MSZ: żądania Rosjan ws. tarczy idą zbyt daleko

Zakładamy, że (planowana w Polsce) instalacja może być otwarta na wizyty i inspekcje. Na razie nie wydaje nam się, by była potrzeba permanentnego stacjonowania tam rosyjskich inspektorów. To jest w tej chwili żądanie zbyt daleko idące - powiedział Waszczykowski.

Zastępca szefa dyplomacji Polski współprzewodniczył w Moskwie polsko-rosyjskim konsultacjom politycznym, poświęconym m.in. planom ulokowania elementów amerykańskiego systemu obrony przeciwrakietowej w Europie Środkowej.

Na czele delegacji Rosji stał wiceminister spraw zagranicznych Siergiej Kislak.

Waszczykowski podkreślił, że "można ustalić taki reżim weryfikacyjny, który umożliwiłby Rosjanom wizytowanie instalacji w takich odstępach czasu, jakie pozwalałyby im upewnić się, że w danym okresie nie zaszły tam jakieś daleko idące zmiany".

Ponadto musielibyśmy ustalić reżim wzajemny. Inspektorzy polscy musieliby mieć prawo do wglądu w pewną część instalacji rosyjskich- dodał zastępca szefa polskiej dyplomacji.

Minister spraw zagranicznych Rosji Siergiej Ławrow potwierdził, że Moskwa będzie się domagała stałej obecności swoich oficerów na terenie obiektów tarczy w Polsce i Czechach.

Dla nas najważniejsza jest stała obecność w tych obiektach, abyśmy w każdej sekundzie widzieli, że radar nie penetruje naszego terytorium, a rakiety przechwytujące nie zagrażają nam - powiedział Ławrow, którego cytuje w tym dniu zbliżona do Kremla "Komsomolskaja Prawda".

Zdaniem Ławrowa "ważnym osiągnięciem" niedzielnych rozmów prezydentów Rosji i USA Władimira Putina i George'a W. Busha w Soczi jest to, że "strona amerykańska uznała zasadność obaw Moskwy i zadeklarowała, iż będzie się starała je rozwiać".

Zaproponowano nam środki budowy zaufania i przejrzystości. I jeśli USA mimo wszystko zdecydowane są zainstalować swoją tarczę w Europie, to warto z tych propozycji skorzystać - oświadczył Ławrow.

Zapytany, czy dostrzega jakieś zmiany w stanowisku Moskwy po zeszłotygodniowym szczycie NATO w Bukareszcie oraz spotkaniu prezydentów Rosji i USA w Soczi, Waszczykowski odparł, że "widoczna jest otwartość na rozmowy i argumenty".

Druga zmiana - dyplomacja rosyjska odchodzi trochę od asertywnej retoryki straszenia nas, jak miało to miejsce jeszcze kilka miesięcy temu. Jest bardziej nastawiona na rzeczową argumentację - ocenił polski wiceminister.

Waszczykowski powiedział też, że wtorkowe rozmowy przebiegały w szczerej, otwartej i przyjaznej atmosferze. Nie wykluczył, że za kilka miesięcy strony spotkają się ponownie.

Zaprosiłem ministra Kislaka do Warszawy. Będzie mile witany i oczekiwany, jeśli będzie przejeżdżał przez Warszawę, bądź wybierze się do nas specjalnie - podkreślił zastępca szefa MSZ Polski.

Kislak ze swej strony ocenił, że Moskwę i Warszawę czeka jeszcze długa droga, zanim osiągną wzajemne zrozumienie w sprawie tarczy.

Rozmawialiśmy o budowie systemu obrony przeciwrakietowej USA z komponentem w Polsce. Po raz pierwszy dyskusja była konkretna - powiedział Kislak agencji ITAR-TASS.

Potrzebna jest przejrzystość w tych kwestiach. Czeka nas jeszcze długa droga, zanim osiągniemy porozumienie - dodał rosyjski wiceminister.

Konsultacje w Moskwie to już drugie spotkanie ekspertów z Polski i Rosji poświęcone tarczy. Na początku stycznia na zaproszenie ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego w Warszawie gościł Kislak.

Kreml sprzeciwia się tarczy mimo zapewnień USA, że 10 rakiet przechwytujących w Polsce i radar w Czechach nie zagrażają Rosji. Rosyjscy wojskowi argumentują, że nie chodzi o intencje Stanów Zjednoczonych, lecz o to, że radar - jak twierdzą - może być w przyszłości wykorzystany do penetracji rosyjskiej przestrzeni powietrznej.

Aby wyjść naprzeciw rosyjskim niepokojom, Waszyngton zaproponował, by zezwolić Rosji na inspekcje baz tarczy w Polsce i Czechach, ale za zgodą obu krajów. Obiecał też, że system nie będzie aktywny, dopóki nie udowodni się, że zagrożenie ze strony Iranu, przeciwko któremu tarcza jest skierowana, jest już realne.

Przyjęta w Soczi przez Putina i Busha deklaracja głosi, że Rosja nadal nie zgadza się z decyzją o rozmieszczeniu elementów amerykańskiego systemu w Polsce i Czechach, jednak docenia środki budowy zaufania zaproponowane przez USA. Rosyjski prezydent zapowiedział m.in., że Moskwa będzie domagała się stałej obecności swoich oficerów w obiektach tarczy w Polsce i Czechach.

Jerzy Malczyk