NIK negatywnie o pomocy MON dla żołnierzy odchodzących ze służby

Wyniki kontroli dotyczącej procesu rekonwersji żołnierzy odchodzących z Sił Zbrojnych w latach 2001-2005 przedstawiono we wtorek na konferencji w Warszawie. W ubiegłym tygodniu omawiano je na posiedzeniu sejmowej komisji obrony.

W skontrolowanym okresie zwolniono z zawodowej służby ponad 22,5 tys. żołnierzy. Uprawnionych do pomocy było ok. 19,5 tys. osób; zwróciło się o nią 9,8 tys. Zwolnienia były wynikiem m.in. przyjętego przez rząd w 2001 r. programu przebudowy i modernizacji Sił Zbrojnych. Restrukturyzacja zakładała zmniejszenie liczebności wojska do 150 tys.

NIK negatywnie oceniła sam proces tworzenia systemu prawnego regulującego pomoc rekonwersyjną (obejmującą doradztwo zawodowe, przekwalifikowanie, praktyki, pośrednictwo pracy) oraz kształt tego systemu.

W kontrolowanym okresie na przekwalifikowanie żołnierzy wydano kwotę ok. 13 mln zł, z czego - jak wskazała NIK - ok. 5 mln zł z naruszeniem prawa. Nieprawidłowości dotyczą m.in. przyznawania świadczeń osobom nieuprawnionym; wydawania środków na szkolenia, które faktycznie nie zostały przeprowadzone lub nie zostały ukończone, oraz finansowania nauki języków obcych, która nie spełniała podstawowych kryteriów szkolenia (np. tzw. metodą SITA, przy użyciu specjalnego sprzętu wprowadzającego w stan relaksu).

NIK wskazała ponadto, że MON nie skorzystało z możliwości pozyskania funduszy ze środków pomocowych UE. Cztery z dziewięciu programów zaproponowanych przez organy wojskowe wspólnie z powiatowymi urzędami pracy nie zostały przyjęte, a cztery z pięciu pozostałych nie były realizowane, ponieważ w budżecie MON nie zaplanowano środków na wkład własny.

W ocenie NIK zadania w zakresie rekonwersji powierzono zbyt wielu jednostkom organizacyjnym w resorcie, czego skutkiem było albo powielanie tych samych zadań, albo zaniechanie części z nich.

NIK, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, pozytywnie oceniła działalność terenowych struktur odpowiedzialnych za rekonwersję.

Wśród pokontrolnych zaleceń NIK znalazło się m.in. opracowanie całościowej koncepcji świadczenia pomocy, usprawnienie procesu rekonwersji, zwiększenie kontroli i nadzoru nad działalnością organów świadczących pomoc oraz zwiększenie współpracy z innymi resortami i organami.

Jak wskazywał w ubiegłym tygodniu na posiedzeniu komisji wiceszef MON Aleksander Szczygło, podjęto już działania mające wyeliminować większość nieprawidłowości. Potwierdził to wówczas przedstawiciel NIK Wiesław Kurzyca.

Kontrola została przeprowadzona od kwietnia do października 2005 r. i objęła okres od 2001 r. do pierwszego półrocza 2005 r. W tym czasie resortem obrony kierowali Bronisław Komorowski (czerwiec 2000-październik 2001) i Jerzy Szmajdziński (październik 2001- październik 2005).