Mimo stref "wolnych od LGBT" dostali unijne fundusze. Jest skarga do KE

W latach 2019-2020 niektóre samorządy wprowadziły uchwały wymierzone w "ideologię ruchów LGBT" lub mające na celu "ochronę rodziny". Przepisy zostały określone przez krytyków jako "strefy wolne od LGBT". Komisja Europejska, zaalarmowana tym zjawiskiem, z końcem maja 2020 r. wysłała do samorządów swoje stanowisko, w którym podkreślono, że unijne dotacje trafią tylko do regionów, w których nie ma przepisów dyskryminujących.

Na tej podstawie w województwie podkarpackim w 2020 roku fundusz norweski najpierw przyznał, po czym cofnął samorządowi dotację 1,7 mln euro na realizację "Szlaku Karpackiego".

Z czasem, gdy pojawiło się ryzyko utraty unijnych funduszy, wiele regionów zaczęło wycofywać się z uchwał. Z 12 samorządowych "stref wolnych od LGBT" na mapie regionu pozostało miasto Dębica oraz powiaty dębicki i łańcucki. W 2023 i we wrześniu 2024 do tych regionów trafiły środki z UE. W sprawie głos podnieśli Aktywiści Koalicji na Rzecz Równych Praw "Equality Watch" oraz Stowarzyszenia Kampania Przeciw Homofobii.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jak tłumaczą Wirtualnej Polsce przedstawiciele Equality Watch, powiaty łańcucki i dębicki, mimo utrzymywania w mocy dyskryminujących Samorządowych Kart Praw Rodzin (SKPR) otrzymały fundusze z Unii Europejskiej. W ocenie stowarzyszenia zarządy powiatów, poświadczając nieprawdę o braku dyskryminujących uchwał i Urząd Marszałkowski, nieprawidłowo przyznając środki, mogły popełnić przestępstwa.

O sprawie, zawiadomili Prokuraturę Rejonową w Rzeszowie, która odmówiła prawomocnie wszczęcia postępowania.

Poprosiliśmy organ ten o uzasadnienie odmowy wszczęcia śledztwa. Jak czytamy w przesłanym nam oświadczeniu: " Postępowanie w sprawie fałszywego oświadczenia o nieobowiązywaniu na terenie powiatu dębickiego dyskryminujących aktów prawnych nie zostało wszczęte". Z uzasadnieniem, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego.

W reakcji na taką decyzję organów ścigania, aktywiści podali decyzje do sądu. Sąd Rejonowy w Rzeszowie w połowie sierpnia odrzucił zażalenia na stanowisko prokuratury, tłumacząc, że stowarzyszenie nie jest w tej sprawie stroną.

Przedstawiciele Equality Warch napisali w tej sprawie skargę do Komisji Europejskiej. Ta została wysłana 30 września. W skardze zwracają uwagę, że wydatkowanie środków z funduszy UE odbyło się niezgodnie z prawem, nie zapewniając poszanowania zasady niedyskryminacji. Dodatkowo zaznaczamy, że nie doszło do zapewnienia skutecznej kontroli działań Urzędu Marszałkowskiego jako instytucji zarządzającej.

Jednoczenie w dokumencie wskazano na niespójność interpretacji dyskryminującego charakteru Samorządowej Karty Praw Rodzin przez prokuraturę - w analogicznej sytuacji, zostało wszczęte postępowanie przeciwko Gminie Gromadka (woj. dolnośląskie). Jak tłumaczą nasi rozmówcy z Equality Watch, wójt tej gminy ubiegając się o dotacje unijne podał, że na terenie gminy nie ma regulacji prawnych o charakterze dyskryminacyjnym, podczas, kiedy wciąż obowiązywała tu "uchwała anty-LGBT".

Prokuratura Rejonowa w Bolesławcu wszczęła w 2023 roku w tej sprawie postępowanie, zarzucając w wójtowi przekroczenie uprawnień na stanowisku funkcjonariusza publicznego. Śledztwo toczy się do tej pory. W tym samym czasie samorząd województwa lubelskiego odmówił przyznania unijnych środków Radzyniowi - powiatowi z obowiązującą uchwałą.

- Niestety te uchwały są różnie interpretowane, przez co sprawy nie można rozstrzygnąć zero-jedynkowo. Liczymy na odzew i zrozumienie Komisji Europejskiej, a docelowo na orzeczenia jednoznacznie uznającego SKPR za uchwałę niezgodną z prawem i uchylenia pozostałych kart obowiązujących w różnych miejscach w kraju - podsumowują nasi rozmówcy.

W Urzędzie Marszałkowskim dowiedzieliśmy się, że samorządy ubiegały się o unijne fundusze w ramach programu "Aktywizacji osób bezrobotnych". Chodzi o kwoty prawie 4,5 mln zł programów dla osób bezrobotnych z powiatu dębickiego i 4,7 mln zł na ten sam cel w powiecie łańcuckim. Oba samorządy złożyły przy tym, niezbędne w tej procedurze, oświadczenia o braku dyskryminacyjnych uchwał.

Zarówno Łańcut jak i Dębica utrzymują w mocy uchwały Samorządowe Karty Praw Rodzin opracowane przez fundację Ordo Iuris oraz przyjęte bez większych modyfikacji przez radnych: uchwała powiatu dębickiego z dnia 17 września 2019 i uchwała powiatu mieleckiego z dnia 25 czerwca 2019. W ich ocenie nie są one dyskryminujące.

Poprosiliśmy Komisję Europejską o komentarz do sprawy. Po otrzymaniu odpowiedzi tekst zostanie zaktualizowany.

Czytaj też: Nie wpuścili go do prokuratury. Dziś przyjechał do Dudy

Przeczytaj również: Uczeń dźgnięty nożem w Warszawie nie żyje. Wstrząsające kulisy napaści

Joanna Zajchowska, dziennikarka Wirtualnej Polski