydenta USA słuchało ponad 1000 zaproszonych gości.

Wystąpienie to zawczasu anonsowano jako najważniejsze przemówienie Obamy podczas obecnej wizyty, pierwszej jaką składa w Rosji w charakterze szefa państwa.

Obama podkreślił, że jego stanowisko jest konsekwencją szacunku do rosyjskiego narodu i rosyjskiej historii. Amerykański przywódca przypomniał, że narody USA i Rosji nigdy ze sobą nie walczyły. - Co więcej, w latach II wojny światowej wspólnie wystąpiły przeciwko faszyzmowi - powiedział.

Obama oznajmił, że globalne partnerstwo okrzepnie, jeśli Rosja zacznie odgrywać w świecie rolę wielkiego mocarstwa. Gospodarz Białego Domu zauważył, że w XX wieku panowała opinia o antagonizmie Rosji i USA, natomiast w XIX pokutował pogląd, że oba mocarstwa powinny walczyć o sfery wpływów. W XXI wieku - według niego - podejścia te okazały się nieprzydatne. - Dlatego wezwałem do "zresetowania" relacji między USA i Rosja - wyjaśnił.

Obama oznajmił, że zimna wojna zakończyła się pokojowo w znacznej mierze dzięki Rosji i krajom Europy Wschodniej. - Jesteśmy zbyt młodzi, by być świadkami mrocznych dni zimnej wojny, gdy testowano bomby, a kraje stały na skraju katastrofy nuklearnej - powiedział.

- W tamtych czasach w Europie, w gotowości do walki, były rozmieszczone armie - amerykańska i radziecka. Później w ciągu kilku lat świat się zmienił - przypomniał prezydent, zaznaczając, że transformacja ta nie była zasługą jednego państwa.

- W znacznym stopniu zimna wojna zakończyła się pokojowo, gdyż narody Rosji i Europy Wschodniej postanowiły położyć jej kres - oświadczył amerykański prezydent.

Nawiązując do amerykańsko-rosyjskich sporów o tarczę antyrakietową, których elementy Waszyngton chce rozmieścić w Polsce i Czechach, Obama dał do zrozumienia, że Stany Zjednoczone gotowe są zrezygnować z tego systemu, jeśli Iran wyrzeknie się planów budowy broni atomowej.

- System ten jest przeznaczony do zapobiegania atakom ze strony Iranu i Korei Północnej. Jeśli przestaną istnieć programy, związane z bronią jądrową w Iranie, to ustaną przyczyny dla budowy systemu obrony przeciwrakietowej - oznajmił prezydent USA.

Obama zadeklarował też, że USA gotowe są razem z Rosją pracować nad nową architekturą bezpieczeństwa w Europie i na świecie. - Ameryka i Rosja nie odniosą żadnych korzyści z wyścigu zbrojeń w Azji i na Bliskim Wschodzie. Dlatego powinniśmy wspólnie występować przeciwko pojawieniu się u Korei Północnej i Iranu broni jądrowej - podkreślił. Nie będę zmuszał do demokracji, ale...

Prezydent zapewnił, że Ameryka nie zamierza dyktować innym krajom, jaki ustrój i jakich przywódców winny wybierać. Przekonywał jednak, że najlepszym modelem jest demokracja.

- Bieg historii pokazał, że państwa, których władze służą narodowi, prosperują. W odróżnieniu od tych, których rządy troszczą się jedynie o utrzymanie władzy - powiedział.

- Dni, kiedy Roosevelt, Churchill i Stalin mogli zmienić świat w czasie jednego spotkania, należą do przeszłości. Świat jest dzisiaj o wiele bardziej złożony. Do głosu doszły miliardy ludzi, dążące do dobrobytu - wskazał Obama. Gospodarz Białego Domu oświadczył, że fundamentem ładu światowego powinna być suwerenność. - Wszystkie narody winne mieć prawo do wybierania sobie przywódców, a państwa - prawo do bezpiecznych granic i własnej polityki zagranicznej - powiedział.

Obama zaznaczył, że dotyczy to tak Rosji, jak i Stanów Zjednoczonych. - Każdy system odstępujący od tych praw kończy się anarchią. Dlatego zasadę tę trzeba stosować w odniesieniu do wszystkich narodów, w tym Gruzji i Ukrainy - oświadczył.

- Rządy, które dążą do prymatu prawa, pozwalają kontrolować swoje działania i dopuszczają do istnienia niezawisłych instytucji, są najsolidniejszymi partnerami handlowymi. W naszej historii demokratyczne kraje zawsze były najbardziej niezawodnymi sojusznikami Ameryki. Dotyczy to także tych, z którymi walczyliśmy w Europie i Azji. I są to narody, które żyją w bezpieczeństwie i dobrobycie - podkreślił prezydent USA.

Jerzy Malczyk