Nagroda Nobla z chemii. Za rozwój nowych metod syntezy
Carolyn R. Bertozzi (USA), Morten Meldal (Dania) i K. Barry Sharpless (USA) zostali laureatami Nagrody Nobla z chemii za rozwój nowych metod syntezy chemicznej, które pozwoliły uprościć proces syntezy nawet skomplikowanych cząsteczek - ogłosił w środę Komitet Noblowski. W uzasadnieniu Komitet Noblowski napisał, że Bertozzi, Meldal i Sharples zostali docenieni "za rozwój chemii 'klik' oraz chemii bioortagonalnej".
Chemia "klik" jest terminem wymyślonym przez K. Barry'ego Sharplessa. Określa syntezę chemiczną, w której zachodzą szybkie i skuteczne reakcje między małymi cząsteczkami pozwalające tworzyć nawet skomplikowane związki w prosty sposób. Z kolei termin chemia bioortogonalna odnosi się reakcji chemicznych, które mogą zachodzić w żywych układach bez zakłócania natywnych procesów biochemicznych. Ten termin wymyśliła Carolyn R. Bertozzi w 2003 roku.
Nobliści podzielą się po równo nagrodą w wysokości 10 mln koron szwedzkich (nieco ponad 915 tys. dolarów amerykańskich).
Nagrody Nobla w cieniu wojny w Ukrainie
W poniedziałek zaczął się tydzień, podczas którego komitety noblowskie w Sztokholmie lub Oslo ogłoszą laureatów nagród Nobla w sześciu dziedzinach. W tym roku uroczystości po raz pierwszy od dwóch lat odbędą się bez restrykcji pandemicznych, ale w cieniu wojny w Ukrainie.
W poniedziałek - Svante Paabo, szwedzki biolog specjalizujący się w genetyce ewolucyjnej, został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny 2022 za "odkrycia dotyczące genomów wymarłych homininów i ewolucji człowieka" - ogłosił Komitet Noblowski.
We wtorek - Alain Aspect, John F. Clauser i Anton Zeilinger, zajmujący się mechaniką kwantową - zostali laureatami tegorocznej Nagrody Nobla z fizyki w 2022 roku. Wyniki ich pracy utorowały drogę dla nowej technologii, opartej na informacjach kwantowych.
W czwartek Nagroda Nobla z literatury, w piątek Pokojowa Nagroda Nobla
Pierwszy czwartek października to święto literatury. W Sali Giełdy na sztokholmskim Starym Mieście sekretarz Akademii Szwedzkiej Mats Malm ogłosi laureata literackiej Nagrody Nobla. Dwoje noblistów z ostatnich lat to tanzańsko-brytyjski pisarz Abdulrazak Gurnah (za 2021 rok) oraz amerykańska poetka Louise Glück (za 2020 rok). Może to wskazywać, że w tym roku większe szanse może mieć twórca z Europy.
W piątek uwaga świata skierowana zostanie na Oslo, gdzie tradycyjnie to norweski komitet przyzna Pokojową Nagrodę Nobla. Jak podał Instytut Nobla, w tym roku napłynęło 343 nominacji, z czego 251 to osoby, a 92 to organizacje. Jest to druga największa liczba zgłoszonych kandydatur w historii po 2016 roku, gdy było ich 372.
Szczególne znaczenie Pokojowej Nagrody Nobla
Z powodu trwającej na skutek rosyjskiej inwazji wojny w Ukrainie Pokojowa Nagroda Nobla może mieć szczególne znaczenie. W ubiegłym roku wyróżniono dziennikarzy, Marię Ressę z Filipin oraz Dmitrija Muratowa z opozycyjnej "Nowej Gaziety". W Oslo w Centrum Pokojowej Nagrody na wystawie poświęconej noblistom szczególne miejsce zajmują przykłady działania kremlowskiej propagandy oraz fake newsów.
Laureata Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii poznamy w poniedziałek 10 października w Sztokholmie. Fundatorem tego wyróżnienia jest Bank Szwecji i jest to jedyna dodatkowa Nagroda Nobla, o jakiej Alfred Nobel nie wspomina w swoim testamencie.
