Nowy rząd. Jakie są konstytucyjne kroki jego tworzenia?
Zgodnie z decyzją prezydenta Andrzeja Dudy, misję stworzenia nowego rządu po wyborach otrzymał Mateusz Morawiecki. W poniedziałek 13 listopada odbyło się oficjalne przekazanie aktu desygnowania Prezesa Rady Ministrów w Pałacu Prezydenckim. Co wydarzy się w najbliższych dniach? Kiedy zostanie przedstawiony nowy rząd?
Jak wynika z art. 154 Konstytucji RP, w pierwszym kroku misję stworzenia nowego rządu powierza wybranemu kandydatowi prezydent. Głowa państwa powołuje również prezesa Rady Ministrów oraz pozostałych członków rządu w ciągu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu. Jak przekazał rzecznik rządu Piotr Müller, członków proponowanego gabinetu Mateusza Morawieckiego Polacy powinni poznać "między 12. a 14. dniem tego terminu".
Kto stworzy nowy rząd? Konstytucja wyjaśnia, co stanie się później
Po powołaniu nowego rządu przez prezydenta, Prezes Rady Ministrów w ciągu 14 dni od powołania musi przedstawić w Sejmie program działania swojego gabinetu, czyli wygłosić exposé oraz złożyć wniosek o udzielenie Radzie Ministrów wotum zaufania. To udzielane jest bezwzględną większością głosów.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Co w przypadku, gdy powołany przez prezydenta rząd nie uzyska sejmowej większości bezwzględnej, czyli izba niższa parlamentu nie udzieli mu wotum zaufania? Artykuł 154. par. 3 Konstytucji RP wskazuje, że to Sejm przejmuje inicjatywę. Posłowie i posłanki wybierają wówczas ze swojego grona premiera oraz proponowanych przez niego członków rządu.
Wybór ten również musi zostać potwierdzony przez bezwzględną większość w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Tak wybraną Radę Ministrów oraz jej prezesa powołuje następnie prezydent. Głowa państwa odbiera również od nich przysięgę.
Nowy rząd i nowy premier. Kolejne konstytucyjne kroki
Jeżeli również ten krok nie pozwoli na wyłonienie nowego rządu, zgodnie z Konstytucją inicjatywa ponownie powraca do prezydenta. Głowa państwa "w ciągu 14 dni powołuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę". Sejm w ciągu 14 dni od czasu powołania nowego rządu głosuje nad udzieleniem mu wotum zaufania. Co ważne, w tym przypadku do powołania gabinetu niezbędne będzie uzyskanie zwykłej większości głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Jeżeli również ten krok nie zakończy się udzieleniem Radzie Ministrów wotum zaufania, zgodnie z przepisami Konstytucji prezydent skraca kadencję parlamentu i zarządza organizację wyborów.
