Łukasz Warzecha: Właściciel ma prawo nie wpuścić karmiącej matki, rudych czy księży

Dlaczego coś więcej? Sprawa karmienia piersią pojawiła się, jak wiadomo, z powodu procesu, który wytoczono sopockiemu restauratorowi. Za co? To już nie jest takie proste, bo relacje obu stron bardzo się różnią. Powódka twierdzi, że wyrzucano ją do toalety, zanim nawet zaczęła karmić swoje dziecko. Restaurator twierdzi, że na prośbę innych klientów poproszono panią, aby karmiła dziecko nieco dyskretniej. Emocje urosły maksymalnie z obu stron, bez głębszej refleksji. Tymczasem - nim przejdzie się do meritum - warto chwilę zatrzymać się nad tym, kto pozew w imieniu karmiącej złożył.

Zrobiło to mianowicie Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego. Dlaczego? Czemu PTPA wyłowiło akurat jedną historię jakiejś pani i postanowiło złożyć w jej imieniu pozew? Czy to nie dziwne? A może - to oczywiście spekulacja - nie mamy tu do czynienia z przypadkiem?

PTPA ma bardzo wyraźne i jednoznaczne powiązania. Towarzystwo wspierają m.in.: Fundacja im. Stefana Batorego, Open Society Institute (główna fundacja George'a Sorosa), Fundacja im. Róży Luksemburg, ideowej i fanatycznej komunistki. Wśród partnerów tej ostatniej jest z kolei Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny Wandy Nowickiej.

Mówiąc wprost - za pozwem w sprawie karmienia piersią stoi środowisko skrajnej lewicy, a u mnie budzi to natychmiast podejrzenia i skojarzenia z najróżniejszymi prowokacjami, skierowanymi m.in. przeciwko Kościołowi.

O co może chodzić w tym wypadku? Przecież w obronie karmiącej matki wystąpiło wiele konserwatywnych organizacji, więc można by uznać, że nawet, jeśli mieliśmy do czynienia z jakiegoś rodzaju ustawką, to wymknęła się ona spod kontroli. Ale to spojrzenie powierzchowne. Organizacjom takim jak PTPA chodzi o stworzenie precedensów. Najpierw będzie proces w sprawie karmienia piersią, a potem proces o inny rodzaj "dyskryminacji", który w rzeczywistości żadną dyskryminacją nie jest. Np. o to, że katolicka szkoła ma obowiązek zatrudnić jako nauczyciela wojującego ateistę. Albo że właściciel hotelu nie może odmówić sali na zjazd działaczy "Antify" i "Nigdy Więcej". Nie bez znaczenia, jak sądzę, jest też atak na prawo prywatnego właściciela do dysponowania swoją własnością, czyli ustalania we własnym lokalu niemal dowolnych reguł. Lewica z zasady chce ograniczenia własności prywatnej i praw właścicieli.

Moje podejrzenia budzi też fakt, że w normalnej sytuacji problem dałoby się rozwiązać bez sądu i pozwu, na zasadzie spokojnego umówienia się. Niewykluczone zresztą, że taka próba ze strony restauratora była. Wiadomo, że przed procesem doszło do mediacji. Zadziwiające, że w tak - wydawałoby się - łatwej sprawie nie przyniosła ona rezultatu. Można założyć, że stało się tak, bo jedna ze stron przyjęła twarde, konfrontacyjne stanowisko. Zapewne szczególnie zależało jej na procesie i rozgłosie, a nie załatwieniu sprawy. Mnie w każdym razie cała ta sytuacja śmierdzi na kilometr. No, ale może jestem nadmiernie podejrzliwy.

Ogólnie rzecz biorąc, nie jest dobrze, jeśli sprawy, należące w normalnych warunkach do sfery uzgodnień międzyludzkich, stają się przedmiotami pozwów sądowych. W kwestii publicznego karmienia piersią obie strony mają swoje racje, ale zacietrzewienie jest tak wielkie, że nikt nie chce tego przyznać.

Tak, karmienie piersią jest czymś normalnym, w polskim społeczeństwie (inaczej niż w wielu innych) przebywanie w sferze publicznej z małymi dziećmi nie jest czymś nienaturalnym, a w takim razie naturalne jest również, że te dzieci karmi się piersią. Wielokrotnie w różnych miejscach widziałem matki, które robiły to w dyskretny sposób, tak że nie ściągały na siebie niczyjej uwagi i nikomu to nie przeszkadzało. Mnie również nie.

Z drugiej jednak strony jestem w stanie doskonale zrozumieć, że komuś może się to nie podobać. Może to uznawać za czynność intymną, którą nie powinno się epatować otoczenia. Mogę zrozumieć, że taki ktoś mógłby poprosić, aby dziecko nakarmić gdzieś z boku. Przy elastyczności obu stron jestem pewien, że dałoby się znaleźć rozwiązanie każdej takiej konfliktowej sytuacji. Oczywiście idealnie byłoby, gdyby w restauracjach były specjalne, przytulne pomieszczenia dla karmiących matek, ale to się raczej nie zdarza.

