Koronawirus. Raport z frontu, dzień siedemnasty. "Na pomysł wyborów korespondencyjnych mógł wpaść tylko ktoś oderwany od rzeczywistości"

Zbyszek. Listonosz z ponad 30-letnim stażem pracy. Imię oraz niektóre szczegóły ułatwiające identyfikację bohatera zmienione.

Dobrym listonoszem nie może być każdy. To cholernie trudna robota. Wymagająca. Trzeba mieć do tego powołanie. Problem w tym, że w tym fachu era ludzi z powołaniem skończyła się już dawno. Odjechała na rowerze. Dziś nastała era wyrobników.

Coś wam opowiem.

Do pracy przyszedł niedawno młody chłopak. Ja wiem, ile on mógł mieć lat? No pewnie ze dwie dychy. Kilka miesięcy temu to było. Wszedł do urzędu, przejął go kolega, przełożony. Oprowadza, opowiada. W końcu podchodzą do mnie.

- Zbysiu, przyucz go do pracy - poprosił. Dobra, jaki to problem. Mogę przyuczyć.

Siadł koło mnie przy biurku. Gdy zobaczył górę listów, które właśnie przyjechały z poczty przeładunkowej, to się załamał.

- To niemożliwe do zrobienia. Tego nie da się roznieść w jeden dzień – zaskamlał, a ja się zaśmiałem.

- Chłopie, przecież to nie wszystko. To jedna trzecia tego, co masz dziś do wyniesienia.

- Co?!

Oczy jak pięciozłotówki. Wyczułem, że muszę lekko schłodzić młodemu głowę, żeby już na starcie się nie przegrzał.

- Spokojnie, nie przejmuj się. Najpierw weźmiemy tyle, ile damy radę. A później zobaczymy, co dalej.

Poszliśmy, zrobiliśmy swoje. Po kilku godzinach wróciliśmy na urząd. Młody siedzi przy stole, milczy, coś go ewidentnie gryzie.

- A co robisz, jak pada deszcz? – w końcu nie wytrzymuje.

- Jak to, co robię? Zakładam kurtkę, torba na plecy i w teren.

- A śnieg? Co robisz, gdy pada śnieg?

- To samo, tylko kurtkę grubszą na grzbiet narzucam. Chłopie, to tak nie działa, że mówisz sobie: "A, zimno. Nie chce mi się". Dziś możesz tak zrobić, ale jutro dwa razy tyle będziesz miał do rozniesienia.

Chwilę pomilczał.

- To ja pierdolę taką robotę.

Jak siedział, tak się zabrał. Łącznie pół dnia przepracował. Z mamą mieszka, mama jeść da. Dorzuci stówę kieszonkowego, to po co się męczyć? Rypać za najniższą krajową? Takie zachowania młodych to u nas standard. I ja tego nie potępiam. Dziś, po 30 latach pracy w zawodzie, można zarobić niecałe dwa tysiące. Śmiech na sali. Dlatego powtarzam, że praca listonosza to cholernie trudna robota. Na dodatek, w czasach epidemii, zmuszająca do działania na pierwszej linii.

Mnie to jakoś nie przeraża. Nie wiem, to pewnie wynik doświadczenia. Ponad 30 lat w tym robię. Różne epidemie mam już za sobą, choćby grypy. Mało kto o tym wie, ale w naszym środowisku była wtedy niezła panika. Był strach, że się pozarażamy. Z ludźmi chorymi na przeróżne świństwa spotykamy się przecież nagminnie.

Koronawirus większego wrażenia na mnie nie robi, ale u kolegów bywało inaczej. W dużym urzędzie pracuję, listonoszy mamy kilkudziesięciu. Niektórzy po prostu rezygnowali z pracy. Inni poszli na zwolnienia lekarskie. Jeszcze inni wykorzystali opiekę nad dziećmi. Gdy zamknięto szkoły, z dnia na dzień nie przyszło do pracy 40 procent załogi. Kadrowo to powinna być tragedia. Dla nas to też jednak żadna nowość. Kasa dramatyczna, robota trudna, to i ludzi wiecznie brakuje. Przyzwyczailiśmy się, że zawsze trzeba pracować za dwóch albo trzech. Jak to dalej będzie, pojęcia nie mam. W końcu koledzy muszą przecież kiedyś wrócić. A wirus tak szybko nie ustąpi.

