Misterium Męki Pańskiej w sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej
Misterium przedstawiające triumfalny
wjazd Jezusa Chrystusa do Jerozolimy w Niedzielę Palmową
zainauguruje odpust Wielkiego Tygodnia w sanktuarium pasyjno-maryjnym w Kalwarii Zebrzydowskiej. Tradycja inscenizowania
wydarzeń pasyjnych sięga XVII wieku.
Zasadnicza część misterium Męki Pańskiej rozpocznie się w Wielką Środę. Wówczas wierni ujrzą sceny uczty u Szymona i zdrady Judasza.
W Wielki Czwartek uroczystości zaczną się od sceny obmycia przez Chrystusa nóg apostołom. Później, w procesji dróżkami kalwaryjskimi, wierni będą podążali za Jezusem i apostołami na Ostatnią Wieczerzę. Zobaczą modlitwę w ogrodzie oliwnym, scenę pojmania Jezusa, a także przesłuchania Zbawiciela przed Najwyższą Radą.
W Wielki Piątek rano procesja wyruszy spod Domu Kajfasza przez Ratusz Piłata i kościół Ukrzyżowania do kaplicy Grobu Pana Jezusa na szczycie góry Ukrzyżowania, gdzie do niedzieli będzie trwała adoracja. Moment ten wieńczy Misterium Męki Pańskiej. Przez całą drogę aktorzy - ojcowie bernardyni oraz świeccy z różnych rejonów południowej Polski - będą odgrywać sceny męki i śmierci Zbawiciela.
W Niedzielę Zmartwychwstania wierni wezmą udział w porannej procesji, podczas której z Kaplicy Grobu Pańskiego do Bazyliki Głównej zostanie przeniesiono ciało Jezusa w eucharystii. Odprawiona zostanie msza święta rezurekcyjna.
Tradycje misteriów pasyjnych w Kalwarii Zebrzydowskiej sięgają czasów powstania sanktuarium na początku XVII wieku. Początkowo odbywały się tylko w Wielki Piątek. Aby jednak lepiej ukazać obchodzoną tego dnia pamiątkę zbawienia, zaczęto wprowadzać postacie Chrystusa, apostołów i niektórych osób wymienionych w ewangeliach lub tradycji chrześcijańskiej.
Pierwszy kronikarz kalwaryjski ojciec Ludwik Boguski, przekazał informacje oápoczątkach misteriów. "Ojcowie wielebni - mówili do pierwszych zakonników, jacy się tu znaleźli - pójdźcie zánami iáopowiadajcie nam oámęce Zbawiciela Naszego (...) I szli zakonnicy, a za nimi gromadki, aánieraz całe rzesze ludzi" - pisał ociec Boguski.
Z końcem XVII wieku obrzędy odbywały się już w Wielki Czwartek i Wielki Piątek.
Po pierwszym rozbiorze Polski kalwaryjski obrzęd zubożał. Apostołowie występowali tylko przy umywaniu nóg, a Chrystusa w Wielki Czwartek symbolizował krzyż z insygniami Męki Pańskiej. Pozostała jedynie procesja z kazaniami przy poszczególnych stacjach.
Po II wojnie światowej już tylko starsi przewodnicy pielgrzymek znali ceremoniał. Malała liczba pątników, którzy nie byli zainteresowani bezbarwnym obrzędem. Wówczas ojciec Augustyn Chadam za zgodą metropolity krakowskiego abp. Stefana Sapiehy zabrał się do odnawiania i wzbogacania obrzędu.
W 1947 r. w Niedzielę Palmową urządzono "Wjazd Chrystusa do Jerozolimy" na osiołku. Tak samo rozpoczynają się obecnie obchody wielkiego Tygodnia, które trwają w Wielki Czwartek, Wielki Piątek, a całość kończy się w Niedzielę Wielkanocną.
Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej jest jednym z głównych ośrodków kultu maryjnego w Polsce. Jego fundatorami była rodzina Zebrzydowskich. Równocześnie z klasztorem Bernardynów wybudowano Dróżki Męki Pańskiej, przypominające kompozycją topograficzną i architektoniczną miejsca święte w Jerozolimie.
Sanktuarium dwukrotnie odwiedzał Jan Paweł II: w 1979 i 2002 roku. Podczas pierwszej pielgrzymki do kraju, papież wyniósł klasztorny kościół Matki Bożej Anielskiej do godności bazyliki mniejszej.
W grudniu 1999 r. klasztor i park pielgrzymkowy w Kalwarii Zebrzydowskiej zostały wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO. Dotyczy to 300 ha naturalnego parku i znajdujących się na jego terenie 7 km dróżek łączących 41 obiektów sakralnych. Kalwaria jest czwartym, po Krakowie, Kopalni Soli w Wieliczce i byłym niemieckim obozie Auschwitz, obiektem z Małopolski, znajdującym się na tej liście UNESCO.