Niepokojące jednak jest, że debata o karmieniu przybrała z czasem formę ataku na prawa właścicieli. W ataku tym prywatne lokale, w tym restauracje, nazywa się miejscami publicznymi, co jest manipulacją, bowiem polskie prawo nie zawiera definicji „miejsca publicznego”. Obrońcy karmiącej matki z Sopotu - ten ton pobrzmiewa również w wypowiedzi ministra Radziwiłła - chcieliby wprowadzenia przepisów, które zakazałyby właścicielom lokali jakiejkolwiek interwencji w sprawie matek karmiących piersią. To fatalny i groźny kierunek.

Prawa właścicieli do dysponowania ich własnością są w Polsce ograniczone w bardzo wielu aspektach. Potężnym ciosem była uchwalona przez PiS ustawa o ziemi. Jeszcze z rządów PO pogwałcono prawa właścicieli lokali gastronomicznych, wprowadzając w nich zakaz palenia, zamiast pozostawienia wolnego wyboru. Teraz przepisy miałyby sprawić, że karmiąca matka będzie miała immunitet, niezależnie od tego, jak mało dyskretnie, nawet ostentacyjnie będzie się zachowywać.

Warto przypomnieć sobie wyrok, który zapadł niedawno w sprawie drukarza, który odmówił realizacji zamówienia na banner stowarzyszenia LGBT. Sąd uznał go winnym, choć wymierzył bardzo niską karę. Wielu obrońców drukarza argumentowało wówczas, że miał prawo odmówić właśnie jako prywatny przedsiębiorca. Wielu z nich dziś uważa, że restaurator nie może odmówić wstępu karmiącej matce. I nie dostrzegają tu niekonsekwencji, a przecież w obu wypadkach mówimy o prawie przedsiębiorcy do stosowania we własnym biznesie własnych reguł.

Sprawa z pewnością nie jest prosta. Jeśli bowiem uznamy, że prywatny właściciel może dowolnie kształtować reguły obowiązujące w jego firmie, można sobie wyobrazić, że mógłby zabronić wstępu do kawiarni Żydom albo uznać, że w zakładzie fryzjerskim nie będzie zatrudniał rudych. W tym pierwszym przypadku z pewnością zajęłaby się nim prokuratura. W drugim - trudno powiedzieć. W istocie wiele jest sytuacji, gdy waleczni antydyskryminacjoniści powinni interweniować. Ot, choćby selekcja przed nocnymi klubami. Albo agencje modelek, które stosują paskudne kryterium urody. Albo policja, która w oddziałach antyterrorystycznych jakoś nie chce zatrudniać kobiet. Albo wspomniane wcześniej katolickie szkoły, które przeprowadzając rozmowy kwalifikacyjne, żądają świadectw chrztu. Mogą? Mogą. W takim razie dlaczego właściciel knajpy nie miałby uznać na przykład, że do jego lokalu mogą mieć wstęp tylko osoby powyżej 1,8 metra wzrostu? Albo tylko leworęczne? Albo że wstęp z dziećmi jest zakazany? Albo wstęp bez dzieci? Ba, mógłby nawet uznać, że nie obsługuje dziennikarzy konserwatywnych - trudno, jego prawo, wybiorę inne miejsce. Takie przypadki zresztą już były. W czasie rosyjskiego ataku na Ukrainę jeden z Trójmiejskich restauratorów wywiesił na drzwiach kartkę z informacją, że Rosjan nie obsługuje. Nie przypominam sobie, żeby spotkały go jakieś konsekwencje.

Wobec postępującej erozji prawa własności, jestem zdecydowanym zwolennikiem maksymalnie liberalnego podejścia. Rynek jest w stanie wywierać presję bez pomocy przepisów. Są konsumenckie bojkoty, są opinie w internecie, są możliwości wywierania wpływu. Tam, gdzie w grę wchodzi złamanie przepisów kodeksu karnego o dyskryminacji - trudno, tu już nic się nie zrobi, choć, mówiąc szczerze, byłbym szczęśliwy, gdyby te paragrafy zniknęły.

W całej sprawie najbardziej niepokoi mnie, że obrońcy pani karmiącej tak łatwo i bez najmniejszej refleksji uznali, że restaurator nie może wprowadzać we własnym lokalu reguł - przecież nie kuriozalnych czy ekscentrycznych, ale całkiem uzasadnionych z punktu widzenia przynajmniej części jego klientów. Na dodatek wsparli swoje stanowisko podniosłą narracją o ochronie rodziny i rodzicielstwa.

A kto będzie bronił prywatnej własności?

Poglądy autorów felietonów, komentarzy i artykułów publicystycznych publikowanych na łamach WP Opinii nie są tożsame z poglądami Wirtualnej Polski. Serwis Opinie opiera się na oryginalnych treściach publicystycznych pisanych przez autorów zewnętrznych oraz dziennikarzy WP i nie należy traktować ich jako wyrazu linii programowej całej Wirtualnej Polski.