Sytuacje zdarzały się już różne.

Niosę raz przesyłkę z Chin, jest tego całe zatrzęsienie. Dzwonię domofonem.

- Listonosz. Paczkę mam dla pani – mówię.

Nawet słowa nie powiedziała. Chwyciła przesyłkę i prosto od drzwi do zamrażarki ją niesie. Bo zarazki niby w zimnie giną.

Kilka dni później przekazuję paczkę innej kobiecie. Kazała zostawić na dworze. Taka podwórkowa kwarantanna na kilka dni.

- Czytałam, że wirus na papierze po 48 godzinach umiera - wytłumaczyła. Może i umiera, skąd mnie to wiedzieć.

Pewien mężczyzna, gdy tylko mnie zobaczył na horyzoncie, zaczął się wydzierać: "Proszę się nie zbliżać, proszę nie dotykać! Niczego! Furtki, klamki! Broń Boże!". Nie dotknąłem.

Inny pan, to akurat mój znajomy, zadzwonił do mnie na komórkę. Stał w oknie i stamtąd instruował, jak mam przesyłkę za płotem zostawić. Byle bym mu na posesję nie wlazł i mu tego płotu nie dotknął.

I tak mam szczęście, że na wsiach pracuję. To inny świat. Ja mieszkam w wielkim mieście. W bloku, w którym znam tylko cztery rodziny. Reszta jest dla mnie obca. Cholera wie, czym się zajmują, skąd są, z kim się widują. A na wsiach ludzie się znają. Wiedzą, gdzie, kto i z kim robi. Wiedzą, kto był za granicą, kto skąd przyjechał. Jest prościej. Pilnują się wzajemnie.

Choć mnie tam wszyscy znają, bo przyjeżdżam do ich domów od lat, koronawirus i tak postawił między nami nieprzekraczalną barierę. Nie ma bliższych kontaktów, podawania ręki, poczęstunków, ciastek, herbat. Dziś ludzie od tego stronią. Nie chcą, bym wchodził im do mieszkań. Scenariusz jest wszędzie ten sam: wszyscy wolą mnie teraz trzymać na dystans. Nie ma znaczenia, że poczta wyposażyła listonoszy w rękawiczki, maseczki i dwa rodzaje płynów dezynfekcyjnych. Znamy się, miły pan jesteś, ale trzymaj się ode mnie z daleka. Trudno nie zrozumieć takiego podejścia.

Polityka to w mojej robocie osobny rozdział. Zawsze się trzeba nasłuchać. W zależności od tego, do jakiego domu wejdę, takie muszę mieć poglądy. Czasem ludzie zaczynają mówić sami z siebie. Czasem zapalnikiem jest przesyłka. Widzą list z ZUS-u albo skarbówki i wybuchają. Czasem wchodzę, a tam trwa już ostra wymiana zdań między zięciem i teściową. Albo córką i ojcem. Polityczna kłótnia. Wchodzę w środek takiej burzy i wszyscy oczekują ode mnie, że będę gościem od rozstrzygnięcia sporu. A ja wyraźnie tłumaczę: mnie to nie obchodzi! Dajcie żyć!

Gdy zaczynałem pracę 30 lat temu, wróg był oczywisty: władza, komuna. Fanatycy byli w mniejszości, ale większość też stała za fanatykami. Dziś jest zupełnie inaczej. Podział Polski widać w domach jak w soczewce.

Wybory? Jako listonosz zupełnie nie widzę, by te wybory korespondencyjne się udały. Pytań jest cała masa. Co w przypadku, jeśli w domu mieszkają dziadkowie, a ich syn przebywa na stałe za granicą? Dziadkowie albo rodzice dostaną jedną kartę więcej? A co z ludźmi, którzy mieszkają gdzieś tymczasowo? Wcześniej mogli wziąć zaświadczenie, oddać głos w innym miejscu. Na jakiej podstawie będą wydawane karty do głosowania? Pojęcia nie mam, jak w tak krótkim czasie zostanie to wszystko unormowane.

