Nadciąga tornado? Sprawdź, gdzie się schronić

"Trąby powietrzne powstają zazwyczaj przed frontem chłodnym w masie ustępującego ciepłego i wilgotnego powietrza, w której utrzymuje się silna konwekcja i dochodzi do powstania gwałtownych burz, nawałnic, szkwałów i właśnie trąb powietrznych" - czytamy w artykule nt. powstawania tornad autorstwa prof. Haliny Lorenc z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

W Polsce występują trąby powietrzne, które są silnym wirem powietrza o niewielkiej średnicy (do kilkudziesięciu metrów i pionowej lub skośnej osi obrotu względem powierzchni Ziemi). Trąba powietrzna zwykle wyrasta w przedniej części chmury burzowej Cumulonimbus w postaci leja skierowanego ku powierzchni Ziemi. Obniża się on stopniowo i nieraz osiąga powierzchnię ziemi. Wówczas jego przekrój się zwęża i powstaje w nim wiatr osiągający prędkość od 50 do 100 m/s i większej.

Wielka prędkość wiatru powoduje, że rozwija się siła odśrodkowa. Sprawia ona, że masy powietrza rozpływają się na boki. Tymczasem w środku wiru ciśnienie znacznie spada w stosunku do otaczającego - o kilkadziesiąt, a nawet o 100 hPa. W pewnej chwili wir schodzi do powierzchni Ziemi i zwija się w lej, który porywa tumany pyłu, piasku i spiralnym ruchem unosi je do góry. W tym stadium rozwoju trąby powietrznej, wir tworzy ciemny słup jakby podtrzymujący chmurę, rozszerzony na obu jego końcach.

Dlaczego nie należy schronić się pod wiaduktem? Jak tłumaczą Łowcy Burz, "w przypadkach silniejszych trąb powietrznych tworzy się pod nim ogromne podciśnienie, a każdy szczątek niesiony przez tornado staje się niebezpiecznym dla życia. Nawet przedmiot wielkości ołówka, każdy - nawet niewielki odłamek szyby - może zabić człowieka". Wynika to z silnego wiatru w wirze, który każdemu przedmiotowi nadaje bardzo duży pęd. Istnieje również obawa, że tornado zassie wszystko, co znajdzie się pod wiaduktem, łącznie z przebywającymi tam ludźmi. Choć w Polsce to mało prawdopodobne, na świecie są jednak przypadki, gdy trąba powietrzna porywała tak wielkie konstrukcje jak wiadukt.

Łowcy Burz podają, że zdecydowanie najlepszym schronieniem jest piwnica i ściana nośna budynku. W przypadku, kiedy piwnicy nie ma w domu, wówczas należy przeczekać żywioł na parterze budynku w pomieszczeniu bez okien, najlepiej w środku budynku, czyli np. w łazience. Ważne, by się skulić lub przyjąć pozycję leżącą w rogu pomieszczenia upewniając się, że nic na nas nie spadnie. Warto też nakryć się jakimś miękkim okryciem, jak kołdra, czy narzuta, aby zabezpieczyć się przed ewentualnym zranieniem. Pod żadnym pozorem nie wolno podchodzić do okien.

Wcześniej znając prognozę pogody, warto zabezpieczyć też (pochować) wszelkie wolno stojące rzeczy pozostawione na podwórku.

Podczas podróży samochodem widząc, że w naszą stronę zbliża się trąba powietrzna, należy bezzwłocznie zatrzymać pojazd. Jeśli to możliwe - schronić się w jakimś pobliskim budynku. Kiedy jednak okaże się, że jest on zbyt daleko, wówczas należy położyć się w przydrożnym rowie bądź w zagłębieniu terenu, który powinien nas osłonić przed latającymi szczątkami przedmiotów i porwaniem przez wir powietrza.

Kiedy już przejdzie tornado, należy jak najszybciej oddalić się od miejsca, w którym zaszło ze względów bezpieczeństwa. Naruszone budynki, ewentualnie nadłamane wysokie drzewa, albo słupy wysokiego napięcia mogą być również przyczyną niebezpieczeństwa.