Mosul znowu będzie iracki? Co trzeba wiedzieć o ofensywie przeciwko ISIS?

Premier Iraku Hajder al-Abadi ogłosił 16 października, że rozpoczęła się długo oczekiwana ofensywa sił irackich na Mosul w celu wyzwolenia tego miasta z rąk bojowników ISIS. Mosul w rękach dżihadystów jest od czerwca 2014 roku, a ofensywę planowano od dwóch lat.
W 2014 roku około tysiąc dżihadystów z tzw. Państwa Islamskiego w ciągu 48 godzin opanowało dwumilionowy Mosul. Była to największa porażka armii irackiej. W mieście było około 30 tysięcy żołnierzy, którzy ze strachu uciekli słysząc o torturach i egzekucjach wykonywanych przez bojowników ISIS.
29 czerwca lider ISIS w jednym z meczetów w Mosulu ogłosił powstanie kalifatu obejmującego Syrię i Irak. A w mieście zostało około 700 tysięcy mieszkańców, którzy podporządkowali się surowemu prawu dżihadystów.
##Mosul i okolice to mozaika religii i narodowości
Mosul jest zamieszkiwany przez irackich sunnitów, którzy są mniejszością w Iraku, ale w muzułmańskim świecie stanowią zdecydowaną większość. Po zajęciu miasta przez ISIS to właśnie sunnici w nim zostali. Jednak prowincja, której stolicą jest Mosul, to mozaika religii i narodowości. Niniwę zamieszkują też szyici, Jazydzi, Asyryjczycy, Turkmenii i Kurdowie, którzy mają własną autonomię w Iraku.
##Mosul dzielił walczących w Iraku
Plany odbicia Mosulu z rąk ISIS stały się realne pod koniec 2015 roku kiedy irackie i kurdyjskie siły zaczęły odbijać wsie i miasta z rąk dżihadystów. Działania wojsk i różnych milicji nie były skoordynowane co doprowadzało do napięć pomiędzy stronami walczącymi przeciwko jednemu wrogowi.
Pod koniec 2015 roku Irak domagał się od Turcji wycofania jej wojsk z bazy pod Mosulem twierdząc, że ich obecność narusza suwerenność kraju. A Turcja odpowiadała, że jej wojska w północnym Iraku szkolą żołnierz do walk z ISIS i są tam na zaproszenie władz kurdyjskiej autonomii.
##Ofensywa na Mosul
W ofensywie na Mosul biorą udział różne strony, które często nie mają wspólnych celów. Trzon wojsk oblegających miasto stanowią kurdyjscy Peszmergowie oraz iracka armia. Wraz z nimi walczą wspierane przez Iran szyickie milicje, milicje sunnickie szkolone przez Turcję, a także rywalizujące ze sobą sunnickie i szyickie bojówki irackich Turkmenów. A koordynuje i wspiera to z powietrza armia amerykańska.
We wrześniu prezydent kurdyjskiej autonomii w północnym Iraku - Masud Barzani – powiedział, że porozumienie między Kurdami a rządem w Bagdadzie zostało uzgodnione i nie ma już większych przeszkód w rozpoczęciu odbijania Mosulu z rąk ISIS. A do uzgodnienia pozostała tylko kwestia lokalnych szyickich milicji, które też biorą udział w ofensywie na miasto. Umowy polityczne były konieczne, aby nie doszło do sytuacji podobnej jak w syryjskim Aleppo, gdzie wszyscy walczą przeciwko wszystkim i nie można skoordynować działań przeciwko ISIS.
##Mosul zasypany ulotkami
16 października armia rozrzuciła na zajęty przez ISIS Mosul tysiące ulotek, aby przygotować mieszkańców na ofensywę. Na ulotkach napisano komunikaty do ludności cywilnej, w których zapewniono ich m.in. o tym, że nie będą oni celami ataków posuwających się wojsk lądowych ani sił powietrznych Iraku i zachęcono do współpracy.
Szacuje się, że w operację wyzwolenia Mosulu zaangażowanych zostanie ok. 80 tys. irackich żołnierzy i kurdyjskich bojowników. Będzie ich wspierać z powietrza międzynarodowa koalicja przeciwko ISIS pod wodzą USA.
Według Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców ofensywa na Mosul może zmusić mieszkańców Mosulu i okolicznych miejscowości do ucieczki. Spodziewane skutki humanitarne ofensywy będą ogromne i może ucierpieć nawet do 1,2 mln ludzi. A kryzysy humanitarny w mieście może być większy od tego, który jest obecnie w syryjskim Aleppo.