Choćbyśmy trzy dni mieli roznosić te wyborcze pakiety, rozniesiemy je. Problem leży w jeszcze innym miejscu. Chodzę po tych domach od dekad. Widzę, jak strasznie ludzie się podzielili. Bywam świadkiem karczemnych awantur. Jedna rodzina, jeden dach, a kilka politycznych opcji. Babcia jest za Dudą, wnuczek za Kidawą, córka za Biedroniem, a ojciec na dokładkę za Kosiniakiem. Teraz ci ludzie w jednym momencie, pod jednym dachem, dostaną do rąk karty do głosowania. Oby to tylko nie doprowadziło do żadnej tragedii. Na pomysł wyborów korespondencyjnych mógł wpaść tylko ktoś oderwany od rzeczywistości. Ktoś, kto żyje z dala od normalnego życia.

To najtrudniejsza z prac. Bo taka z człowiekiem. Na drodze spotyka się bardzo różne osoby: od sympatycznych, przez wariatów, po idiotów albo psychopatów. Nie możesz powiedzieć szefowi: dziś na rejonie będę chodzić tylko do tych miłych. A do debili niech idzie Wiesiek. Nie ma takiej opcji. My musimy wejść wszędzie.

Niebezpieczne sytuacje to w tej pracy norma. Raz w życiu gonił mnie gość z siekierą. Piętro brałem wtedy na raz. W locie. Chwilę później wywieźli go w kaftanie do czubków. Gdybym w sekundę nie nauczył się fruwać, dziś byśmy pewnie nie gadali. Przez te wszystkie lata 18 razy pogryzły mnie psy, dwa razy dostałem z pięści w szczękę. Różnie bywa. Jak to mówią: ryzyko zawodowe.

Codziennie wychodząc z domu do pracy nie wiem, co mnie czeka. Czasem mam do rozdania tylko 500-600 przesyłek. A czasem jest ich i 20 tysięcy. W jednym dniu! Kiedyś, 30 lat temu, taka torba listonosza to nawet i 50 kilo mogła ważyć. Dziś wiele mniej, ale w gorących okresach podchodzi pod 30 kilo. W latach 80. i 90. zdarzało mi się wynosić 11 tysięcy kartek świątecznych dziennie. Dziennie! Dziś prym wiodą rachunki. Setki, tysiące rachunków. Pracuję po 12-14 godzin dziennie. Ale nowi, młodzi - osiem godzin i do domu lecą. Nie ma się co dziwić. Jaka płaca, taka praca. 70 procent ludzi na poczcie zarabia najniższą krajową. A w przyszłym roku ma być ponoć jeszcze mniej.

Nie ma czegoś takiego, że wychodzę z placówki i mogę sobie pomyśleć o ciepłym obiedzie. Bez jaj. Nie ma takiej opcji. Bo i gdzie mam to zrobić? Usiąść u kogoś w domu i powiedzieć: "Posuń się pan, teraz zjem sobie u pana obiad"? Siada się w aucie, kanapkę zje i tyle. Na urzędzie mamy pokój śniadaniowy i kuchnię, można korzystać, ale przecież mnie przez cały dzień na urzędzie nie ma. Pracuje tam tylko 30 procent pracowników. Reszta biega w terenie.

Jakbym to wszystko zliczył, to kulę ziemską dwa razy objechałem na rowerze. Dziś praca się zmieniła. Przenieśliśmy się na samochody. Drugie tyle więc przejechałem autem. Raz tylko mi się zdarzyło powiedzieć: koniec, już nie chcę. Miałem jakiś słabszy moment, każdemu się zdarza. Wróciłem z terenu, torbę w kąt rzuciłem, pukam do gabinetu szefowej.

- Mam dość chodzenia. Dajcie mi jakąś inną robotę – tak jakoś samo to ze mnie wyszło.

Kierowniczka wzrok znad papierów poderwała i patrzy na mnie zdziwiona.

- No dobra, a co pan umiesz?

- No kurczę, co ja umiem… Dużo rzeczy umiem! A o co konkretnie pani pyta?

- Na przykład co pan wcześniej robił.

- 25 lat listy noszę.

Chwila ciszy.

- To noś pan dalej.

I tak noszę. Lubię to.