Na Kubie zmarł Eloy Gutierrez-Menoyo - towarzysz broni, a później przeciwnik Fidela Castro

Gutierrez-Menoyo to jeden z najbardziej niezwykłych i zarazem tragicznych protagonistów ostatnich 60 lat historii politycznej Kuby.

Po wyjściu z kubańskiego więzienia w 1986 roku założył w Miami na Florydzie ugrupowanie Cambio Cubano (Kubańska Zmiana), określane jako umiarkowana opozycja antycastrowska i krytykowane przez radykalną opozycję kubańską na emigracji jako zbyt ugodowe.

Podczas jednej z wizyt na Kubie w 2003 roku postanowił pozostać tam na stałe i organizować opozycję od wewnątrz. Był tolerowany jako lider ugrupowania, które "nie odmawia dialogu" z władzami. Od kilku lat ciężko chory, na wpół ociemniały, zmarł w hawańskim szpitalu na atak serca.

Nigdy nie pogodził się z sytuacją na Kubie

W testamencie, który jego zamieszkała w Portoryko córka ogłosiła po śmierci ojca, Gutierrez-Menoyo dał wyraz rozczarowaniu zastojem politycznym panującym na Kubie.

"Prowadziliśmy dialog z tym rządem w sprawie otwarcia politycznego (...) Po zniknięciu bloku komunistycznego Kuba nie miała przed sobą innego wyjścia, jak tylko dokonać zmian" - napisał Gutierrez-Menoyo w testamencie, wspominając swe "krótkie, ale konkretne" spotkania z Fidelem Castro, które jednak nie zaowocowały oczekiwanymi zmianami.

"Rząd kubański czyni (nadal) trywialny użytek ze swej władzy absolutnej", a "etyka procesu rewolucyjnego z 1959 roku jest w zaniku" - napisał dawny dowódca II Frontu Partyzanckiego w górach Sierra Escambray.

Jako "comandante" odrębnej partyzantki, Gutierrez-Menoyo wspierał militarnie w latach 1956-1958, aż do obalenia dyktatury Fulgencio Batisty, główne siły partyzanckie na wschodzie Kuby, w górach Sierra Maestra, które walczyły pod wodzą Fidela Castro, Camilo Cienfuegosa i Ernesto "Che" Guevary.

"Zdrajca rewolucji"

Eloy Gutierrez-Menoyo, urodził się w 1934 roku w Madrycie, w rodzinie republikańskiej związanej z partią socjalistyczną PSOE. Jego starszy brat, Jose Antonio, zginął w wieku 16 lat w czasie wojny domowej, walcząc w szeregach republikańskich. Drugi brat, Carlos, walczył we francuskiej partyzantce przeciwko hitlerowcom.

Eloy, który po zwycięstwie rewolucji na Kubie w styczniu 1959 roku został członkiem dowództwa sił zbrojnych, po kilku miesiącach zerwał z Fidelem Castro, a w 1961 roku uciekł z Kuby do USA.

W grudniu 1964 roku powrócił na wyspę z małą grupą partyzantów w dobrze znane sobie góry Sierra Escambray w nadziei, że wznieci powstanie przeciwko rządowi. Miesiąc później został ujęty i postawiony przed sądem jako "zdrajca rewolucji".

Skazanego na 30 lat więzienia, zwolniono decyzją Fidela Castro po 21 latach dzięki wstawiennictwu rządu hiszpańskich socjalistów, którzy przeprowadzili międzynarodową kampanię w obronie Gutierreza-Menoyo.